6     «وَ ما أَفاءَ اللّه‏ُ عَلى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لا
          رِكابٍ وَ لكِنَّ اللّه‏َ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلى مَنْ يَشاءُ وَ اللّه‏ُ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ
          قَدِيرٌ»

ترجمه:
6. و آنچه خداوند فى‏ء قرار داد بر رسول خدا از كفّار، پس شما مسلمين حمله
نكرديد بر آن‏ها به اسب‏ها و مراكب خود، يعنى بدون جنگ و قتال به دست آمد، ولكن
خداوند مسلط فرمود رسولان خود را بر آن‏ها و خداوند بر هر چيزى قادر و تواناست[1].
 
مسئلة: [انواع غنائم و احكام آن]
آنچه از كفّار و مشركين به دست مسلمين بيايد، اقسام زيادى دارد كه در كتب
فقهيّه متعرّض شده‏اند. يك قسم غنائم دار الحرب است كه بين مجاهدين تقسيم
مى‏شود و يكى از مواردى است كه خمس به او تعلّق مى‏گيرد. چون مورد خمس غنائم
دار الحرب است و استخراج معادن و غوص و حلال مختلط به حرام كه مقدار
و صاحبش معلوم نباشد و ارض مشتراى[2] از اهل ذمّه و منافع كسب كه زائد بر مئونه

باشد، و يك قسم صفاياى ملوك[3] است كه خاصّ به نبىّ است و يك قسم انفال[4]
است مثل اراضى موات[5] و آجام[6] و بطون اوديه[7] و «ميراث من لا وارث له»[8]
و آنچه كفّار به اختيار مى‏دهند، مثل فدك و اموال كه اين‏ها را مى‏فرمايد: «قُلِ الْأَنْفالُ للّه‏ِ
وَ الرَّسُولِ»[9] و يك قسم فىء است كه از كفّار بدون جنگ و خيل و ركاب به دست
مى‏آيد كه مورد آيؤ شريفه است كه مى‏فرمايد: «وَ ما أَفاءَ اللّه‏ُ عَلى رَسُولِهِ مِنْهُمْ»
آنچه خداى متعال بر رسول خود فىء قرار داد و به دست او آمد از اموال كفّار كه
«فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لا رِكابٍ» پس شما به دست نياورديد به جنگ و جهاد
«وَ لكِنَّ اللّه‏َ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلى مَنْ يَشاءُ» خدا مسلّط فرمود رُسُل خود را بر آن كفّار
كه مشيّتش تعلّق گرفته «وَ اللّه‏ُ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِيرٌ»، سپس خداوند حكم اين فىء را
بيان مى‏فرمايد:

[1].  ترجمه ديگر: و آنچه را خدا از آنان به رسم غنيمت عايد پيامبر خود گردانيد، شما براى تصاحب
آن اسب يا شترى بر آن نتاختيد، ولى خدا فرستادگانش را بر هر كه بخواهد چيره مى‏گرداند، و خدا بر هر كارى تواناست.
 
[2].  مشترا: خريده شده.
 
[3].  صفاياى ملوك عبارت است از اموالى كه در جنگ نصيب مسلمانان مى‏شود. اگر اين مال از اموال غصبى مسلمانان نبودكه حاكم به زور از آنان گرفته باشد بعد از جنگ به ملك امام عليه‏السلام در مى‏آيد و مال اوست.
 
[4].  توضيحى مختصر درباره اين مطلب در همين تفسير: ج8، ص420، پاورقى 1، ذيل تفسير آيه 1 سوره انفال گذشت.
 
[5].  اراضى موات: زمين‏هاى مرده و بى كشت و زرع.
 
[6].  آجام: بيشه‏ها؛ جنگل‏ها.
 
[7].  بطون اوديه: بستر دره‏ها.
 
[8].  ميراث كسى كه وارث ندارد.
 
[9].  بگو: غنايم جنگى اختصاص به خدا و فرستاده او دارد. سوره انفال: آيؤ 1.

نوشتن دیدگاه