18 «يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤمِنُونَ بِها وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمارُونَ فِى السّاعَةِ لَفِى ضَلالٍ بَعِيدٍ»

ترجمه:
18. طلب تعجيل مى‏كنند به اين ساعت كسانى كه ايمان به او ندارند، و كسانى كه
ايمان دارند مى‏ترسند از آن ساعت و مى‏دانند كه آن ساعت حق است. آگاه باشيد به
درستى كه كسانى كه شك در ساعت دارند، هرآينه در ضلالت دورى هستند[1].
 
تفسير:
[گروه‏هاى مختلف منكرين معاد]
«يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لا يُؤمِنُونَ بِها» عدم ايمان به روز قيامت اعم است از
كسانى كه منكر معاد هستند يا شاك در آن يا ظنّ به آن. و اين شامل بسيار از كفار
مى‏شود، حتى كسانى كه قائل به معاد روحانى هستند يا هور قليايى[2] مثل شيخ احمد
احسائى[3]. از باب سخريه و استهزا استعجال مى‏كنند مى‏گويند: «مَتى هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ
صادِقِينَ»[4] با اينكه مسئلؤ معاد با مسئلؤ توحيد ملازم است و از اصول اوليّؤ اديان است
و اگر معاد نباشد، دستگاه خلقت لغو مى‏شود و ما در كلم الطيب در بحث اثبات معاد، به
ادلؤ عقليه و نقليه و ضرورت اديان و رد شبهات منكرين و مسئلؤ شبهؤ آكل و مأكول
بيان كرديم، مراجعه فرماييد[5].
«وَ الَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها» يعنى خائفون منها و خوف مؤنين از اين است
كه تداركى و تهيُّئى براى آخرت نكردند و از اين جمله مى‏توان استفاده كرد كه كسانى
كه خوف از روز جزا ندارند مؤن نيستند و اين شامل بسيارى از ابناى نوع امروزه
مى‏شود. «وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ» مؤنين يقين دارند كه ساعت و قيامت و حشر و بعث
حق و ثابت است و به تمام خصوصيات آن ايمان دارند، از صراط و ميزان و تطاير كتب
و حساب و شفاعت و خصومت و بهشت و جهنّم و خلود و جسمانيت معاد و مواقف
آن، كه در حديث دارد: «إنَّ لِلقِيَامَةِ خَمْسِينَ مَوْقِفَاً، كُلُّ مَوْقِفٍ مَقَامُ ألْفِ سَنَةٍ، ثُمَّ تَلا «فِى
يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ»»[6].
«إِنَّ الَّذِينَ يُمارُونَ فِى السّاعَةِ لَفِى ضَلالٍ بَعِيدٍ» مَارَ يَمِيرُ به معنى شك و
اضطراب و به زبان ما دو دل بودن كه آيا حق است يا باطل، و اين شامل شك و ظن و
وهم مى‏شود مقابل آن دو دسته كه يكى به كلى منكر هستند و ديگرى به تمام معتقد
هستند، چنانچه در آيات شريفه اشاره دارد به اين طوايف، چنانچه مى‏فرمايد: «وَ إِذا
قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللّه‏ِ حَقٌّ وَ السّاعَةُ لا رَيْبَ فِيها قُلْتُمْ ما نَدْرِى مَا السّاعَةُ إِنْ نَظُنُّ إِلاّ ظَنّاً وَ ما نَحْنُ
بِمُسْتَيْقِنِينَ»[7].
«لَفِى ضَلالٍ بَعِيدٍ» زيرا كه اگر اعتقاد به معاد نباشد، مسئلؤ نبوت و امامت و عدل
و احكام شرعيه از فرائض و واجبات و محرمات و حدود و ديات و معاملات و عبادات
و معاشرات و غير اين‏ها، تمام لغو و بيهوده مى‏شود و انكار معاد انكار تمام آن‏هاست و
چه ضلالتى است دورتر از اين.

[1] .  ترجمه ديگر: كسانى كه به آن [قيامت] ايمان ندارند شتابزده آن را مى‏خواهند، و كسانى كه ايمان
آورده‏اند، از آن هراسناكند و مى‏دانند كه آن حق است. بدان كه آنان كه در مورد قيامت ترديد مى‏ورزند، قطعاً در گمراهى دور و درازى‏اند.
 
[2] .  توضيحى درباره واژه «هور قليايى» در همين تفسير: ج15، ص425، پاورقى 1 گذشت.
 
[3] .  مختصرى از زندگى نامه وى در همين تفسير: ج9، ص474، پاورقى 2 گذشت.
 
[4] .  و مى‏گويند: اگر راست مى‏گوييد، پس اين وعده عذاب كى خواهد بود؟ سوره يس: آيؤ 48.
 
[5] .  ر.ك: الكلم الطيـّب: ص611.
 
[6] .  قيامت پنجاه توقفگاه دارد كه توقف در هر كدام از آن‏ها هزار سال طول مى‏كشد. سپس اين آيه را
تلاوت نمود: «در روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است». سوره معارج: آيؤ 4. ر.ك: كافى: ج8، ص143، ح108؛ امالى مفيد: ص274؛ و بحارالأنوار: ج7، ص126، ح3.
 
[7] .  و چون گفته شود: وعده خدا راست است و شكّى در قيامت نيست؛ گفتيد: ما نمى‏دانيم قيامت
چيست؟ جز گمان نمى‏ورزيم و ما يقين نداريم. سوره جاثيه: آيؤ 32.

نوشتن دیدگاه