ابوعبداللّه احمد بن حسن بن على بن محمد بن على بن فضّال، كنيه او «ابوالحسن» يا «ابوعبداللّه»، از راويان موثّق و از اصحاب امام هادى عليه‏السلام و امام عسكرى عليه‏السلام . از زمان ولادت او اطلاعى در دست نيست، ولى در سال 260 ه. وفات كرده. وى از فرزندان ابومحمّد حسن بن على بن فضّال، متوفاى 224 ق است. ابن فضّال‏ها سه نفر هستند به نام‏هاى يك. ابوعبداللّه احمد بن حسن بن على بن فضّال (م 260 ق)، صاحب شرح حال؛ دو. ابوالحسن على بن حسن بن على بن فضّال (م 290 ق)؛ سه. ابوعبداللّه محمّد بن حسن بن على بن فضّال (م 341 ق) كه علماى رجال هر سه را «فطحى المذهب» و از فقهاى اصحاب معرفى كرده‏اند. احمد و على برادر يكديگر هستند. پدر آن‏ها نيز اگرچه فطحى المذهب بود، ولى در اواخر عمرش، به امامت موسى كاظم عليه‏السلام شهادت داد و در محضر امام رضا عليه‏السلام قرار گرفت و از ديدگاه علماى رجال، در نهايت وثاقت و عابدترين فرد زمان خود معرفى شده است؛ زيرا پدر آن‏ها همان كسى است كه در صحرا و كوهستان در اثر سجده‏هاى طولانى، پرندگان بر پشت او مى‏نشستند و حيوانات وحشى در اطراف او مشغول چريدن بودند و در مسجد جامع كوفه نيز محلى براى عبادت خود داشت كه استوانه هفتم بود و معروف به «ستون ابراهيم عليه‏السلام » است. امام عسكرى عليه‏السلام درباره خاندان «بنى فضال» فرمود: «به آنچه را كه آن‏ها از ما روايت مى‏كنند، تمسّك كنيد، ولى به عقيده آن‏ها اعتنايى نداشته باشيد.» نجاشى از قول ديگران، صاحب شرح حال را فطحى المذهب ـ هفت امامى ـ معرفى كرده، اما خودش او را فردى موثّق در نقل حديث ذكر كرده و اين در حالى است كه علاّمه حلّى پس از نقل عبارت نجاشى، گفته است: من در روايات او توقف مى‏كنم. به گفته مرحوم آية‏اللّه خوئى در منابع روايى شيعه، بالغ بر 136 حديث از او نقل شده، اما به گفته ابن داود، وى از كسانى است كه از ائمّه اطهار عليهم‏السلام مستقيما روايتى نقل نكرده‏اند. ظاهرا سخن ابن داود خالى از ضعف نيست؛ چنان‏كه ديگران نيز به اين مطلب تصريح كرده‏اند. مشايخ روايى او پدرش حسن بن فضال، ابن ابى عمير، اسماعيل بن همام، على بن يعقوب هاشمى و عمرو بن سعيد ساباطى هستند.
از جمله شاگردان او محمد بن جعفر رزّاز است.
از او تنها دو اثر با نام كتاب الصلاة و كتاب الوضوء در منابع معتبر معرفى شده است.

نوشتن دیدگاه