با توجه به روایاتی که از فریقین نقل شده ، اثبات این مدعا که خداوند متعال ثواب زیادی برای اقامه نماز به جماعت قرار داده است بسیار ساده به نظر می رسد. برای مثال در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) سخن از فضیلت 25 درجه ای نماز جماعت نسبت به فرادی امده است.(1)
و در روایتی دیگر امام صادق علیه السلام می فرماید : کسی که بدون دلیل نماز جماعت را ترک کند ، نمازش قبول نمی شود.(2) و روایات متعدد دیگری که از مجموع آنها تواتر اجمالی بر اهمیت بالای نماز جماعت پیدا می شود.
پس از قبول فضیلت نماز جماعت نسبت به فرادی و با مطالعه ثوابی که خداوند در نماز جماعت قرار داده به نظر می رسد که بهتر باشد انسان تمام نمازها - اعم از واجب و مستحبی - خصوصا در ماه مبارک رمضان که روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعتهایش بهترین ساعات سال است(3) را به جماعت بخواند تا از فیض کثیر آن محروم نگردد.
در جواب این شبهه و امثال ان باید به این نکته مهم دقت نمود که اعمال عبادی ما توقیفی هستند یعنی شیوه و روش انجام اعمال عبادی را باید از طریق شارع به دست آورد و همانگونه که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور فرموده اند ، عمل نمود و نمیتوانیم اعمال عبادی را طبق فهم خود اختراع نماییم. برای مثال : پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از جانب خداوند نماز صبح را 2 رکعت قرار داده است ولی نماز ظهر را 4 رکعت و ما موظف هستیم بدون اینکه اطلاع از علت اینگونه تشریع از سوی شارع را داشته باشیم طبق آنچه که دستور فرموده اند عمل نماییم. به قول معروف ملاکات احکام برای ما مجهول است ، پس نمیدانیم به چه منظور به این ترتیب خاص بر ما واجب شده اند. اگر بنا بود که طبق آنچه فهم خودمان از احکام الهی است عمل نماییم باید مثلا برای کسب ثواب بیشتر نماز صبح را 8 رکعت می خواندیم.
عقل انسان عاقل به سادگی این معادله و قضیه را حل خواهد نمود که اگر عمل عبادی را بدون دستور مولا اختراع نموده و انجام دهیم ، هرگز نمی توانیم از خداوند توقع پاداش داشته باشیم. بلکه طبق ایات و روایات این عمل بدعت در دین و تشریع محسوب شده و نسبت دادن آنچه از خدا نیست به خداوند متعال (4) گناهی نابخشودنی است.(5)
با توجه به مطالب فوق متوجه می شویم که فرقی میان واجبات و مستحبات نیست و ما در تمام اعمالی که منتسب به خدواند متعال است موظف به تعبد هستیم و اجازه ورود به دایره تشریع را نداریم.
اما در مورد مطلب مورد بحث در مقاله - اقامه نمازهای مستحب به جماعت - نیز همانند بقیه اعمال منسوب به پروردگار، باید به دنبال امر شارع بوده و اگر چنین دستوری صادر کرده باشد طبق آن عمل نماییم؛ ولی طبق اعتراف عامه و خاصه چنین دستوری از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) صادر نشده است و اولین بار عمر بن خطاب در زمان حکومت خود امر به خواندن نمازهای مستحبی نموده و خود اقرار به بدعت در دین می نماید.(6)
پیروان مکتب اهل بیت (علیهم السلام) علاوه بر ادله مطرح شده فوق بر قبح این عمل (خواندن نمازهای مستحبی به جماعت) دلیل خاص به طریق صحیح از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دارند که ایشان مسلمانان را از این عمل نهی نموده و راه را برای بدعت در دین بر مردم می بندند.
شیخ صدوق روایتی را من لایحضره الفقیه و شیخ طوسی در تهذیب و استبصار آورده اند:
زراره و ابن مسلم و فضیل گفتند : از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) سوال پرسیدیم از نماز مستحب در رمضان به جماعت؟ پس امام باقر و صادق (علیهما السلام) فرمودند:چون پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نماز عشاء را مى‌خواند،به طرف منزلش رهسپار مى‌شد. آنگاه آخرشب به مسجد مى‌آمد تا نماز بخواند. در شب اول ماه رمضان از خانه بیرون آمد تا همچون گذشته نماز بخواند، مردم پشت سر او صف بستند تا با او نماز بخوانند. پیامبر که این صحنه را دید از آنها گریخت و به طرف خانه اش رفت. این حادثه سه شب تکرار شد. حضرت در روز چهارم، بر منبر رفت و پس از حمد و ثناى الهى فرمود : اى مردم!
خواندن نمازهاى مستحبی شبهاى ماه رمضان به صورت جماعت، بدعت است. و نماز ضحا بدعت است. در شب ماه رمضان براى اقامه نماز نافله شبهاى آن اجتماع نکنید و نماز ضحا را نخوانید. زیرا این کار معصیت است. بدانید که هر بدعتى گمراهى است و هر گمراهى به آتش راه دارد. پیامبر پس از ایراد این سخنان از منبر پایین آمد، در حالى که مى‌فرمود : عمل اندکى که مطابق با سنت باشد از عمل زیادى که بدعت باشد بهتر است.(7)
1 - ان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قال : صلاة الجماعة افضل من صلاة الفرد بخمس و عشرین درجة.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: فضیلت نماز جماعت بیست و پنج برابر نماز فرادا می باشد.«وسائل الشیعة/ج 5/ص 374»
2 - عن ابی جعفر علیه السلام قال: قال امیرالمؤمنین علیه السلام : من سمع الندآء فلم یجبه من غیر علة فلا صلاة له.
امام باقر علیه السلام از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل می فرماید که حضرتش فرمود : هر که صدای اذان جماعت را بشنود و بدون هیچ عذری اجابت نکند نماز ندارد (نمازش مقبول نیست).(وسائل الشیعه/ج 5/ ص 375)
3 - خطبه شعبانیه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) (امالى شيخ صدوق، ص 93)
4 - آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ (یونس/سوره۱۰، آیه۵۹)
5 - كل بدعة ضلالة، و كلّ ضلالة في النّار» هر بدعتی گمراهی است و سزای گمراه اتش است. (اصول كافى، ج 1، كتاب فضل العلم، باب البدع، حديث 12؛ ابن اثير، جامع الأصول، ج 5، حديث شماره‌ى 3974)
6 - صحیح بخاري كتاب صلاة التراويح : عن عبد الرحمن بن عبد القاري قال : خرجت مع عمر ليلة في رمضان إلى المسجد ، فإذا الناس أوزاع متفرقون.. إلى أن قال : فقال عمر : إني أرى لو جمعت هؤلاء على قارئ واحد كان أمثل . ثم عزم فجمعهم على أبي بن كعب. " قال " ثم خرجت معه ليلة أخرى والناس يصلون بصلاة قارئهم ، قال عمر (رض) نعمت البدعة هذه - الحديث.
7 - حسين بن سعيد عن حماد بن عيسى عن حريز عن زرارة وابن مسلم والفضيل قالوا: سألنا هما عن الصلاة في رمضان نافلة بالليل جماعة فقالا: ان النبي صلى الله عليه وآله كان إذا صلى العشاء الاخرة إنصرف إلى منزله، ثم يخرج من آخر الليل إلى المسجد فيقوم فيصلي، فخرج في أول ليلة من شهر رمضان ليصلي كما كان يصلي فاصطف الناس خلفه فهرب منهم إلى بيته وتركهم ففعلوا ذلك ثلاث ليال فقام في اليوم الرابع على منبره فحمد الله وأثنى عليه ثم قال: (أيها الناس إن الصلاة بالليل في شهر رمضان النافلة في جماعة بدعة، وصلاة الضحى بدعة ألا فلا تجتمعوا ليلا في شهر رمضان لصلاة الليل ولا تصلوا صلاة الضحى فان ذلك معصية، الا وإن كل بدعة ضلالة وكل ضلالة سبيلها إلى النار) ثم نزل وهو يقول: (قليل في سنة خير من كثير في بدعة).(تهذیب الاحکام جلد 3 صفحه 17 ،من لایحضره الفقیه جلد 2 صفحه 137.)
*- علمای شیعه نیز صحت این روایت را تایید کرده اند!!!
علامه حلی رضوان الله تعالی علیه در منتهی المطلب میفرماید :
ما رواه الشيخ في الصحيح ، عن زرارة ، وابن مسلم ، والفضيل قالوا : سألناهما عليهما السلام عن الصلاة في رمضان نافلة بالليل جماعة ؟....(منتهی المطلب جلد 4 صفحه 30)
محقق سبزواری رحمه الله نیز میفرمایند :
عن زرارة وابن مسلم والفضيل في الصحيح قالوا سألناهما عن الصلاة في رمضان نافلة بالليل جماعة فقالا...(ذخیرة المعاد جلد 1 صفحه 347)
میرزای قمی رحمه الله نیز میفرمایند:
صحيحةالفضلاء عن الصادقين عليهما السلام ، قالا : " إن النبي صلى الله عليه وآله ...ثم قال : أيها الناس إن الصلاة بالليل في شهر رمضان من النافلة في جماعة بدعة(غنائم الأيام جلد 3 صفحه 108.)
لذا طبق این روایت، رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) صریحا فرمودند خواندن نماز های مستحبی ماه رمضان به جماعت بدعت است.
