مشهور در ميان مورخان ومحدثان اين است كه ولادت با سعادت آن كعبه مقصود وقبله موعود در پگاه روز جمعه 15 شعبان 255 هجرى واقع شده كه اينك يك هزار ويك صد وشصت وسه سال از آن روز پر شكوه مى گذرد.(1)
اصل ولادت حضرت مهدى - عجل الله تعالى فرجه الشريف - از ضروريات مذهب واز مسلمات تاريخ است وگذشته از امامان معصوم، عالمان، مورخان ومحدثان شعيه، بسيارى از مورخان ومحدثان اهل سنت نيز به آن اعتراف كرده، در كتابهاى پرارج خود به آن تصريح كرده اند كه گفتار تعدادى از آنها را به عنوان نمونه در اينجا مى آوريم:
اين گروه از علماى اهل سنت انصاف به خرج داده، تاريخ تولد حضرت ولى عصر روحى فداه را دقيقا همانند علماى شعيه در 15 شعبان 255 هجرى نوشته اند كه در اين فرصت كوتاه به تعدادى از آنها دست يافتيم واينك اسامى بيست تن از آنها به ترتيب تقدم زمانى:
1 - ابوبكر احمد بن حسين بن على بيهقى شافعى، متوفاى 458 ه. در كتاب (شعب الايمان).(2)
2 - شمس الدين احمد بن محمد، ابن خلكان، متوفاى 681 ه.(3)
3 - حمد الله بن ابى بكر بن احمد بن نصر مستوفى، متوفاى حدود 750 ه.(4)
4 - ابوالوليد محمد ابن شحنه حنفى، متوفاى 815 ه.(5)
5 - حافظ محمد بن محمد بن محمود نجار، معروف به خواجه پارسا، متوفاى 822 ه در كتاب (فصل الخطاب).(6)
6 - على بن محمد بن احمد، معروف به ابن صباغ، متوفاى 855 ه.(7)
7 - غياث الدين بن همام الدين، معروف به خواند مير، متوفاى 942 ه.(8)
8 - شمس الدين، محمد ابن طولون دمشقى حنفى، متوفاى 953 ه.(9)
9 - عبدالوهاب شعرانى شافعى، متوفاى 973 ه.(10)
10 - احمد ابن حجر هيثمى مكى، متوفاى 974 ه.(11)
11 - سيد جمال الدين عطاءالله بن سيد غياث الدين محدث صاحب كتاب (روضه الاءحباب) متوفاى 1000 ه.(12)
12 - احمد بن يوسف دمشقى قرمانى، متوفاى 1019 ه.(13)
13 - عبدالله بن محمد بن عامر شبراوى شافعى، متوفاى بعد از 1154 ه.(14)
14 - محمد بن احمد سفارينى نابلسى حنبلى، متوفاى 1188 ه.(15)
15 - مؤ من بن حسن بن مؤ من شبلنجى، متوفاى بعد از 1290 ه.(16)
16 - سليمان بن ابراهيم قندوزى حنفى، متوفاى 1294 ه.(17)
17 - حسن عدوى حمزاوى مالكى مصرى، متوفاى 1303 ه.(18)
18 - شهاب الدين احمد بن احمد حلوانى، متوفاى 1308 ه.(19)
19 - قاضى بهلول بهجت افندى، متوفاى 1350 ه.(20)
20 - خيرالدين زركلى، متوفاى 1396 ه.(21)
نامبردگان كه همگى از مشاهير علماى اهل سنت هستند، در آثار گرانقدر خود تصريح كرده اند كه ولادت حضرت ولى عصر - عجل الله تعالى فرجه الشريف - در شب جمعه 15 شعبان 255 هجرى واقع شده است.
برخى ديگر از علماى اهل سنت روز وماه آن را تعيين نكرده اند، ولى تصريح كرده اند كه حضرت مهدى (عليه السلام) در سال 255 هجرى جهان را با نور خود منور فرموده است، كه از آن جمله است:
1 - عمادالدين اسماعيل ابوالفداء، متوفاى 732 ه.(22)
2 - زين الدين عمر بن منفطر، ابن وردى، متوفاى 749 ه.(23)
برخى از آنان همه مشخصات را دقيقا همانند شيعيان نوشته اند، جز اينكه به جاى نيمه شعبان، نيمه رمضان 255 ه ثبت كرده اند، كه از آن جمله است: عبدالرحمن صوفى از مشايخ شاه ولى الله دهلوى، در كتاب الانتباه فى سلاسل اولياء الله.(24)
و برخى از آنها ميلاد مسعود آن مهر تابان را در سالهاى 258 و259 نوشته اند كه از آن جمله است:
1 - ابن ارزق فارقى، متوفاى 590 ه كه در كتاب (تاريخ ميافارقين) ولادت آن حضرت را در 19 ربيع الاول 258 ه نوشته است.(25)
2 - كمال الدين محمد ابن طلحه شافعى، متوفاى 652 ه كه ولادت آن حضرت را در 23 رمضان 258 ه نوشته است.(26)
3 - حسين بن محمد بن حسن مالكى دياربكرى، متوفاى 966 ه كه او نيز 23 رمضان 258 ه را قيد كرده است.(27)
4 - شمس الدين سامى افندى، متوفاى 1322 ه كه ولادت آن كعبه مقصود را در سال 259 ه نوشته است.(28)
گروهى از علماى اهل سنت در كتابهاى خود به تناسبهاى مختلف از حضرت بقيه الله (روحى وارواح العالمين لتراب مقدمه الفدا) گفتگو كرده اند وتصريح نموده اند كه او فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) مى باشد. اينها اگرچه از تاريخ دقيق تولد حضرت ولى عصر - عجل الله تعالى فرجه الشريف - بحث نكرده اند، ولى نظر به اين كه در مورد وفات امام حسن عسكرى (عليه السلام) هيچ اختلاف نيست وهمه مورخان شيعه وسنى وفات آن حضرت را به سال 260 هجرى نوشته اند، لذا محدثان ومورخانى كه تصريح مى كنند كه حضرت مهدى فرزند بلافصل امام حسن عسكرى است، در واقع اعتراف مى كنند كه حضرت مهدى (عليه السلام) پيش از آن تاريخ ديده به جهان گشوده است.
اين اعترافها مشت محكمى است بر دهان ياوه گويانى كه نغمه (مهدى نوعى) ساز مى كنند!
به دليل اهميت اين معنى، فهرست اعترافات تعدادى از بزرگان علماى اهل سنت را كه تصريح كرده اند حضرت مهدى فرزند بلافصل امام حسن عسكرى است به ترتيب تقدم زمانى در اينجا مى آوريم:
1 - حافظ ابو محمد بلاذرى، متوفاى 339 ه كه قسمت اعظم عمر خود را در غيبت صغرى سپرى كرده وده سال هم از غيبت كبرى را درك نموده است، به پيشگاه آن مهر تابان تشرف يافته، به استماع حديثى از آن بزرگوار مفتخر شده است.
متن اين حديث را عبدالعزيز دهلوى، متوفاى 1239 ه كه از دشمنان سرسخت عالم تشيع است، در كتاب (نزهه) از پدرش شاه ولى الله دهلوى نقل مى كند، كه او نيز در كتاب (مسلسلات) با سلسله سندش از ابن عقله، از بلاذرى نقل كرده است.(29)
2 - على بن حسين مسعودى، متوفاى 346 ه كه قسمتى از غيبت صغرى را درك نموده، به هنگام بحث از امام حسن عسكرى (عليه السلام) مى نويسد: (او پدر مهدى منتظر، امام دوازدهم شيعيان است.(30)
3 - ابوعبدالله محمد بن احمد بن يوسف خوارزمى، متوفاى 383 ه از حضرت مهدى (عليه السلام) به عنوان فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) نام برده وسلسله نسب آن حضرت را تا اميرمؤ منان (عليه السلام) برشمرده است.(31)
4 - يحيى بن سلامه خصكفى شافعى، متوفاى 553 ه در قصيده داليه خود، اسامى مقدس 12 امام معصوم را به نظم درآورده وبعد از امام حسن عسكرى (عليه السلام) از حضرت ولى عصر (عليه السلام) وغيبت آن حضرت بحث كرده است.(32)
متن قصيده او را قندورزى نقل كرده است.(33)
5 - ابو محمد عبدالله بن احمد ابن خشاب، متوفاى 567 ه در كتاب (تاريخ مواليد) تصريح مى كند كه خلف صالح از فرزندان امام حسن عسكرى است ونام مادرش نرجس ويا سوسن است.(34)
6 - موفق بن احمد مكى، متوفاى 568 ه ومشهور به: (اخطب خوارزم) با سلسله اسناد خود از رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) روايت مى كند كه در شب معراج انوار تابناك امامان معصوم را در سمت راست عرش مشاهده كرده، اسامى فرد فرد آنها را بيان نموده، سپس مى فرمايد: مهدى در ميان آنها چون ستاره اى فروزان مى درخشيد، خداوند فرمود: (اى محمد! اينها حجتهاى من هستند واو منتقم عترت تست، كه به عزت وجلال خود سوگند: او حجت واجبه بر دوستان من است، وانتقام گيرنده از دشمنان من است).(35)
7 - كمال الدين محمد ابن طلحه شافعى، متوفاى 650 ه تصريح كرده كه خلف صالح مهدى منتظر (عليه السلام) فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) است.
آنگاه نسب او را تا حضرت على (عليه السلام) برشمرده است.(36)
8 - شمس الدين يوسف بن قزاغلى حنفى، معروف به سبط اين جوزى، ومتوفاى 654 ه تصريح كرده كه آن كعبه مقصود فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) است وسلسله نسب آن حضرت را تا حضرت على (عليه السلام) برشمرده است.(37)
9 - محمد بن يوسف گنجى شافعى، متوفاى 658 ه هنگامى كه از زندگانى امام حسن عسكرى (عليه السلام) بحث مى كند مى نويسد: از او فقط يك پسر باقى ماند واو امام منتظر صلوات الله عليه است.(38)
نامبرده در كتاب پرارج (البيان فى اخبار صاحب الزمان) بابى را به پاسخ شبهات اختصاص داده، با دلايل قطعى اثبات كرده كه حضرت مهدى (عليه السلام) از روزى كه غائب شده تا به امروز زنده است، وچنين عمر طولانى از نظر عقل وشرع هيچ مانعى ندارد.(39)
10 - عزالدين على ابن اثير متوفاى 630 ه در تاريخ پر ارج (كامل) به هنگام بحث از امام حسن عسكرى (عليه السلام) تصريح مى كند كه او پدر مهدى منتظر است.(40)
11 - محى الدين ابن عربى، متوفاى 637 ه در فتوحات مكيه باب 366 مى گويد:
(مهدى از عترت رسول خداست. او از فرزندان حضرت فاطمه است.
جدش حسين بن على است. پدر او امام حسن عسكرى، پسر امام على النقى، پسر امام محمد تقى، پسر امام رضا، پسر امام كاظم، پسر امام صادق، پسر امام باقر، پسر امام زين العابدين، پسر امام حسين، پسر امام على رضى عنه الله است).
اين فراز از گفتار ابن عربى در نسخه هاى چاپى فتوحات تحريف شده است.
ولى نسخه هاى تحريف نشده آن در اختيار بزرگان اهل سنت بوده، ودر كتابهايشان منعكس است، كه به دو نمونه آن دست يافته ايم.
1 - امام عبدالوهاب شعرانى، متوفاى 973 ه متن كامل باب 366 فتوحات مكيه را آورده.(41)
2- شيخ حسن عدوى حمزاوى، متوفاى 1303 ه نيز قسمت عمده اين باب را بدون كم وكاست آورده است.(42)
دسترسى اين دو دانشمند به متن تحريف نشده فتوحات درقرنهاى دهم وسيزدهم نشانه آن است كه در طول قرنها نسخه هاى آن سالم بوده، بعد از پيدايش چاپ به تحريف آن دست يازيده اند.
تحريف آثار گذشتگان جنايت بسيار بزرگى است كه قدر واعتبار ميراث گرانبهاى جهان اسلام را زير سؤال مى برد كه با كمال تاءسف در چند كشور از جمله مصر رائج مى باشد(43)!
12 - ابراهيم بن محمد جوينى، متوفاى 703 ه حديثى را روايت مى كند كه تصريح دارد بر اينكه امام بعد از امام حسن عسكرى (عليه السلام)، فرزند برومندش قائم منتظر - عجل الله تعالى فرجه الشريف - است، كه به هنگام ظهور بر سراسر جهان هستى فرمانروائى خواهد داشت.(44)
وى همچنين از رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) روايت مى كند كه در شب معراج انوار طيبه على وفاطمه وديگر امامان معصوم را در طرف راست عرش مشاهده نموده، كه همگى صف كشيده به عبادت حق تعالى پرداخته اند ومهدى در ميان آنها چون ستاره درخشانى تجلى مى كند.(45)
13 - صلاح الدين صفوى، متوفاى 746 ه در كتاب (شرح دائره) تصريح مى كند كه مهدى موعود دوازدهمين امام معصوم است كه ا ول آنها على بن ابى طالب وآخر آنها حضرت مهدى است.(46)
14 - ابوعبدالله عفيف الدين اسعد بن على بن سليمان يافعى شافعى، متوفاى 768 ه در پيرامون امام حسن عسكرى (عليه السلام) بحث مى كند ودر پايان مى نويسد: او پدر امام منتظر وصاحب سرداب است.(47)
15 - عبدالله بن محمد مطيرى شافعى، در كتاب (الرياض الزاهره) تصريح مى كند كه او پسر امام حسن عسكرى (عليه السلام)، صاحب شمشير وقائم منتظر است وبراى او دو غيبت است.(48)
16 - شمس الدين ابوعبدالله محمد بن احمد ذهبى شافعى، متوفاى 804 ه تصريح كرده كه حضرت بقيه الله روحى فداه فرزند امام حسن عسكرى (عليه السلام) است وهنوز زنده است، تا خداوند فرمان ظهور دهد وزمين را پر از عدل فرمايد.(49)
17 - ابوالمعالى محمد بن عبدالله بن مبارك رفاعى مخزومى، متوفاى 885 ه در كتاب (صلاح الاخبار فى نسب الساده الفاطميه الاطهار) تصريح مى كند كه ولى الله اعظم امام زمان (عليه السلام) فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) است.(50)
18 - عبدالرحمن بن احمد بن قوام الدين شافعى، معروف به جامى، متوفاى 898 ه در كتاب پرارج (شواهد النبوه) داستان ولادت آن حضرت را مشروحا نوشته، واز عده اى از اصحاب امام حسن عسكرى (عليه السلام) نام برده كه در عهد امام حسن عسكرى (عليه السلام) به ديدار آن جمال الهى نائل گشته اند. آنگاه سخنان خود را با اشعار نغزى حسن ختام داده كه مطلعش اين است:
بيا اى امام هدايت شعار كه بگذشت از حد غم انتظار
ز روى همايون برافكن نقاب عيان ساز رخسار چون آفتاب(51)
19 - احمد بن حجر هيثمى مكى، متوفاى 974 ه در كتاب (الصواعق المحرقه) كه آن را به عنوان رد بر شيعيان نوشته، شرح حال كوتاهى از امامان معصوم (عليه السلام) آورده، در پايان شرح حال امام حسن عسكرى (عليه السلام) مى نويسد:
(به سن 28 سالگى در سامرا درگذشت ودر كنار پدرش به خاك سپرده شد، گفته مى شود او نيز به وسيله سم از دنيا رفته است).
سپس مى افزايد: (جز فرزندش ابوالقاسم محمد حجت جانشينى بر جاى نگذاشت، كه به هنگام وفات پدرش پنجساله بود، ولكى در آن سن وسال خداوند حكمت به او عطا فرموده بود.(52)
20 - محمد بن على صبان مصرى شافعى، متوفاى 1206 ه نيز تصريح كرده كه آن مهر تابان فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) است وسلسله نسب او را تا اميرمؤ منان (عليه السلام) نوشته، قسمتى از مناقب آن حضرت را برشمرده است.(53)
اينها گروهى از بزرگان اهل سنت هستند كه در كتابهاى خود در مورد حضرت مهدى (عليه السلام) به كلى گوئى اكتفا نكرده اند، بلكه به صراحت گفته اند كه مهدى موعود فرزند بلافصل امام حسن عسكرى (عليه السلام) است. اما در مورد اصل مهدويت حتى يك نفر هم يافت نمى شود كه منكر ظهور مصلح جهانى در آخر الزمان باشد. در اين زمينه روايتى نيز از رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) در كتب اهل سنت نقل شده كه هر كس حضرت مهدى را انكار كند كافر است، وگروهى از علماى اهل سنت بر طبق آن فتوى داده اند. متن حديث اين است:
ابوبكر اسكاف در (فوائد الاخبار) وابوالقاسم سهيلى در (شرح السيره) روايت كرده اند از جابر بن عبدالله انصارى كه رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) فرمود: من كذب بالمهدى فقد كفر:
(هر كس حضرت مهدى را انكار كند كافر است).(54)
داستان ولادت حضرت بقيه الله روحى وارواح العالمين له الفدا در احاديث شيعه با شرح وتفصيلات بيشترى منعكس شده است.
قديمى ترين كتابى كه مشروح داستان ولادت آن حضرت را نوشته، كتاب پر ارج (غيبت) از فضل بن شاذان است.
فضل بن شاذان ازدى، از اصحاب امام رضا (عليه السلام)، عمر طولانى وبا بركتى داشت، كه همه آن را در دفاع از حريم تشيع سپرى كرد وبيش از 180 جلد كتاب پر ارج از خود به يادگار گذاشت وسرانجام درسال 260 ه ديده از جهان فروبست.(1)
وى در كتاب غيبت خود ولادت آن مهر تابان را از امام حسن عسكرى (عليه السلام) چنين نقل مى كند:
(ولى خدا، حجت خدا وخليفه او بعد از من، در شب 15 شعبان به سال 255 به هنگام طلوع فجر، به صورت ختنه شده متولد گرديد).
(نخستين كسى كه او را شستشو داد، (رضوان) خازن بهشت بود كه با جمعى از فرشتگان مقرب او را با آب كوثر وسلسبيل شستشو داد وسپس عمه ام (حكيمه) او را شستشو داد).(2)
امام حسن عسكرى (عليه السلام) در شب ولادت امام زمان (عليه السلام) از يك زن صالحه اى كه شيعه نبود به عنوان قابله دعوت فرمود تا در آن لحظات حساس حضور داشته باشد ودر ميان قوم خود حجت باشد، چنانكه خداوند گروهى از بستگانش را به دست او هدايت نمود.(3)
دودمان امامت را يك طرف تلاش مى كرد كه خبر ولادت آن مهر تابان را مكتوم بدارد تا به گوش جاسوسان رژيم نرسد، واز يك طرف سعى مى كرد كه اين خبر مسرت بخش به همه خانه هاى شيعيان برسد، از اين رهگذر نامه ها نوشته به شهرها فرستادند، گوسفندها خريده به خانه هاى شيعيان فرستادند تا به عنوان عقيقه حضرت مهدى - عجل الله تعالى فرجه الشريف - ذبح كرده، اطعام كنند.(4)
امام حسن عسكرى (عليه السلام) در فرصتهاى متناسب، مولود مسعود را به اصحاب خود عرضه مى كرد، تا آن كعبه موعود را با ديدگان خود ببيند واز تولدش آگاه شوند ودر كشاكش روزگار دچار شك وترديد نشوند.
فهرست اين ديدارها را در مقدمه (جزيره خضرا) آورده ايم، اميدواريم در فرصتى ديگر در اين زمينه به تفصيل سخن بگوئيم.
پاورقی:
(1) اثبات الهداه: ج 3 ص 507، اثبات الوصيه: ص 195، ارشاد مفيد: ص 346، اصول كافى: ج 1 ص 431، اعلام الورى: ص 393، اعيان الشيعه: ج 2 ص 44، الزام الناصب: ج 1 ص 317، الامام المهدى: ص 9، بحارالانوار: ج 51 ص 1، البرهان: ص 64، جوهره الكلام: ص 157، الذخيره الى المعاد: ص 327، غيبت شيخ طوسى: ص 430، المجالس السنيه: ج 5 ص 479، منتخب الاثر: ص 320، نجم ثاقب: ص 11 ويوم الخلاص: ص 86.
(2) المهدى الموعود المنتظر ج 1 ص 182.
(3) وفيات الاعيان: ج 4 ص 176.
(4) تاريخ گزيده: ص 207.
(5) روض المناظر: ج 1 ص 294.
(6) ينابيع الموده: ص 451.
(7) الفصول المهمه: ص 227.
(8) حبيب السير: ج 2 ص 100.
(9) ائمه اثناعشر: ص 117.
(10) اليواقيت والجواهر: ج 2 ص 145.
(11) الصواعق المحرقه: ص 167.
(12) كشف الاستار: ص 64.
(13) اخبار الدول: ص 117.
(14) الاتحاف بحب الاءشراف: ص 178.
(15) لوائح الاءنوار: ج 2 ص 68.
(16) نورالاءبصار: ص 243.
(17) ينابيع الموده: ص 451.
(18) مشارق الاءنوار: ص 113.
(19) العطر الوردى: ص 49.
(20) تشريح ومحاكمه در تاريخ آل محمد: ص 164.
(21) الاءعلام زركلى: ج 6 ص 80.
(22) المختصر فى تاريخ البشر: ج 2، ص 45.
(23) تاريخ ابن وردى: ج 1 ص 318.
(24) كشف الاستار: ص 81.
(25) وفيات الاعيان: ج 3 ص 316.
(26) مطالب السئول: ص 88.
(27) تاريخ الخميس: ج 2 ص 321.
(28) قاموس الاعلام تركى: ج 6 ص 4495.
(29) استقصاء الافحام: ص 119.
(30) مروج الذهب: ج 2 ص 441، التنبيه والاشراف: ص 198.
(31) مفاتيح العلوم: ص 33.
(32) تذكره ابن جوزى: ص 365.
(33) ينابيع الموده: ص 474.
(34) نجم ثاقب: ص 119.
(35) مقتل خوارزمى: ج 1 ص 96.
(36) مطالب السئول: ص 88.
(37) تذكره الخواص ص 88.
(38) كفايه الطالب: ص 312.
(39) البيان: ص 148 - 159.
(40) كامل ابن اثير: ج 12 ص 129.
(41) اليواقيت والجواهر: ج 2 ص 145.
(42) مشارق النوار: ص 112.
(43) در كتاب جزيره خضراء ص 221 در اين رابطه سخن گفته ايم.
(44) فرائد السمطين: ج 2 ص 338.
(45) همان مدرك: ص 320.
(46) ينابيع الموده: ص 471.
(47) مرآت الجنان: ج 2 ص 107 و172.
(48) المهدى الموعود المنتظر: ج 1 ص 206.
(49) دول الاسلام: ج 1 ص 122.
(50) المهدى الموعود المنتظر: ج 1 ص 206.
(51) متن كامل اين اشعار در حبيب السير: ج 2 ص 113 آمده است.
(52) الصواعق المحرقه: ص 208.
(53) اسعاف الراغبين: ص 142.
(54) عقد الدرر: ص 157 والروض الانف: ج 2 ص 431.
(1) فهرست شيخ طوسى: ص 150 ورجال نجاشى ص 235.
(2) رساله تواريخ النبى والال، از محمد تقى تسترى، صاحب قاموس الرجال ص 43.
(3) غيبت شيخ طوسى: ص 145.
(4) كمال الدين صدوق: ص 431، غيبت شيخ طوسى: ص 151 ويوم الخالص، ص 66.
