مژده اى دل که مسيحا نفسى مى آيد
عاشقان هوش که در سر هوسى مى آيد
 
که ز انفاس خوشش بوى کسى مى آيد
گوش داريد که صداى جرسى مى آيد
دادخواهان به جهان دادرسى مى آيد
در روايات اهل بيت عصمت وطهارت براى ظهور حضرت مهدى عليه السلام علائمى ذکر شده است که بعضى از آنها حتما واقع مى شود وبعضى غير حتمى است. برخى از علائم ظهور هم از طريق شيعه نقل شده وهم از طريق اهل سنت ومى توان گفت متواتر است. علاوه بر اين در روايات براى مردم آخر الزمان وشرايط اجتماعى آن اوصافى ذکر گرديده است که اين روايات نيززياد است وظاهرا مراد از آخر الزمان هان زمان ظهور حضرت حجت است. در اينجا به برخى از اين دسته روايات ونيز رواياتى که علائم ظهور را بيان مى کنند، اشاره مى کنيم: حضرت امير در نهج البلاغه عباراتى دارد تحت عنوان: سياتى عليکم زمان - زمانى بر شما فرا رسد - که شارحان نهج البلاغه معمولا اين موارد را به آخر الزمان تفسير کرده اند. از جمله در موردى مى فرايد: فعند ذلک اخذ الباطل مآخذه ورکب الجهل مراکبه وعظمت الطاغيه وقلت الداعيه...؛(20)
در آن هنگام باطل بر جاى استوار شود وستمکاران بزرگ گردند ودعوت به حق اندک وکم مشترى گردد... مردم در گناه برادر وياور يکديگر شوند ودر کار دين جدايى پذيرند، در دروغ با هم دوست باشند ودر راست يکديگر را دشمن گيرند.
در آن زمان، فرزندان با پدران کينه ورزند، فرومايگان غنى وجوانمردان تهيدست گردند. مردم اين زمانه گرگانند وپادشاهان درندگان وفرودستان طعمه ى آنان ومستمندان چون مردگان، سرچشمه ى راستى خشک شود واز آن دروغ جوشد؛ دوستى را به زبان به کار برند وبه دل با هم دشمن باشند؛ گناه ونافرمانى وسيله ى پيوند گردد وپارسايى مايه ى تعجب وبر اسلام لباس واژگونه پوشانند (اسلام را برعکس معنى کند وعمل نمايند).
ودر خطبه ى 103 مى فرمايد:
وذلک زمان لا ينجو الاکل مومن نومه...؛ وآن روزگارى است که در آن رهايى نيابد جز موم بى نام ونشان وگمنام در نظر مردمان که اگر باشد، نشناسندش واگر نباشد نپرسندش. (اين گونه مومنان) چراغهاى هدايتند وراهنمايان بيابان ضلالت، نه فتنه جويند ونه سخن چين؛ خدا درهاى رحمت خود را به روى اينان گشوده است وسختى عذاب را از آنان برطرف نموده است.
از عبارت فوق آشکار مى شود که در آخر الزمان گرچه شمار مؤمنان اندک است ومردم به آنان بى توجه مى شوند، لکن همان مومنانى کمى که باقى مى مانند در ايمان خود محکم واستوارند ومصداق (قليل من الاخرين) هستند.
رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم در فرمايشى خطاب به حضرت على عليه السلام فرمود: يا على، مردم آخر الزمان (مومنان آخر الزمان) در حالى که پيامبرشان را درک نکرده اند وامامشان نيز در غيبت است، به کتابى (قرآن) که به آنان رسيده ايمان مى آورند وراه راست را مى پيمايند واين غيبت باعث امتحان است. از پيامبر وساير ائمه عليهم السلام نيز روايات زيادى نقل شده است که در آنها به برخى از اوصاف مردم آخر الزمان اشاره شده است.
علاوه بر اين دسته روايات که به صورت کلى به توصيف مردم در هنگام ظهور مى پردازد، روايات ديگرى وجود دارد که در آنها اين مساله به صورت جزئى تر مورد بحث قرار گرفته است وعلائم خاصى بيان شده که در هنگام ظهور حضرت به وقوع مى پيوندد. به برخى از اين دسته روايات که شهرت بيشترى دارد نيز اشاره مى کنيم:

پاورقی:

(20) نهج البلاغه، خطبه 108، ترجمه ى دکتر شهيدى.