39     «كَلاّ إِنّا خَلَقْناهُمْ مِمّا يَعْلَمُونَ»

ترجمه:
39. هرگز چنين نيست. ما آن‏ها را خلق كرديم از آنچه مى‏دانند[1].
 
تفسير:
[تصور باطل منافقان]
«كَلاّ» متعلق است به ما قبل، يعنى اين طمعى كه دارند داخل بهشت شوند مجرد
خيال و آرزوست، بلكه آن‏ها در اَشدّ عذاب سخت‏تر از عذاب ساير كفار و مشركين
بلكه كسانى كه ظلم كردند به اهل بيت عصمت و طهارت عليهم‏السلام كه عذابى شديدتر از
عذاب آن‏ها نيست.
«إِنّا خَلَقْناهُمْ مِمّا يَعْلَمُونَ» كه اول نطفه بودند در صلب پدران، سپس علقه
و مضغه شدند در رحم مادران تا به دنيا آمدند، پس از آن جيفؤ گنديده شدند زير
خاك كه از اميرالمؤنين عليه‏السلام است كه مى‏فرمايد:

«أَوَّلُهُ نُطْفَةٌ قَذِرَةٌ وآخِرُهُ جِيفَةٌ نَتِنَةٌ، وبَيْنَهُمَا حَامِلُ الْعَذَرَةِ»[2].
بالجملة، امتياز انسان نه به حسب است و نه به نسب و نه به مال است و نه به جاه
و نه به عشيره و نه به قبيله و نه به اسم و نه به عنوان و نه به مقام و نه بر تبهكاران، بلكه
به ايمان و عمل صالح و تقواست. اگر باشد از ملائكه بالاتر مى‏رود و اگر نباشد از سگ
پست‏تر مى‏گردد.

آدمى زاده طرفه معجونى است
 كز فرشته سرشته و از حيوان

گر كند ميل اين شود به از اين
 ور كند ميل آن شود پس از آن


انسان مركّب از دو چيز است: عقل و شهوت: «فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ عَلَى شَهْوَتِهِ فَهُوَ
أشْرَفُ مِنَ الْمَلائِكَةِ، وَ مَنْ غَلَبَ شَهْوَتُهُ عَلَى عَقْلِهِ فَهُوَ أَخَسُّ مِنَ الْبَهَائِمِ»[3].
*    *    *

[1].  ترجمه ديگر: نه چنين است. ما آنان را از آنچه خود مى‏دانند آفريديم.
 
[2] . ابتداى او آبى آلوده و نجس و پايان او لاشه‏اى گنديده و بدبوست و خود در اين بين حامل كثافات
است. نهج البلاغة: ضمن حكمت45 و بحار الأنوار: ج7، ص294، ح28.
 
[3] . هر كس عقلش بر شهوتش غلبه كند، مقام او از ملائكه بالاتر مى‏رود و هر كس شهوتش بر عقلش
غلبه كند، از حيوانات فرومايه‏تر مى‏شود. علل الشرايع: ج1، ص4، ح1؛ وسائل الشيعة: ج15، ص209، ح2 و بحار الأنوار: ج57، ص299، ح5.

نوشتن دیدگاه