مقدمه:
پاسخ
1. ابن تيميه : چه كسي گفته است براي امامت ، نياز به اجماع است ؟!
2. علماي اهل سنت : اجماع جميع اهل حل و عقد بر ابوبكر حاصل نشد!!
أ، ب - ماوردي و ابو يعلي : خلافت ابوبكر ، با بيعت حاضرين مشروع شد
ج - قرطبي : خلافت ابوبكر تنها با بيعت يك نفر مشروع شد
د- جويني : خلافت با بيعت يكي از اهل حل و عقد مشروع مي‌شود !
ه- عضدي الدين ايجي : خلافت ابوبكر و عثمان تنها با بيعت يك نفر مشروع شد !
نتيجه :
3. عدم مقبوليت ابوبكر در نزد بسياري از اعضاي اهل حل و عقد
1. عدم بيعت حضرت فاطمه عليها السلام و مخالفت ايشان با ابوبكر
بيعت بر زنان نيز لازم است
مواردي از بيعت زنان
نتيجه
2. اميرمؤمنان علي بن ابي طالب عليه السلام
صحيح بخاري : انصار و اميرمؤمنان و زبير و اطرافيان با بيعت ابوبكر مخالفت كردند .
صحيح بخاري: اميرمؤمنان تا شش ماه با ابوبكر بيعت نكرد
عبد الرزاق با سند صحيح : هيچ يك از بني‌هاشم تا شش ماه بيعت نكردند
ابو نعيم با سند صحيح : حضرت علي عليه السلام از بيعت با ابوبكر امتناع كرد
عبد الملك شافعي : حضرت علي عليه السلام از بيعت با ابوبكر امتناع كرد
ابو سعد آبي : حضرت علي عليه السلام ، عباس و بستگان و طرفداران ، براي تعيين خليفه‌اي ديگر جمع شدند
نظر محققين شيعه : حضرت علي عليه السلام حتي يك لحظه هم بيعت نكرد
طريقه بيعت حضرت علي عليه السلام در كتب اهل سنت
اميرمؤمنان عليه السلام در پاسخ به معاويه : به اكراه بردن من براي بيعت ، دلالت بر ذم خلفا دارد
ابن ابي الحديد : اميرمؤمنان عليه السلام را به زور براي بيعت بردند
ابن قتيبه : تهديد اميرمؤمنان (ع) به قتل و اجبار به بيعت
ابن حزم : اجماعي كه علي(ع) در آن نباشد ملعون است
3و4. امام حسن و امام حسين عليهما السلام
بيعت حسنين عليهما السلام با وجود سن كم ، مشروع و ضروري بود
5. جماعتي از بني هاشم
مدارك بيعت نكردن بني‌هاشم با ابوبكر:
مقام و منزلت بني هاشم
6. جناب سلمان فارسي رضوان الله عليه
منابع بيعت نكردن جناب سلمان
مقام و منزلت سلمان فارسي
7. جناب ابوذر رضوان الله عليه
منابع مخالفت ابوذر با خلافت ابوبكر
مناقب و فضائل ابوذر
8. جناب مقداد رضوان الله عليه
مدارك عدم بيعت جناب مقداد
مقام ومنزات جناب مقداد
9. جناب عمار رضوان الله عليه
مدارك مخالفت حضرت عمار با بيعت ابوبكر
مقام و منزلت حضرت عمار
10. سعد بن عبادة
منابع مخالفت سعد از بيعت
سعد بن عباده حتي با عمر بيعت نكرد
هجوم بر سعد بن عبادة
مرگ مشكوك سعد بن عبادة‌
مناقب سعد بن عباده
11. ابوسفيان بن حرب
منابع تخلف ابوسفيان از بيعت
بلاذري متوفاى279
ابوالفداء و ابن الوردي
12. فروة بن عمر
13. أبَانُ بنُ سَعيد بن العاص ابن أمية
مدارك تخلف ابان از بيعت ابوبكر:
14. خالد بن سعيد بن العاص
منابع تخلف خالد ازبيعت با ابوبكر:
تخلف خالد از بيعت ابوبكر درمنابع شيعه
جايگاه خالد بن سعيد بن العاص : وي قبل از ابوبكر اسلام آورد و از طرف پيامبر (ص) استاندار بود
15. عمرو بن سعيد
مدارك تخلف عمروبن سعيد از بيعت ابوبكر:
جايگاه عمرو بن سعيد بن العاص
16. الحباب بن المنذر
منابع عدم بيعت حباب بن منذربا ابوبكر:
جايگاه حباب بن منذر
17. عتبة بن ابي لهب
مناقب عتبة بن ابي لهب : پيامبر براي وي دعا كرده و از اسلامش خشنود شد :
18. حسان بن ثابت:
جايگاه حسان بن ثابت
19. براء بن عازب
تخلف براء بن عازب از بيعت ابوبكر
مناقب براء بن عازب
20. ابي بن كعب
مدارك عدم بيعت ابي بن كعب با ابوبكر :
تخلف ابي بن كعب از بيعت ابوبكر درمنابع شيعه
مناقب ابي بن كعب
21. عباس عموي پيامبر(ص)
مدارك عدم بيعت عباس با ابوبكر:
مناقب عباس عموي پيامبرصلي الله عليه وآله
22. فرزندان عباس
23. زبير
مدارك مخالفت و عدم بيعت زبير با ابوبكر:
مناقب زبير در كتب اهل سنت
24. طلحة بن عبيد الله
مناقب طلحه در كتب اهل سنت
25. عبادة بن صامت
مناقب عباده
26. حذيفة بن يمان
27. عبدالله بن مسعود (در منابع شيعه)
28. بريده سلمي (در منابع شيعه)
29. خزيمة بن ثابت (در منابع شيعه)
30. سهل بن حنيف  (منابع شيعه)
31. أبو أيوب الأنصاري (منابع شيعه)
32. أبو الهيثم بن التيهان
مدارك تخلف ابوالهيثم ازبيعت ابوبكر
جايگاه ابوالهيثم : از دوازده نقباء بيعت كنند درعقبه بود
33. زيد بن وهب (منابع شيعه)
34. تمام انصار
35. طايفه‌اي از خزرجيان
36. طايفه بني اسد
37. قبيله فزاره
38. گروهي از قريش
39. مانعين زکات
مخالفت مانعين زكات با ابوبكر:
علت ندادن زكات به ابوبكر
با مانعين زكات چكار كردند؟
سيره پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) در رابطه با مانعين زكات
حضور ثعلبه در دو جنگ بدر و احد:
ثعلبه و امتناع از پرداخت زكات:
بيعت و خلافت ابوبكر چگونه بيعتي بود؟
1. بيعت نسنجيده و ناگهاني (فلتة)
معني فلتة
2. بيعت ناحق و اعتراف به حق علي (ع)
اعتراف ابوبكر و عمر بر حقانيت علي عليه السلام
اعتقاد عامه مهاجرين و انصار بر حق علي عليه السلام
اعتراف معاويه بر غصبي بودن خلافت شيخين
اعتراف يزيد برغصب كردن حق حضرت علي عليه السلام
3. بيعت اجباري
4. خلافت بدون مشورت و مراعات حقوق ديگران
5. خلافت با غصب حق
6. خلافت ابوبکر، افترا به پيامبر:
7. خلافت فاجرانه
8. خلافت استبدادي
9. بيعت و خلافت كمر شكن
10. اقرار ابوبكر به عدم شايستگي براي بيعت
11. پشيماني ابوبكرازبيعت وخلافت
اقداماتي كه اهل سقيفه براي خلافت ابوبكر انجام دادند
1. تطميع مردم ( رشوه و پيشنهاد مقام و منصب)
2. ايجاد رعب و وحشت در بين مردم ( با همكاري بني اسلم )
3. استخدام اعراب جهت بيعت گرفتن اجباري از مردم
4. تهديد  و ضرب و شتم صحابه
5. پر خاشگري عمربه سلمان
6. اخراج ام ايمن(دايه پيامبر) از مسجد
7. اخراج ام سلمه از مسجد
7. جلوگيري از خروج صحابه از مدينه ( بازداشت خانگي)
8. قتل و كشتار مخالفان
9. جعل حديث و تراشيدن ادله باطل
جلوگيري از نقل روايات پيامبر (ص)
نتيجه گيري نهايي
 
 
مقدمه:
شيعيان و پيروان اهل بيت عليهم السلام معتقد هستند که امامت منصبي است الهي و انتصابي که خداوند تک تک جانشينان آخرين پيامبرش را انتخاب و از طريق رسول خدا صلي الله عليه وآله به مردم معرفي کرده است.
اما از ديدگاه اهل سنت، خلافت و امامت بعد از رسول خدا صلي الله عليه وآله، يک مقام الهي و انتصابي نيست؛ بلکه مقامي است سياسي، دنيوي و عرفي که منشأ مشروعيت چنين حکومتي، انتخاب مردم و اجماع مسلمانان و يا اجماع اهل حل و عقد است که براي تطبيق شريعت، حفظ مصالح مسلمانان و دفاع از حريم کشور اسلامي ايجاد مي‌شود.
آن‌ها معتقد هستند که خداوند در باره خلافت بعد از پيامبر، هيچ آيه‌اي در قرآن کريم نياورده است . همچنين رسول خدا صلي الله عليه وآله هيچ اشاره‌اي در باره خلافت بعد از خودش نکرده است.
تنها دليل آن‌ها براي اثبات مشروعيت خلافت ابوبکر، اجماع صحابه و يا اجماع اهل حل و عقد است.
ابن تيميه بعد از اينكه مي‌گويد براي خلافت، اجماع همه مسلمانان شرط است، معتقد است خلافت ابوبكر توسط جمهور امت اتفاق افتاد و با اوبيعت كردند
وي در كتاب منهاج السنة بر اين نكته پافشاري مي‌كند كه اجماع مسلمانان و اهل حل و عقد با ابوبكر بيعت كردند و با بيعت خود امامت او را تثبيت كرده و او را به قدرت و سلطنت رساندند :
وي در منهاج السنة اجماع اهل حل وعقد را در خلافت شرط دانسته و مي‌گويد:
فإنه لا يشترط في الخلافة إلا اتفاق أهل الشوكة والجمهور الذين يقام بهم الأمر بحيث يمكن أن يقام بهم مقاصد الإمامة.
همانا در خلافت شرط نيست مگر اتفاق و اجماع همه اهل شوكت و جلال و همچنين جماعتي كه بوسيله آنها امر قوام پيدا مي‌كند بطوري كه مقاصد امامت بوسيله آنها ممكن است.
ابن تيميه الحراني الحنبلي، ابوالعباس أحمد عبد الحليم (متوفاى 728 هـ)، منهاج السنة النبوية،ج8، ‌ص336،‌ تحقيق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة: الأولى، 1406هـ.
در اينجا ابن تيميه بيعت تعداد چهار نفر، يك نفر و دونفر را براي بيعت كافي نمي‌داند بلكه قائل است كه با اجماع اهل حل وعقد پيمان خلافت بسته مي‌شود
وي بعد از اين كه ثابت كرد اجماع اهل حل وعقد در بيعت شرط است، بيعت ابابكر را اجماعي دانسته و مي‌گويد:
وأبو بكر بايعه المهاجرون والأنصار الذين هم بطانة رسول الله صلي الله عليه وسلم والذين بهم صار للإسلام قوة وعزة وبهم قهر المشركون وبهم فتحت جزيرة العرب فجمهور الذين بايعوا رسول الله صلي الله عليه وسلم هم الذين بايعوا أبا بكر.
مهاجرين و انصاري كه ياور پيامبر صلي الله عليه و آله بودند و اسلام بوسيله آنها قوت و عزت گرفت و به وسيله آنها مشركين مغلوب شده و جزيرة العرب فتح شد، با ابوبكر بيعت كردند و تمام كساني كه با رسول صلي اله عليه وآله بيعت كرده بودند با ابوبكر نيز بيعت كردند.
ابن تيميه الحراني الحنبلي، ابوالعباس أحمد عبد الحليم (متوفاى 728 هـ)، منهاج السنة النبوية،ج1، ص531، تحقيق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة: الأولى، 1406هـ.
و در جاي ديگر از كتابش  ادعا مي‌كند كه حضرت علي عليه السلام و تمام بني هاشم و تمام مردم با ابوبكر بيعت كردند:
وأما علي وبنو هاشم فكلهم بايعه باتفاق الناس لم يمت أحد منهم إلا وهو مبايع له.
و اما علي عليه السلام و بني هاشم به همراه جميع مردم، با ابوبكر بيعت كردند و هيچ كس از آنها از دنيا نرفتند مگر اينكه بر اين بيعت ثابت بودند.
ابن تيميه الحراني الحنبلي، ابوالعباس أحمد عبد الحليم (متوفاى 728 هـ)، منهاج السنة النبوية،ج8 ص330 ، تحقيق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة: الأولى، 1406هـ
و در جلد 8 از كتابش اجماع امت بر خلافت ابوبكر را بزرگترين اجتماع دانسته و مي‌گويد:
أن يقال إجماع الأمة على خلافة أبي بكر كان أعظم من اجتماعهم على مبايعة علي.
گفته مي‌شود كه اجماع امت بر خلافت ابوبكر، بزرگتر از اجتماع امت بر بيعت با علي عليه السلام بوده است
ابن تيميه الحراني الحنبلي، ابوالعباس أحمد عبد الحليم (متوفاى 728 هـ)، منهاج السنة النبوية،ج8،  ص338، تحقيق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة: الأولى، 1406هـ
بنابراين ابن تيميه شرط به خلافت رسيدن را بيعت تمام اهل حل وعقد و اجماع امت دانسته و بيعت با ابوبكر را نيز به اتفاق اهل حل وعقد و اجماع مسلمانان، نسبت مي‌دهد.
حال با اين بيان مي‌خواهيم بدانيم كه آيا واقعا چنين بوده است كه تمام مردم با ابوبكر بيعت كردند؟يا اينكه اين يك ادعايي است كه ابن تيميه از خودش اختراع كرده است؟
ما در اين مقاله ثابت خواهيم کرد که چنين اجماعي، افسانه‌اي بيش نيست و بزرگان اصحاب با خلافت ابوبکر مخالف بوده اند؛ بنابراين تنها دليل خلافت ابوبکر نيز از اعتبار ساقط و عدم  مشروعيت خلافت او ثابت مي‌شود.
پاسخ
1. ابن تيميه : چه كسي گفته است براي امامت ، نياز به اجماع است ؟!
همچنان كه قبلا ذكر شد ابن تيميه خلافت و امامت ابوبكر را با اجماع امت ثابت مي‌كرد ولي در آخر كتاب منهاج السنة بر خلاف حرف‌هاي قبليش، اجماع را در منعقد كردن امامت ابوبكر و هر كس ديگر، شرط نمي‌داندكه اين نشان از بي پايگي حرف هاي او دارد.
وي مي‌گويد :
وأيضا فنحن نشير إلى ما يدل على أن الإجماع حجة بالدلالة المبسوطة في غير هذا الموضع ولكل مقام مقال ونحن لا نحتاج في تقرير إمامة الصديق رضي الله عنه ولا غيره إلى هذا الإجماع ولا نشترط في إمامة أحد هذا الإجماع.
ما به ادله حجيت اجماع با ادله مبسوط در غير اين مقام اشاره خواهيم كرد ، و هر موضوعي جاي خود را مي‌خواهد اما ما در ثبوت امامت ابوبكر و كسي ديگر نيازي به اجماع نداريم و اين اجماع را در امامت احدي شرط نمي‌دانيم .
ابن تيميه الحراني الحنبلي، ابوالعباس أحمد عبد الحليم (متوفاى 728 هـ)، منهاج السنة النبوية،ج8، ص344، تحقيق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسة قرطبة، الطبعة: الأولى، 1406هـ
بنابراين با تعارضي كه در كلام ابن تيميه ديده مي‌شود، معلوم مي‌شود خود او نيز در وجود چنين اجماعي در بيعت ابوبكر شك داشته است.
2. علماي اهل سنت : اجماع جميع اهل حل و عقد بر ابوبكر حاصل نشد!!
اين ادعا كه خلافت نيازمند اجماع اهل حل و عقد است، با ديدگاه بزرگان اهل سنت در تضاد است؛ مشاهيري مثل: ماوردي شافعي، متوفاي450هـ، ابويعلي حنبلي متوفاي458هـ، ابو حامد غزالي دانشمند نامدار اهل سنت متوفاي478، قرطبي مفسر بلندآوازه اهل سنت متوفاي671هـ، عضد الدين إيجي متكلم سني مذهب متوفاي756هـ ابن عربي مالكي متوفاي543هـ و بسياري از بزرگان سني مذهب كه همگي صراحتا گفته‌اند كه در انتخاب ابوبكر اجماعي در كار نبوده است. همچنين رواياتي نيز بر اين مطلب وجود دارد!
أ، ب - ماوردي و ابو يعلي : خلافت ابوبكر ، با بيعت حاضرين مشروع شد
ماوردي شافعي و ابويعلي حنبلي در أحكام السلطانية (هر دو عالم كتابي با همين نام دارند)  به اين نكته اشاره كرده‌اند كه مشروعيت خلافت ابوبكر بخاطر بيعت عده‌ محدودي بوده است
  در اين‌باره گفته‌اند:
قَدْ اخْتَلَفَ الْعُلَمَاءُ فِي عَدَدِ مَنْ تَنْعَقِدُ بِهِ الْإِمَامَةُ مِنْهُمْ عَلَى مَذَاهِبَ شَتَّى ؛ فَقَالَتْ طَائِفَةٌ لَا تَنْعَقِدُ إلَّا بِجُمْهُورِ أَهْلِ الْعَقْدِ وَالْحَلِّ مِنْ كُلِّ بَلَدٍ لِيَكُونَ الرِّضَاءُ بِهِ عَامًّا وَالتَّسْلِيمُ لِإِمَامَتِهِ إجْمَاعًا ، وَهَذَا مَذْهَبٌ مَدْفُوعٌ بِبَيْعَةِ أَبِي بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَلَى الْخِلَافَةِ بِاخْتِيَارِ مَنْ حَضَرَهَا وَلَمْ يَنْتَظِرْ بِبَيْعَتِهِ قُدُومَ غَائِبٍ عَنْهَا من تنعقد به الإمامة.
به تحقيق علماء در تعداد بيعت كنندگان كه در انعقاد امامت نقش دارد، اختلاف كرده اند كه بعضي از آنها بر مذاهب گوناگوني هستند طايفه‌اي گفته‌اند كه امامت جز با اجماع اكثريت اهل حل و عقد از هر شهري منعقد نمي‌شود؛ تا اين رضايت عموم مردم از آن استنباط شود و همه مردم تسليم امامت او باشند، اين ديدگاه مردود است به واسطه بيعت با ابوبكر بر خلافت كه تنها حاضران با او بيعت كردند و اصلا منتظر آمدن و بيعت غائبان نشدند.
الأحكام السلطانيّة للماوردي: 33ص والأحكام السلطانيّة لأبي يعلى محمد بن الحسن الفراء:ص 117.
يعني تنها حاضران در سقيفه با ابوبكر بيعت كردند و او را انتخاب كردند و اصلا منتظر ديگر اصحاب رسول خدا صلي الله عليه وآله كه همه آن‌ها در جيش اسامه يا در جاهاي ديگر حضور داشتند، نماندند و ابوبكر را انتخاب كردند.
ج - قرطبي : خلافت ابوبكر تنها با بيعت يك نفر مشروع شد
قرطبي نيز، مشروعيت خلافت ابوبكر را با بيعت يك نفر(عمر)  دانسته و مي‌نويسد:
فإن عقدها واحد من أهل الحل والعقد فذلك ثابت ويلزم الغير فعله خلافا لبعض الناس حيث قال : لا تنعقد إلا بجماعة من أهل الحل والعقد ودليلنا أن عمر رضى الله عنه عقد البيعة لأبي بكر.
اگر امامت و خلافت توسظ يك نفر از اهل حل و عقد منعقد شد، بر ديگران لازم است كه آن را قبول كنند بر خلاف عده‌اي ازمردم كه مي‌گويند خلافت و امامت منعقد نمي‌شود مگر با جماعت اهل حل وعقد ولي دليل ما اين است كه عمر(كه يك نفر بود ) با ابوبكر بيعت كرد.
الأنصاري القرطبي، ابوعبد الله محمد بن أحمد (متوفاى671هـ)، الجامع لأحكام القرآن، ج 1،   ص 269، ناشر: دار الشعب القاهرة.
در اينجا قرطبي بر اين مطلب اشاره مي‌كند كه بيعت با ابوبكر توسط جميع اهل حل و عقد نبود، دليل اين مطلب را فقط بيعت عمر با ابوبكر مي‌داندكه گروهي نبوده است.
د- جويني : خلافت با بيعت يكي از اهل حل و عقد مشروع مي‌شود !
عبد الملک جويني در الارشاد خلافت ابوبكر را با بيعت يك نفر از اهل و حل و عقد مشروع دانسته و مي‌گويد:
« اعلموا أنّه لا يشترط في عقد الإمامة ، الإجماع؛ بل تنعقد الإمامة وإن لم تجمع الأمّة على عقدها ، والدليل عليه أنّ الإمامة لمّا عُقِدت لأبي بكر إبتَدَر لإمضاء أحكام المسلمين ، ولم يتأنّ لانتشار الأخبار إلى من نأى من الصحابة في الأقطار ، ولم ينكر منكر .  فإذا لم يُشترط الإجماعُ في عقد الإمامة ، لم يَثبُت عددٌ معدود ولا حدّ محدود ، فالوجه الحكم بأنّ الإمامة تنعقد بعقد واحد من أهل الحلّ والعقد».
بدانيد كه در بستن پيمان امامت، نيازى به اجماع مردم نيست و اگر چه مردم اجماع نكنند، پيمان امامت بسته مى‏شود؛ دليلش اين كه چون پيمان‏ امامت به سود ابوبكر بسته شد اجراى احكام اسلامى را به دست گرفت و تأمل به انتشار انتخابات در همه جا نكرد. يعنى ابو بكر منتظر نشد كه كلّيه مردم و اصحاب كه در جاهاى مختلف بودند رأى بدهند فقط برأى عدّه‏اى از دور وريان اكتفا كرد. هيچ كس هم اين كار را بر او ناپسند نشمرد پس اگر اجماع در عقد امامت شرط نباشد و ثابت نشود كه يك عدّه معدودى و يك حدّ محدودى بايد وارد رأى دادن شوند امكان دارد كه امامت به خواست يك نفر از اهل حلّ و عقد باشد
جوينى ،عبد الملك،‏ متوفاي 478 ق،‏ الإرشاد إلى قواطع الأدلة في أول الاعتقاد، ص 168، بيروت‏، دار الكتب العلمية، : 1416 ق‏، چاپ: اول‏
اين عبارت نشان مي‌دهد كه  اجماع امت و اجماع اهل حل و عقد با ابوبكر بيعت نكردند.
ه- عضدي الدين ايجي : خلافت ابوبكر و عثمان تنها با بيعت يك نفر مشروع شد !
عضد الدين إيجي در كتاب المواقف بر اين نكته تاكيد دارد كه بيعت ابوبكر اجماعي نبوده است:
وإذا ثبت حصول الإمامة بالاختيار والبيعة فاعلم أن ذلك لا يفتقر إلى الإجماع إذ لم يقم عليه دليل من العقل أو السمع بل الواحد والإثنان من أهل الحل والعقد كاف لعلمنا أن الصحابة مع صلابتهم في الدين اكتفوا بذلك كعقد عمر لأبي بكر وعقد عبد الرحمن بن عوف لعثمان.
زماني كه ثابت شد امامت از طريق انتخاب و بيعت مردم صورت مى‏پذيرد، بايد توجّه داشت كه اين امر، به اجماع تمام اهل حلّ و عقد نياز ندارد؛ زيرا هيچ دليل عقلى يا نقلى در اين مورد وجود ندارد. بلكه وجود يك يا دو تن از اهل حلّ و عقد براى ثبوت امامت و وجوب پيروى مردم از او كفايت مى‏كند؛ چرا كه ما مى‏دانيم صحابه با آن استوارى در دين ، به يكى دو تن بسنده كرده‏اند، مانند بيعت عمر با ابو بكر و بيعت عبد الرحمن بن عوف با عثمان.
الإيجي، عضد الدين (متوفاى756هـ)، كتاب المواقف، ج 3 ، ص 591،  تحقيق: عبد الرحمن عميرة، ناشر: دار الجيل، لبنان، بيروت، الطبعة: الأولى، 1417هـ، 1997م.
تا آن جائي كه مي‌گويد:
ولم يشترطوا اجتماع من في المدينة فضلا عن إجماع الأمة هذا ولم ينكر عليهم أحد وعليه انطوت الأعصار إلى وقتنا هذا.
و در عقد امامت، اجتماع تمام اهل حل و عقد مدينه را شرط نكرده‏اند تا چه رسد به اينكه بگويند تمام علما و مجتهدان ممالك مختلف اسلامى بايد جمع شوند، با اين حال هيچ كس او را نفى و انكار نكرد. از آن پس تا كنون نيز بر همين اساس- يعنى اكتفا نمودن به يك يا دو تن در عقد امامت- عمل شده است.
الإيجي، عضد الدين (متوفاى756هـ)، كتاب المواقف، ج 3 ، ص 591، تحقيق: عبد الرحمن عميرة، ناشر: دار الجيل، لبنان، بيروت، الطبعة: الأولى، 1417هـ، 1997م.
نتيجه :
  بنابراين اعتقاد به اينكه اجماع مسلمانان و اهل حل وعقد در بستن پيمان خلافت و امامت ابوبكر نقش داشت است، اين ادعايي بيش نيست كه مشهور علماي اهل سنت اين را رد كرده و بر اين نكته تاكيد مي‌كنند كه اجماعي در بيعت ابوبكر رخ نداده است و مشروعيت خلافت ابوبكر را به  خاطر بيعت كردن يك يا دو نفر با او مي‌دانند . و مي‌گويند وي به خاطر همين يك يا دو نفر مشروع شد و ديگران نيز مجبور به بيعت با او و اطاعت اوامر وي شدند .
3. عدم مقبوليت ابوبكر در نزد بسياري از اعضاي اهل حل و عقد
جواب سوم اينكه افراد زيادي از صحابه بودند كه با خلافت ابوبكر موافق نبوده و از بيعت با او امتناع كردند كه نشان از اين دارد كه اجماعي در خلافت ابوبكر رخ نداده است؛

نوشتن دیدگاه