28«وَ هُوَ الَّذِى يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ يَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِىُّ الْحَمِيدُ»

ترجمه:
28. و اوست خداوندى كه نازل مى‏فرمايد باران را از بعد آنكه نااميد شده باشند و
پهن مى‏كند رحمت خود را، و اوست دوست مهربان[1].
 
تفسير:
[باران رحمتى از جانب خداوند پس از نااميد شدن انسان‏ها]
«وَ هُوَ الَّذِى يُنَزِّلُ الْغَيْثَ» مكرر بيان شده كه كرؤ زمين سه ربع آن را آب احاطه
كرده و يك ربع آن بارز است كه از آب خارج است و آب به آن نمى‏رسد كه ربع
مسكونش گويند. خداوند به توسط اشعؤ شمس بخاراتى از درياها مى‏گيرد و به صورت
ابر درمى‏آورد و به توسط رياح، ابرها را سوق مى‏دهد به اطراف و نقاط زمين و از هم
مى‏شكافد و مواد مائيؤ آن نازل مى‏شود و تشكيل رودخانه‏ها ونهرها وچشمه‏ها وآبار[2]
مى‏دهد. و غيث باران تندى است دامنه‏دار، كه مى‏بارد بر زمين و تلطيف هوا مى‏كند و
تمام بشر و حيوانات از طيور و بهائم و وحوش اهلى و برّى استفاده مى‏كنند و تمام
اشجار و فواكه و حبوب از زمين روييده مى‏شود و ارزاق خلايق مى‏گردد. جل‏الخالق.
«مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا» كه خشكسالى شده و حرارت هوا شدّت كرده و گياه روييده
نشده كه يكى از آثار معاصى همين است كه «تَحبِسُ قَطَرَ السَّماءِ»[3] تفضل مى‏فرمايد
كه فرمود: «يُحْىِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»[4] و مى‏فرمايد: «وَ ما أَنْزَلَ اللّه‏ُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ

فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»[5] و غير اين‏ها از آيات.
 
[رحمت خداوند شامل حال كفار هم مى‏شود]
«وَ يَنْشُرُ رَحْمَتَهُ» نشر رحمت اين است كه سرتاسر زمين را مى‏گيرد و تمام
آنچه در زمين است بهرؤ خود را بر مى‏دارند، حتى كفار و مشركين و فسّاق و فجّار و
ظلمه و ضالّين و مضلّين حتى هوام الأرض[6]، لكن اين نشر رحمت در دنيا است، ولى
در آخرت مخصوص به اهل ايمان است، چنانچه مى‏فرمايد: «وَ رَحْمَتِى وَسِعَتْ كُلَّ شَىْ‏ءٍ
فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤتُونَ الزَّكوةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤمِنُونَ»[7].
 
[خداوند صاحب اختيار جهانيان است]
«وَ هُوَ الْوَلِىُّ الْحَمِيدُ» «ولىّ»، صاحب اختيار است كه متكفّل تدبير امور مولّى
عليه را مى‏كند، مثل ولى صغار و مجانين و ولايت كليه [كه] در قرآن معيّن شده: «إِنَّما
وَلِيُّكُمُ اللّه‏ُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلوةَ وَ يُؤتُونَ الزَّكوةَ وَ هُمْ راكِعُونَ»[8] و
ولايت مطلقؤ ذاتيه مختص به خداست و بقيه جعليه است. چه مطلقه و چه خاصه
مقيّده. و «حميد» كه تمام كارهاى او صحيح و به جا و به موقع است و سزاوار ستايش
است.
*    *    *
[1] .  ترجمه ديگر: و اوست كسى كه باران را، پس از آنكه مردم نا اميد شدند، فرود مى‏آورد، و رحمت
خويش را مى‏گسترد و هموست سرپرست ستوده.
[2] .  آبارجمع بئر: چاه‏ها؛ قنات‏ها.
[3] .  بارانِ آسمان را بند مى‏نمايدمتوقف مى‏كند. ر.ك: بحارالأنوار: ج92، ص436.
[4] .  خداوند زمين را پس از مرگش زنده مى‏گرداند. سوره حديد: آيه 17.
[5] .  و آبى كه خدا از آسمان فرو فرستاده و با آن زمين را پس از مردنش زنده گردانيده. سوره بقره:
آيؤ 164.
[6] .  هوام الارض: حشرات و حيوانات زهر دار.
[7] .  و رحمتم همه چيز را فرا گرفته است؛ و به زودى آن را براى كسانى كه پرهيزگارى مى‏كنند و
زكات مى‏دهند و آنان كه به آيات ما ايمان مى‏آورند مقرّر مى‏دارم. سوره اعراف: آيؤ 156.
[8] .  ولىّ شما، تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده‏اند: همان كسانى كه نماز بر پا مى‏دارند و در حال ركوع زكات مى‏دهند. سوره مائده: آيؤ 55.