13 «شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِى أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ اللّه‏ُ يَجْتَبِى إِلَيْهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِى إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ»

ترجمه:
13. خداوند تشريع فرمود از براى شما مسلمين از دين آنچه سفارش كرديم به او
نوح را و آن دينى كه وحى فرستاديم به سوى تو و فرستاديم بر ابراهيم و موسى و
عيسى، البته بايد اينكه به پا آريد دين را و متفرق نشويد در دين. بزرگ است بر
مشركين آنچه شما دعوت مى‏كنيد آن‏ها را. خداوند برمى‏گزيند براى دين هر كه را
بخواهد و هدايت مى‏فرمايد به سوى دين هر كه رجوع به او كند[1].
 
تفسير:
مسئلؤ مهمه: [وجه اشتراك تمام اديان]
دين حق در تمام شرايع از آدم تا خاتم يكى است. اما از حيث عقايد، تمام شرايع
دعوت به توحيد و صفات الهيه و عدل و اعتقاد به نبوّت و رسالتِ تمام انبيا و رُسُل و
امامتِ تمام اوصيا و خلفاى انبيا و معاد و خصوصيات معاد الى خلود [مى‏كنند] و
همچنين راجع به اخلاق حميده و صفات خبيثه و راجع به احكام شرعيه از صلات و
زكات و صوم و امر به معروف و نهى از منكر و تولّى اوليا و تبرّى از اعدا و حرمت مثل
زنا و لواط و غيبت و تهمت و ظلم و لهو و لعب و بسيارى از محرّمات و كيفيّت
معاشرات و معاملات و غيرها، چنانچه سرتاسر قرآن به اين امر اشاره و بيان دارد،
چنانچه مى‏فرمايد: «قُولُوا آمَنّا بِاللّه‏ِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى إِبْراهِيمَ وَ إِسْمعِيلَ وَ إِسْحقَ وَ
يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِىَ مُوسى وَ عِيسى وَ ما أُوتِىَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ
مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ»[2] و مى‏فرمايد: «وَ الْمُؤمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّه‏ِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ
رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ »[3] الآية، و مى‏فرمايد: «قُلْ آمَنّا بِاللّه‏ِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَ ما

أُنْزِلَ عَلى إِبْراهِيمَ وَ إِسْمعِيلَ وَ إِسْحقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِىَ مُوسى وَ عِيسى وَ
النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ»[4] و غير اين‏ها از آيات. بلكه
به براهين عقليه هم اين موضوع روشن مى‏شود و كفايت مى‏كند بر اثبات اين موضوع
همين آيؤ شريفه كه مى‏فرمايد: «شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ» كه خطاب به جميع مسلمين
است الى يوم القيامة و دين، دين اسلام است «ما وَصّى بِهِ نُوحاً» كه دين اسلام مورد
وصيت به نوح بوده، چنانچه به طور كلى مى‏فرمايد: «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللّه‏ِ الاْءِسْلامُ»[5] و
مى‏فرمايد: «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الاْءِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِى الاْخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِينَ»[6] و
غير اين‏ها.
«وَ الَّذِى أَوْحَيْنا إِلَيْكَ» كه قرآن مجيد و بيان احكام دين باشد.
«وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى».
 
سؤل:
در اين آيؤ شريفه ذكر ساير انبيا نشده؟
 
جواب:
اين‏ها پيغمبران اولوالعزم بودند: نوح، ابراهيم، موسى و عيسى و حضرت خاتم، و
ساير انبيا تابع اين‏ها بودند.
 
[دعوت به برپايى دين و پرهيز از تفرقه]
«أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ» اقامؤ دين، اعتقاد به جميع عقايد حقه و عمل به اركان دين و
بقا و ثبات بر آن و دعوت و ارشاد و هدايت ديگران و اِعلاى كلمه اسلام است. «وَ لا
تَتَفَرَّقُوا فِيهِ» به مذاهب مختلفه و عقايد فاسده و بدع زياد شده و انكار ضروريات
دين. «كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ» ذكر مشركين از باب مثال است و الاّ
جميع فرق ضاله بر آن‏ها بزرگ است دعوت آن‏ها به دين حق و زير بار نمى‏روند «كُلُّ
حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ»[7]. «اللّه‏ُ يَجْتَبِى إِلَيْهِ مَنْ يَشاءُ» هر كس قابليت داشته باشد
خداوند اختيار مى‏كند او را براى دين حق.
 
[ائمّه هدا مصداق كامل اين آيه شريفه]
«وَ يَهْدِى إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ» اخبار زيادى داريم كه مراد ائمّؤ اطهار هستند[8] و
گفتيم اخبار مصداق اتمّ بيان مى‏فرمايد و ما از روى دليل و برهان و منطق ثابت كرده‏ايم
و مى‏كنيم كه دين حقه از زمان نوح الى آخر الدهر، مذهب شيعؤ اثنا عشريه است،
مشروط به اينكه بدعتى در دين نگذارند و منكر ضروريات دين و مذهب نشوند.
*    *    *
[1] .  ترجمه ديگر: از احكام دين، آنچه را كه به نوح درباره آن سفارش كرد، براى شما تشريع كرد و
آنچه را به تو وحى كرديم و آنچه را كه درباره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم كه: دين را برپا داريد و در آن تفرقه اندازى مكنيد. بر مشركان آنچه كه ايشان را به سوى آن فرا مى‏خوانى، گران مى‏آيد. خدا هر كه را بخواهد، به سوى خود بر مى‏گزيند. و هر كه را كه از درِ توبه در آيد، به سوى خود راه مى‏نمايد.
[2] .  بگوييد: ما به خدا و به آنچه بر ما نازل شده و به آنچه بر ابراهيم و اسحاق و يعقوب و اسباط نازل آمده، و به آنچه به موسى و عيسى داده شده و به آنچه به همه پيامبران از سوى پروردگارشان داده شده، ايمان آورده‏ايم. ميان هيچ‏يك از ايشان فرق نمى‏گذاريم و در برابر او تسليم هستيم. سوره بقره: آيؤ 136.
[3] .  و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و كتاب‏ها و فرستادگانش ايمان آورده‏اند و گفتند: ميان هيچ‏يك از فرستادگانش فرق نمى‏گذاريم. همان: آيؤ 285.
[4] .  بگو: به خدا و آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط نازل گرديده و آنچه به موسى و عيسى و انبياى ديگر از جانب پروردگارشان داده شده گرويديم و ميان هيچ يك از آنان فرق نمى‏گذاريم و ما او را فرمانبرداريم. آل عمران: آيؤ 84.
[5] .  در حقيقت دين نزد خدا همان اسلام است. همان: آيؤ 19.
[6] .  و هر كه جز اسلام دينى ديگر جويد، هرگز از وى پذيرفته نشود و وى در آخرت از زيانكاران است. همان: آيؤ 85.
[7] .  هر دسته‏اى به آنچه نزدشان بود، دل خوش كردند. سوره مؤنون: آيؤ 53 و روم: آيؤ 32.
[8] .  ر.ك: بصائر الدرجات: ص139؛ تفسير قمى: ج2، ص246؛ كافى: ج1، ص224، ح1؛ تفسير فرات كوفى: ص285؛ تفسير البرهان: ج7، ص72 ـ 74 و بحارالأنوار: ج23، ص315، ح20.

نوشتن دیدگاه