26 «وَ يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ يَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ الْكافِرُونَ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ»

ترجمه:
26. و قبول اجابت مى‏فرمايد حوائج كسانى كه ايمان آوردند و اعمال صالحه به
جا آوردند و زياد مى‏فرمايد بر آن‏ها از فضل خود. و كفار از براى آن‏ها عذاب سختى
است.

تفسير:
[خداوند اجابت كننده درخواست مؤمنان]
«وَ يَسْتَجِيبُ» از مادؤ اجابت است و جواب فرع سؤل است. تا سؤل نشود
صدق جواب نمى‏كند. سائل، عبد؛ مجيب، خداوند؛ مجاب، بنده؛ مستجاب، حوائج؛
مستجيب، قبول كننده و پذيرنده. خداوند هم مجيب است، جواب بنده را مى‏دهد و هم
مستجيب. حوائج آن‏ها را مى‏پذيرد و عنايت مى‏كند.
 
دست حاجت چه برى نزد خداوندى بر
 كه كريم است و رحيم است و غفور است و ودود
كرمش نامتناهى نعمش بى پايان
 هيچ خواهنده از اين در نرود بى‏مقصود
 
«أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ»[1].
«الَّذِينَ آمَنُوا» غير اهل ايمان هر چه طلب كنند يا جواب نمى‏دهد يا جواب:
«اخْسَؤا فِيها وَ لا تُكَلِّمُونِ»[2] مى‏شنوند. «وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ» زيرا بسيارى از معاصى
است كه باعث حبس دعا مى‏شود، چنانچه در دعاى كميل مى‏خوانى: «اللهُمَّ اغْفِر لِيَ
الذُنُوبَ الّتي تَحْبِسُ الدُعاءَ»[3]. كه مكرر اشاره شده كه آثار معاصى در دنيا بسيار است:
سياهى قلب، قساوت، ضعف ايمان، سلب توفيق، بُعد [= دورى] از رحمت، تسلّط
شياطين، نزول بليات، سَلبِ نِعَم، ممنوعيت از اجابت دعا و غير اين‏ها.
«وَ يَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ» قبل از مسئلت، چنانچه در دعاى رجب عقيب صلوات
مى‏خوانى: «يا مَنْ أرْجُوُهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ، يا مَنْ يُعطِي الْكَثِيرَ بالْقَلِيلِ،
يا مَنْ يُعطي مَنْ سَأَلَهُ، يا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّنَاً مِنْهُ وَ رَحْمَةً...» الى
قوله: «وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يا كَريِمُ»[4]، بلكه عطا مى‏فرمايد آنچه را كه: «لا خَطَرَ عَلَى قَلْبِ
بَشَرٍ»[5].
«وَ الْكافِرُونَ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ» ممكن است لام اختصاص باشد كه عذاب
شديد اختصاص به كافر دارد و مراد از كافر مقابل مؤن است كه غير مؤن عذاب
شديد دارد و اگر بگويى مراد كفار و مشركين است، مى‏گوييم ملحق به آن‏هاست هر
غير مؤنى، در زيارت مى‏خوانى: «مَنْ جَحَدَكُم كَافِرٌ، وَ مَنْ حارَبَكُم مُشْرِكٌ، وَ مَنْ رَدَّ عَلَيْكُمْ
فِي أَسْفَلِ دَرَكٍ مِنَ الْجَحِيمِ»[6].

*    *    *
[1] .  يا كيست آن كس كه درمانده را چون وى را بخواند اجابت مى‏كند و گرفتارى را برطرف
مى‏گرداند. سوره نمل: آيؤ 62.
[2] .  برويد در آن [آتش جهنم] گم شويد و با من سخن مگوييد. سوره مؤنون: آيؤ 108.
[3] .  خدايا، ببخش آن گناهانى را كه مانع قبولى دعاهايم مى‏شود. اقبال الأعمال: ج2، ص53 و هدية الزائرين و بهجة الناظرين: باب13، دعاى كميل، ص619.
[4] .  اى خدايى كه از او هر خير و احسان دارم و نزد هر شرى از خشم او ايمنى مى‏جويم. اى آن كه عطا مى‏كنى بسيار را به كم. اى آن كه هر كه سؤال كند عطا مى‏كنى. اى آن كه به هر كه سؤال نكند و تو را هم نشناسد باز از لطف و رحمتت عطا مى‏كنى... و از فضل و كرمت بهره من بيفزاى. اى خداى كريم. اقبال الأعمال: ج3، ص211 و بحارالأنوار: ج95، ص390.
[5] .  به قلب و ذهن هيچ انسانى خطور نكرده است.
[6] .  هر كس شما را انكار كرد، كافر است و هر كس با شماها مخالفت كرد، مشرك است و هر كس شما
را نپذيرفت، در پايين‏ترين طبقات جهنم خواهد بود. من لا يحضره الفقيه: ج2، ص613،زيارت جامعه؛ المزار«مشهدى»: ص528 و هدية الزائرين: باب 8، زيارت جامعه، ص381.