27     «ثُمَّ قَفَّيْنا عَلى آثارِهِمْ بِرُسُلِنا وَ قَفَّيْنا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَ آتَيْناهُ الاْءِنْجِيلَ
          وَ جَعَلْنا فِى قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً وَ رَهْبانِيَّةً ابْتَدَعُوهاما
          كَتَبْناها عَلَيْهِمْ إِلاَّ ابْتِغاءَ رِضْوانِ اللّه‏ِ فَما رَعَوْها حَقَّ رِعايَتِها فَآتَيْنَا الَّذِينَ
          آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ»

ترجمه:
27. پس از آن در تبعِ آن رُسُل و در اثر آن‏ها رسولان ديگرى فرستاديم بر اقوام
ديگر كه انبياى بنى اسرائيل باشند و در اثر آن‏ها و پس از آن‏ها عيسى بن مريم را
فرستاديم و به او داديم انجيل را و جعل نموديم در قلوب آن‏هايى كه متابعت كردند
عيسى را رأفت و مهربانى و رهبانيت كه سابقه نداشت و فقط بر تابعين عيسى بود. ما
ننوشتيم بر آن‏ها مگر براى تحصيل رضاى الهى، پس رعايت نكردند حقّ رعايت را، آن
نحوى كه جعل كرده بوديم، پس داديم به كسانى كه ايمان داشتند از آن‏ها اجر آن‏ها را
و بسيارى از آن‏ها فاسق و كافر بودند[1].
 
تفسير:
[آمدن پى در پى انبيا از زمان حضرت موسى تا حضرت عيسى]
«ثُمَّ قَفَّيْنا عَلى آثارِهِمْ بِرُسُلِنا» «قفينا» يعنى پى در پى، بدون فاصله كه انبياى
بنى اسرائيل و اوصياى حضرت موسى و اوصياى ابراهيم در بنى اسماعيل بودند
«وَقَفَّيْنا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ» كه تا زمان عيسى انبيا، پى در پى بودند، مثل داوود،
سليمان، زكريا، يحيى و غير اين‏ها و چون عيسى مبعوث شد نسخ شد شريعت موسى
«وَ آتَيْناهُ الاْءِنْجِيلَ» و انجيل[2] كه يكى از كتب اربعؤ آسمانى است به او داده شد.

«وَ جَعَلْنا فِى قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ» كه نصارا باشند كه مى‏فرمايد: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ
النّاسِ عَداوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ
قالُوا إِنّا نَصارى ذلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ»[3].
[رهبانيت در مسيحيت و اسلام]
«رَأفَةً وَ رَحْمَةً وَ رَهْبانِيَّةً»[4] راهب كسى را گويند كه از خلق كناره گيرد و در

جاى دور از جامعه مشغول عبادت باشد و اين مخصوص به نصارا بوده كه پيغمبر
اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهفرمود: «لا رُهبانيَةَ في الإسلامِ»[5].
«ابْتَدَعُوها» يعنى در امم سابقه سابقه نداشته فقط در اين‏ها جعل و حدوث
داشته. «ما كَتَبْناها عَلَيْهِمْ إِلاَّ ابْتِغاءَ رِضْوانِ اللّه‏ِ» چون غرق دنيا بودند و از عبادات
كوتاهى مى‏كردند، اين رهبانيت براى آن‏ها جعل شد، ولكن «فَما رَعَوْها حَقَّ
رِعايَتِها» مثل نوع عبادات كه يك تصرفاتى اهل ضلال مى‏كنند و يك بدعت‏هايى در
آن‏ها مى‏گذارند يا از آن‏ها كم مى‏كنند. «فَآتَيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ» كه حقيقتاً
ايمان داشتند و حقّ رعايت را مراعات مى‏كردند. «وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ» كه قائل به
تثليث[6] شدند و عيسى را ابن اللّه‏ گفتند و چه كفرياتى در اناجيل خود نوشتند با هزاران
معاصى و فسق و فجور.

[1] .  ترجمه ديگر: آنگاه به دنبال آنان پيامبران خود را، پى در پى، آورديم، و عيسى پسر مريم را در پى
آنان آورديم و به او انجيل عطا كرديم، و در دل‏هاى كسانى كه از او پيروى كردند رأفت و رحمت نهاديم و امّا ترك دنيايى كه از پيش خود درآوردند ما آن را برايشان مقرّر نكرديم مگر براى آنكه كسب خشنودى خدا كنند، با اين حال آن را چنان كه حقّ رعايت آن بود منظور نداشتند. پس پاداش كسانى از ايشان را كه ايمان آورده بودند بدان‏ها داديم ولى بسيارى از آنان دستخوش انحرافند.
 
[2] .  انجيل: اصل اين كلمه از اوانگليون يونانى به معناى مژده و بشارت است. اين واژه اصلاً عربى
نيست، از شكل حبشى‏اش به زبان عربى راه يافته است. در لغت عربى نيز به معنى اصل و بنياد علوم و حكمت‏ها يا استخراج علوم و حكم آمده و جمعش اناجيل است. انجيل‏هاى چهارگانه عبارتند از: انجيل متى، انجيل مرقس، انجيل لوقا و انجيل يوحنا. در سه انجيل اول داستان زندگى حضرت مسيح عليه‏السلام آمده، ولى انجيل چهارميوحنا رساله‏اى فلسفى در رسالت عيسى عليه‏السلاماست. لذا سه انجيل اول را به مناسبت مشابهت آن‏ها انجيل‏هاى (يا اناجيل) نظير مى‏خوانند. كلمه انجيل دوازده بار در قرآن مجيد ذكر گرديده، ولى آنچه امروز به اناجيل اربعه معروف است، با آنچه قرآن انجيل مى‏نامد فرق دارد. نخست آنكه انجيل قرآن مفرد است، نه چندگانه يا چهارگانه. دوم اينكه انجيل قرآن سراپا وحيانى است و بر حضرت عيسى عليه‏السلام وحى شده است. (مائده، 46، 110؛ و آيه فوق). همچنين قرآن تصريح دارد كه نام و نبوت پيامبر اسلام (النبى الامّى) در تورات و انجيل ذكر شده بوده است. (اعراف، 157). و نيز مضمون و معنى آيه 6 سوره صف كه عيسى عليه‏السلاممى‏فرمايد: «... و به پيامبرى كه پس از من مى‏آيد و نام او احمد است بشارت مى‏دهم...». در انجيل اصيل مندرج بوده است. قرآن كريم به تحريف انجيل، برخلاف تورات، اشاره ندارد. اناجيل اربعه به ضميمه چند رساله ديگر«عهد جديد» را تشكيل مى‏دهند و قديمى‏ترين آن‏ها انجيل متّى است كه سى سال پس از عيسى عليه‏السلام و به عبرى نوشته شده، و نويسنده همه آن‏ها معلوم است و همه بازنوشت زندگى و تعاليم عيسى عليه‏السلام است. حرمت قداست انجيل - به عنوان كتاب آسمانى نازل شده بر حضرت عيسى عليه‏السلام - نزد عموم مسلمين ثابت و مورد تأييد است، چنان كه در آيات قرآن، و نيز در بعضى از دعاهاى وارده از ائمه معصومين عليهم‏السلام مى‏بينيم، مانند: دعاهاى شب عرفه كه از امام صادق عليه‏السلام روايت شده و در آن آمده: «و به حق تورات موسى و انجيل عيسى...» و دعاى عهد از امام صادق عليه‏السلام در روز عرفه: «و اى نازل كننده تورات و انجيل و زبور...» و دعاهاى ديگر. ولى آن انجيل پس از صعود حضرت عيسى عليه‏السلامبه آسمان، مفقود گرديد و يهوديان - كه درصدد قتل حضرت عيسى عليه‏السلام و از بين بردن دين آن حضرت برآمده بودند - پس از آنكه به خيال خودشان و پندار بعضى از مسيحيان او را كشتند، تمام نسخه‏هاى انجيل را معدوم ساختند، تا اينكه بعد از چند سال بعضى از حواريان و بزرگان مذهبى مسيحيان در صدد برآمدند انجيل‏هايى براى مردم فراهم آورند و بدين ترتيب روايات متعدد و مختلفى از انجيل پديد آمد. اين حقيقت را خود مسيحيان نيز معترفند كه هيچ يك از اين روايات مختلف، صورت اصلى انجيل نازل شده بر حضرت عيسى عليه‏السلام را به طور كامل ترسيم نمى‏كنند. ر.ك: دانشنامه قرآن، مدخل «انجيل».
 
[3] .  مسلّماً يهوديان و كسانى را كه شرك ورزيده‏اند، دشمن‏ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت؛
وقطعاً كسانى را كه گفتند: «ما نصرانى هستيم»، نزديك‏ترين مردم در دوستى با مؤمنان خواهى يافت، زيرا برخى از آنان دانشمندان و رهبانانى‏اند كه تكبّر نمى‏ورزند. سوره مائده: آيؤ 82.
 
[4] .  رهبانيّت: به رياضت و خلوت و انقطاع از خلق و ترك نكاح در ديرها و صومعه‏ها، رهبانيّت و انجام دهنده آن را راهب گويند. به موجب احاديث پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهمسلمين از اين اعمال رهبانيت منع شده‏اند. چنان كه وقتى زن عثمان بن مظعون از وى نزد پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهشكايت برد، پيغمبر عثمان را از آن كار منع نمودند. كلمه رهبانيت از ماده رهبت به معناى خشيت و ترس است، و عرفاً بر ترك دنيا اطلاق مى‏شود. از ابن مسعود روايت شده است كه گفت: من در پشت سر رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله سوار بر الاغ بودم، به من فرمود: اى ابن ام عبد، هيچ مى‏دانى بنى اسرائيل رهبانيت را از كجا بدعت كردند؟ عرضه داشتم: خدا و رسولش بهتر مى‏دانند. فرمود: سلاطين جور بعد از عيسى عليه‏السلام بر آنان مسلط شدند و معصيت‏ها را رواج دادند. اهل ايمان به خشم آمده با آنان به جنگ برخاستند و در آخر شكست خوردند. اين كار سه نوبت صورت گرفت و در هر سه نوبت شكست نصيب آنان شد. در نتيجه از مؤمنين به جز عده‏اى اندك نماند. اين بار گفتند اگر دشمنان، ما را بشناسند و ما خود را به آنان نشان دهيم، تا آخرين نفر ما را نابود خواهند كرد و ديگر احدى باقى نمى‏ماند تا به دين دعوت كند. پس بياييد در روىِ زمين پراكنده و پنهان شويم تا خداى تعالى پيامبرى را كه عيسى وعده‏اش را داده مبعوث كند و منظورشان من، محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بودم. ناگزير متفرق شده و به غارهاى كوه پناه بردند. از آن موقع رهبانيت را پى نهادند. بعضى از آنان متمسك به دين خود شده و بعضى ديگر به كل كافر شدند. آنگاه رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اين آيه را خواندند: «رهبانية ابتدعوها...» آنگاه فرمود: اى ابن ام عبد، مى‏دانى رهبانيّت امّت من چيست؟ عرضه داشتم: خدا و رسولش آگاه‏ترند. فرمود: رهبانيت امت من، هجرت و جهاد و نماز و روزه و حج و عمره است. ر.ك: تفسير ثعلبى: ج9، ص248؛ مجمع البيان: ج9، ص366 و دانشنامه قرآن، مدخل «رهبانيّت».
 
[5] .  رهبانيت و گوشه‏گيرى در دين اسلام وجود ندارد. ر.ك: دعائم الإسلام: ج2، ص193؛ فتح البارى:
ج9، ص96 و بحارالأنوار: ج65، ص319.
 
[6] .  توضيح آن در همين تفسير، ج17، ص430، پاورقى 1 گذشت.

نوشتن دیدگاه