انگيزه هاى مدعيان

(زمان خواندن: 3 - 5 دقیقه)

اصولاً اعتقاد به ابر مرد نجات دهندهِ بشر، عقيده اى ديرين است. ملت هاى مظلوم واقوام ستمديده، که توان انتقام جويى وتلافى مظالم ستمکاران را نداشتند، در ضمير ناخود آگاه خود، همواره يک رهاننده ونجات دهنده را مى جستند؛ تا روزى به پاخيزد وظالمان وبيدادگران را از ميان بردارد وجهان را پر از عدل وداد کند.
هر قوم وملتى که بيشتر تحت فشار ظلم وستم قرار گيرد، عقيده به مهدى ونجات دهنده در وى راسختر مى گردد.
کسانى که با اين انگيزه ادعاى مهدويت نموده اند، شايد قصد سوئى هم نداشته اند؛ بلکه مى خواستند به اين وسيله از ستمکاران انتقام گيرند واوضاع ملت خويش را اصلاح نمايند.
مشکل اين گروه اين است که صبر وتحمل ندارند، تا مهدى حقيقى ظهور کند؛ از اين رو دنبال منجى مى گردند وعده ايى هم از اين مسئله استفاده مى کنند وبا کمک ديگران، براى رسيدن به هدف خود، مدعى مهدويت مى شوند؛ مثل گروه ها وفرقه هايى که در شمال آفريقا به وجود آمدند؛ که به تفصيل هر کدام را معرفى خواهيم کرد.
گاهى برخى از عوام هم از روى دشمنى، به رويارويى اسلام برخواسته وبا ايجاد هرج ومرج وسوء استفاده از اوضاع پريشان، تکيه بر کرسى رياست زده اند. اينان گاهى آلت دست استعمارگران خارجى وعامل اجراى اهداف شوم آنها مى شوند وضمن خوش خدمتى به آنها، خودشان هم با جمع کردن مريدانى، با اعتقادات خاص، مدعى مهدويت والوهيت مى شوند؛ مانند بابيه، بهائيه وقاديانيه. اين گروه با سياست گام به گام، ابتدا ادعاى بابيت از ناحيه مهدى حقيقى کرده وبعد از اين که مريدانى به دست آورده اند، ادعاى مهدويت را مطرح وگسترش داده اند.
برخى به هواى رياست، از طريق سوء استفاده از احاديث مربوط به مهدى موعود (عجل الله فرجه) وتحريف آنها وفريب دادن افراد ساده لوح، مدعى مهدويت ومقام امامت شده واز جهل عوام ونادانى مردم ظاهربين وبى بصيرت، براى جاه طلبى ودنياپرستى خود ورسيدن به هدف عادى ودنيوى خود، از عقايد پاک وبى آلايش مردم بهره بردارى نموده اند وباعث تفرقه، جدايى وانحراف مردم از اسلام شده اند، مانند فرقه کيسانيه.
گروهى هم که درست مطالب مهدويت براى آنها هضم نشده، به سوى عده ايى مى رفتند که حتى خودشان هم ادعاى مهدويت نداشته اند واز اين ادعا بيزارى مى جستند؛ ولى با همه اين اوصاف، گروهى از روى نادانى، به خاطر شدت گرفتارى يا با انگيزه غلو وشايد هم با عجله، مى گفتند او امام مهدى مى باشد؛ مثل فرقه سبائيه وبرخى فرقه هاى ديگر، که هر امام شيعى، در زندگى يا مرگ، از نظر يکى از فرقه هاى شيعى مهدى تلقى گرديد ودر مورد مرگ او گفته اند که دوباره باز خواهد گشت.
در مجموع، علل ادعاى دروغين مهدويت را مى شود در چهار عنوان بيان کرد:
الف) سوء استفاده از شرايط به وجود آمده در عصر خفقان
مردمى که تحت فشار حکومتى ظالم بوده اند، به مجرّد نغمه اى با عنوان مهدويت، با آن هم ساز شده وبدون تحقيق، شتابان مى پذيرفتند. در اين صورت، مدعى مهدويت، با استفاده ابزارى از نياز مردم، پى اهداف دنيوى خود حرکت مى کند.
ب) کسب پيروزى بر دشمنان
گروهى هم با سعى وتلاش وايجاد اميد به پيروزى در پيروان خود وتقويت روحيه آنان وتکيه بر رواياتى که مى گويد: مهدى جهان را از عدل وداد پر مى کند، مدعى اين مقام مهم مى شدند.
ج) کسب منافع مادى
عده اى با ادعاى مهدويت، در پى جمع آورى اموال مسلمين از بيت المال بودند.
د) پشتيبانى برخى قدرتها از چنين ادعاهايى
حکومتها مدعى مى شدند که او مهدى است؛ آن وقت مهدى دروغين را مى کشتند واعلام مى کردند که مهدى از بين رفته ورفع نگرانى شده وديگر خطرى حکومت را تهديد نمى کند.(10)
حال با توجه به عوامل وانگيزه هاى ياد شده، در اين پژوهش، گروه ها يا فرقه هايى که مهدويت را به دروغ به يک امام يا غير امام نسبت داده اند؛ يا خود مدعى مهدويت شده اند را نقد وبررسى مى کنيم. اين گروه ها را با توجه به ترتيب زمانى، به دو بخش تقسيم مى کنيم.
بخش اول، فرقه ها يا گروه هايى که قبل از امامت حضرت ولى عصر (عجل الله فرجه) مدعى مهدويت شده اند؛ (اين بخش تا زمان امام موسى کاظم (عليه السلام) در همين شماره آمده است)
بخش دوم، مدعيان ومتمهديان بعد از امامت حضرت ولى عصر (عجل الله فرجه)؛
گرچه هر کدام از اين گروه ها به تفصيل در کتب اديان ومذاهب يا کتابهاى رجالى وتاريخى مورد بررسى قرار گرفته اند؛ ولى به صورت دسته بندى شده ويکجا مورد ارزيابى قرار نگرفته اند. در اين نوشته، اين فرقه ها با توجه به نگاه تاريخى دسته بندى ومورد بررسى قرار گرفته است.
ان شاء الله با معرفى اين مدعيان فريبکار وفرقه هاى دروغين مهدويت، مهدى موعود (عجل الله فرجه) اصلى شناخته شود وسره از ناسره تفکيک شده واماميه از تهمتها وافتراها مبرا گردد.