معرفى سوره[1]
[1].  سوره مباركه حشر پنجاه و نهمين سوره قرآن كريم است در مصحف فعلى و يكصد و يكمين
سوره‏اى است كه بعد از سوره بيّنه و قبل از سوره نور در مدينه منوره بر پيامبر گرامى اسلام نازل شد. اين سوره مشتمل بر 24 آيه و 445 كلمه و 1913 حرف مى‏باشد. نام سوره از آيه دوم آن گرفته شده كه سخن از «حشر» يعنى اجتماع يهود براى كوچ كردن از مدينه يا حشر مسلمين براى بيرون راندن آن‏ها به ميان آمده است. نام ديگر سوره را بنى نضير گفته‏اند، چرا كه اكثر آيات آن راجع به ايشان است. سوره حشر سومين سوره از سوره‏هاى هفتگانه مسبحات است كه با تسبيح خداوند شروع شده و پايان آن نيز تسبيح الهى است. از نظر حجم از گروه سوره‏هاى طوال در سوره‏هاى مُفصلات و كمى كمتر از يك حزب است.
          اين سوره با سخن از تسبيح و تنزيه همه موجودات در برابر خداوند عظيم و حكيم شروع مى‏شود و در ادامه، ماجراى درگيرى مسلمانان را با يهود پيمان‏شكن مدينه بازگو مى‏كند. سه قبيله از يهوديان به نام‏هاى بنى نضير، بنى قريظه، بنى قنيقاع به مدينه هجرت كردند و با پيامبر پيمان عدم تعرض بستند. اما بعد از جنگ اُحد گروهى از آنان با مشركان مكه عليه مسلمانان توطئه كردند كه پيامبر آگاه گرديد و با آنان برخورد كرد و يهوديان پذيرفتند كه ترك ديار كنند با زنان و فرزندانشان و از مدينه خارج شوند. و در خيبر سكنا گزينند، اين اخراج در آيه اول سوره به حشر اول تعبير شده. اما اخراج دوم يهوديان، از خيبر به شام منتقل شدند. آيات [1 ـ 10].
          بخش ديگرى از سوره كه آيات 11 ـ 17 سوره را تشكيل مى‏دهد، داستان منافقان مدينه است كه با يهود در اين برنامه و توطئه عليه مسلمانان همكارى نزديك داشتند و وعده‏ها و راهكارهايى مطرح مى‏كند كه جلوى پاى يكديگر مى‏گذاشتند. در نهايت اين قبيل اعمال را موجب گرفتارى و نفوذ شيطان در دورن انسان مى‏داند كه نتيجه آن آتش جاودان است.
          بخش پايانى سوره مشتمل بر يك سلسله اندرزها و نصايح كلى به عموم مسلمانان است و نتيجه‏اى است بر مطالب گذشته كه مسلمانان را سفارش به تقوا و ذخيره توشه آخرت مى‏كند. همچنين به عظمت و شوكت قرآن و تأثير آن در پاكسازى روح و جان اشاره كرده و با شمردن قسمت مهمى از اوصاف جمال و جلال خدا و اسماى حسناى او كه به انسان در طريق معرفة اللّه‏ كمك شايانى مى‏كند، سوره را ختم مى‏كند. [آيات 18 ـ 24].