24 «أَمْ يَقُولُونَ افْتَرى عَلَى اللّه‏ِ كَذِباً فَإِنْ يَشَإِ اللّه‏ُ يَخْتِمْ عَلى قَلْبِكَ وَ يَمْحُ اللّه‏ُ الْباطِلَ وَ يُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»

ترجمه:
24. بلكه مى‏گويند كه پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله افترا زده است بر خدا دروغ را. پس اگر چنين بود
خداوند مُهر مى‏كرد بر قلب تو و حال آنكه خداوند محو و نابود مى‏كند باطل را و ثابت و
محقق مى‏فرمايد حق را به كلمات خود. محققاً او عليم است به اسرار قلبى بندگان[1].
 
تفسير:
«أَمْ يَقُولُونَ افْتَرى عَلَى اللّه‏ِ كَذِباً» «أمْ» به معنى بل است و شايد اشاره باشد به
اينكه اين مودت ذى‏القربى را پيغمبر از پيش خود مى‏گويد و افترا مى‏زند كه خدا به من
چنين فرمود كه به شما بگويم و اين دروغ محض است يا اينكه قرآن را مى‏گويند افترا
و دروغ است.
 
[دو نحو تفسير اين قسمت از آيه]
«فَإِنْ يَشَإِ اللّه‏ُ يَخْتِمْ عَلى قَلْبِكَ» دو نحوه تفسير شده: يك نحوه در تقدير است،
يعنى اگر قصد افترا و خيال آن بكنى خداوند مهر مى‏زند بر قلب تو[2]، نظير آيؤ شريفه
«لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ»[3] نحوؤ دوّم كه احتياج به تقدير ندارد، خداوند قوّتى به
قلب تو مى‏دهد كه تحمل اين جسارت‏ها را بكنى و حلم و صبر نمايى[4]. «وَ يَمْحُ اللّه‏ُ
الْباطِلَ وَ يُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ» چنانچه مى‏فرمايد: «وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ
الْباطِلَ كانَ زَهُوقاً»[5]. «إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» يعنى آنچه در سينه‏هاى خود مستعد
مى‏كنند از عداوت و عناد و كفر و شرك و خيالات سوء، خداوند عالم السّر و الخفيات
است: «لا يَخفى عَلَيهِ شَى‏ءٌ»[6].

[1] .  ترجمه ديگر: آيا مى‏گويند: بر خدا دروغى بسته است؟ پس اگر خدا بخواهد بر دلت مُهر مى‏نهد؛
و خدا باطل را محو و حقيقت را با كلمات خويش پا برجا مى‏كند. اوست كه به راز دل‏ها داناست.
 
[2] .  اگر شرك ورزى حتماً كردارت تباه و مسلّماً از زيانكاران خواهى شد. سوره زمر: آيؤ 65.
 
[3] .  ر.ك: تفسير ابن زمنين: ج4، ص167 و مجمع البيان: ج9، ص44.
 
[4] .  ر.ك: تفسير سمرقندى: ج3، ص230 و مجمع البيان: ج9، ص44.
 
[5] .  و بگو: حق آمد و باطل نابود شد. آرى، باطل همواره نابود شدنى است. سوره إسراء: آيؤ 81.
 
[6] .  در حقيقت، هيچ چيز بر خدا پوشيده نمى‏ماند. سوره آل عمران: آيه 5.