27 «وَ لَوْ بَسَطَ اللّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِى الْأَرْضِ وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ»
ترجمه:
27. و بر فرض محال اگر خداوند بسط بدهد روزى را براى جميع بندگانش هرآينه
سركشى مىكنند در روى زمين، ولكن نازل مىفرمايد به مقدارى كه مىخواهد و صلاح
مىداند. محققاً او به حال بندگان خود با خبر و بيناست.
تفسير:
[فرو فرستادن روزى، حكمت و مصلحت دارد]
«وَ لَوْ بَسَطَ اللّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ» «لو» امتناعيه است، يعنى هرگز چنين نمىكند و
«لِعِبادِهِ» جمع مضاف است، افادؤ عموم مىكند به عموم جمعى و منافى نيست كه بر
بعضى بسط [= وسعت] دهد و بر بعضى تضييق [= تنگ ]فرمايد، چنانچه مىفرمايد:
«اللّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ»[1]، «إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ إِنَّهُ كانَ
بِعِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً»[2] و غير اينها از آيات بسيارى. «لَبَغَوْا فِى الْأَرْضِ»، چنانچه
مىفرمايد: «كَلاّ إِنَّ الاْءِنْسانَ لَيَطْغى * أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى»[3]، «وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ» تمام
موافق حكمت و مصلحت است. «ما يَشاءُ» مشيت الهى موافق صلاح بندگان است.
«إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً»كى صلاحش در توسعه است و كى در ضيق، چنانچه
در حديث قدسى است مىفرمايد:
«إِنَّ مِنْ عِبادِي مَنْ لاَ يُصْلِحُهُ إلاّ الْفَقْرُ، فَإنْ أغْنَيْتُهُ لَأَفْسَدَهُ ذَلِكَ، وَ إنَّ مِنْ عِبادِي مَنْ لاَ
يُصْلِحُهُ إلاّ الْغِنى فَإنْ أَفْقَرْتُهُ لَأَفْسَدَهُ ذَلِكَ»[4]، «مَنْ لَمْ يَصبِرْ عَلَى بَلائِي، وَ لَمْ يَرْضَ بِقَضَائي
فَلْيَطْلُبْ رَبّاً سِوايَ، و لْيَخْرُجْ مِنْ أَرضِي وَ سَمائِي»[5].
* * *
[1] . خدا روزى را براى هر كه بخواهد وسعت مىدهد يا تنگ مىگرداند. سوره رعد: آيؤ 26.
[2] . بىگمان، پروردگار تو براى هر كه بخواهد روزى را گشاده يا تنگ مىگرداند. در حقيقت او به حال بندگانش آگاه و بيناست. سوره إسراء: آيؤ 30.
[3] . حقّاً كه انسان سركشى مىكند، همين كه خود را بىنياز پندارد. سوره علق: آيات 6 ـ 7.
[4] . برخى از بندگان من هستند كه فقط ثروت باعث اصلاح آنها مىشود و اگر آنان را به فقر مبتلا كنم باعث فسادشان مىشود. همچنين؛ برخى از بندگان من هستند كه احوال و اوضاع آنان فقط با ثروتمندى و توانمندى اصلاح مىشود، اگر آنها را فقير و ندار كنم، فاسد و تبه كار مىشوند. ر.ك: مجمع البيان: ج9، ص46؛ كنزالعمال: ج1، ص229 و تفسيرالآصفى: ج1، ص678.
[5] . هر كس بر بلاهاى من صبر نكند و به قضاى من راضى نباشد، پس بگردد و خداى ديگرى به جز
من پيدا كند و از زمين و آسمان من بيرون رود. عيون اخبار الرضا: ج1، ص129؛ كنزالفوائد: ص168؛ روضة الواعظين: ج1، ص30 و بحارالأنوار: ج5، ص95، ح18.
آیه 27 «وَ لَوْ بَسَطَ اللّهُ الرِّزْقَ..»
- بازدید: 876