درباره قبر علی بن حسین، حضرت علی اکبر (علیه السلام) در اخبار و روایات آمده که آن حضرت در پایین پای پدر بزگوارش به خاک سپرده شد. عین عبارت «الارشاد» این است: «نزدیک پاهای حسین (علیه السلام) دفن گردید.»

شیخ مفید بر این نکته تصریح کرده و فقهای دیگر نیز در کتاب‌های خود نوشته‌ اند .
مرحوم مفید پس از ذکر اسامی هفده نفر از شهیدان بنی‌هاشم که همگی از برادران و برادرزادگان و عموزادگان امام حسین (علیه السلام) بودند، می‌فرماید: «آنان پایین پای آن حضرت در یک قبر (گودی بزرگ) دفن شدند. هیچ اثری از قبر آنان نیست و فقط زائران با اشاره به زمین در طرف پای امام (علیه السلام) آنان را زیارت می‌کنند و علی بن الحسین (علی اکبر) (علیه السلام) از جملۀ آنان است. برخی گفته‌ اند: محل دفن علی اکبر نسبت به قبر امام حسین (علیه السلام) نزدیک‌ترین محل است.»[۱]
و در نقل دیگرش می‌گوید: «‌پس از بازگشت عمر بن سعد از کربلا، جماعتی از بنی‌ اسد که در غاضریه سکونت داشتند، آمدند و بر پیکر امام حسین (علیه السلام) و یارانش نماز گزاردند.  آن حضرت را همان جایی که الان قبر اوست دفن کردند و علی ابن الحسین (علی اکبر) (علیه السلام) را در پایین پای پدر به خاک سپردند؛ سپس برای دیگر شهیدان از اهل بیت و اصحاب، حفره‌ای کندند و همه آنان را در آن حفره به صورت دسته‌ جمعی دفن کردند. عباس بن علی (علیهما السلام) را در راه غاضریه، در همان محلی که به شهادت رسید و اکنون قبر اوست به خاک سپردند.»[۲]
سپس به بنی‌ اسد دستور داد تا دو حفره آماده کنند. در یکی از آنها بنی‌هاشم و در دیگری سایر شهیدان را به خاک سپردند. نزدیک ‌ترین شهیدان به امام حسین (علیه السلام) فرزندش علی اکبر (علیه السلام) است.
در بعضی از روایات آمده است: «امام سجاد (علیه السلام) (با قدرت امامت و ولایت) به کربلا آمد و بنی‌ اسد را سرگردان یافت؛ زیرا میان سرها و بدن‌ها جدایی افتاده بود و آنها راهی برای شناخت نداشتند. امام زین العابدین (علیه السلام) از تصمیم خود برای دفن شهیدان خبر داد. آنگاه به جانب جسم پدر رفت، با وی معانقه کرد و با صدای بلند گریست؛ سپس به سویی رفت و با کنار زدن مقداری کمی خاک قبری آماده ظاهر شد، به تنهایی پدر را در قبر گذاشت و فرمود: با من کسی هست که مرا کمک کند. بعد از هموار کردن قبر، روی آن نوشت: هذا قبر الحسین بن علی بن ابی طالب الّذی قتلوه عطشاناً غریباً؛ این قبر حسین بن علی بن ابی طالب است، آن حسینی که او را با لب تشنه و غریبانه کشتند. پس از فراغت از دفن پدر به سراغ عمویش عباس (علیه السلام) رفت و آن بزرگوار را نیز به تنهایی به خاک سپرد.
سپس به بنی‌ اسد دستور داد تا دو حفره آماده کنند. در یکی از آنها بنی‌هاشم و در دیگری سایر شهیدان را به خاک سپردند. نزدیک‌ ترین شهیدان به امام حسین (علیه السلام) فرزندش علی اکبر (علیه السلام) است؛»[۳] امام صادق (علیه السلام) در این‌باره به عبدالله بن حمّاد بصری فرموده است: «امام حسین (علیه السلام) را غریبانه کشتند. بر او می‌گرید کسی که او را زیارت کند، غمگین می‌شود و کسی که نمی‌تواند او را زیارت کند دلش می‌سوزد برای کسی که قبر پسرش را در پایین پایش مشاهده کند.»[۴]

در زیارت ناحیۀ مقدسه هم چنین می‌خوانیم:
«هرگاه خواستی شهداء را زیارت کنی، پایین پای امام حسین (علیه السلام) که قبر علی بن حسین (علیه السلام) آنجا است، بایست.»
عبدالرّزاق حسنی ضریح امام حسین (علیه السلام) را در زمان خود چنین توصیف کرده است:
«ضریح امام حسین (علیه السلام) عبارت است از: یک بلندی (صندوق مانند) چوبی که به عاج زینت شده و روی آن دو مشبک[۵] قرار دارد،‌ مشبک داخلی از فولاد گران قیمت و مشبک خارجی از نقره‌ روشن سفید است... به مشبک خارجی مشبک دیگری بدون این که مانعی بین آن دو باشد، متصل است و فقط از هر طرف به اندازه ‌یک متر کوتاه تر از مشبک خارجی متعلق به امام حسین (علیه السلام) است. زیر آن مشبّک قبر علی بن الحسین (علیه السلام) است که همراه پدر در یک روز شهید شده و در کنار پدر دفن گردیده است.»[۶]
گرچه بعضی از مطالب در کیفیت به خاکسپاری امام حسین (علیه السلام) و اینکه چه کسی امام حسین (علیه السلام) را دفن کرده، در این نقل‌ها متفاوت است. گاهی «کنار پاها» و گاهی «سمت پاها» آمده که هر دو به یک معناست. اینکه محل دفن علی بن حسین (علیه السلام) از دیگر شهدا به پیکر امام حسین (علیه السلام) نزدیک‌تر است و از مجموع آنها یک نکته قابل استفاده است که به عنوان نتیجه ارائه می‌گردد و آن اینکه: قبر علی اکبر (علیه السلام) در پایین پای امام حسین (علیه السلام) قرار دارد.
بنابراین می‌توان ادعا کرد که ضریح کوچکی که بر ضریح حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) متصل است و در طرف پایین پای آن حضرت قرار دارد و از مجموع دو ضریح، یک ضریح شش گوشه درست شده، به احترام علی اکبر (علیه السلام) و به نام آن حضرت است.

پی نوشت:
[1] مفید، الارشاد، سلسله مؤلفات شیخ مفید، دار المفید للطباعه و النصر و التوزیع، ج11، صص 125 ـ 126، جزء 2
[2] مفید، همان، ص 114؛ خلیلی، ‌جعفر، موسوعه العتبات المقدسه قم-کربلا، بیروت، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1407 ق، ص 73، جزء8
[3] عبدالرزاق الموسوی، المقرم، مقتل الحسین (علیه السلام) ، تهران، قسم الدراسات الاسلامیه، مؤسسه البعثه، ص320 ـ 321.
[4] قمی، جعفر بن محمد، ابن قولویه، کامل الزیارات، مؤسسه نشر الفقاهه، چاپ اول، 1417 ق، صص 537 ـ 538، المقرم، همان، ص321.
[5] هر چیز سوراخ؛ سوراخ پنجرۀ مانند را مشبک ‌گویند.
[6] خلیلی، جعفر، موسوعه العتبات المقدسه، قسم کربلا، جزء 8، بیروت، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ص 182، به نقل از حسنی، عبدالرزاق، موجز تاریخ البلدان العراقیه.
[1] مفید، الارشاد، سلسله مؤلفات شیخ مفید، دار المفید للطباعه و النصر و التوزیع، ج11، صص 125 ـ 126، جزء 2
[2] مفید، همان، ص 114؛ خلیلی، ‌جعفر، موسوعه العتبات المقدسه قم-کربلا، بیروت، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1407 ق، ص 73، جزء8
[3] عبدالرزاق الموسوی، المقرم، مقتل الحسین (علیه السلام) ، تهران، قسم الدراسات الاسلامیه، مؤسسه البعثه، ص320 ـ 321.
[4] قمی، جعفر بن محمد، ابن قولویه، کامل الزیارات، مؤسسه نشر الفقاهه، چاپ اول، 1417 ق، صص 537 ـ 538، المقرم، همان، ص321.
[5] هر چیز سوراخ؛ سوراخ پنجرۀ مانند را مشبک ‌گویند.
[6] خلیلی، جعفر، موسوعه العتبات المقدسه، قسم کربلا، جزء 8، بیروت، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ص 182، به نقل از حسنی، عبدالرزاق، موجز تاریخ البلدان العراقیه.

سایت تخصصی امام حسین (علیه السلام)

نوشتن دیدگاه