8 «وَ لَوْ شاءَ اللّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِنْ يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِى رَحْمَتِهِ وَ الظّالِمُونَ ما لَهُمْ مِنْ وَلِىٍّ وَ لا نَصِيرٍ»
ترجمه:
8. و اگر مشيت الهى تعلق گرفته بود، هر آينه قرار مىداد تمام افراد بشر را بر يك
طريقؤ واحده كه طريقؤ حقه باشد، ولكن داخل مىفرمايد هر كه را كه بخواهد در
رحمت خود و ظالمين نيست از براى آنها دوستى و ناصرى[1].
تفسير:
[انسان، تنها موجود مختار]
«وَ لَوْ شاءَ اللّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً واحِدَةً» به طور الجا و اضطرار، يا اسباب معصيت را
از آنها گرفته بود از قوّؤ شهوت و غَضَب و وَهْم، يا راه را بر آنها بسته بود قدرت
نداشتند، لكن كمالى از براى آنها نبود، چنانچه در حيوانات چنين فرموده، ولذا
تكليف بر آنها قرار نداده. و همچنين در ملائكه كه اين قواى شهويه و غضبيّه و وهميه
را ندارند، لذا به مقتضاى حكمت، انسان را فاعل مختار قرارداد. هم جنبؤ ملكى به او
عنايت فرمود كه قوؤ عقل باشد و هم جنبؤ حيوانى كه داراى قواى شهويه و غَضَبِيه و
وَهْمِيه باشد و تكليف بر آنها معيّن فرمود و راه حق و باطل را به آنها نشان داد. هم به
توسط عقل كه رسول باطنى باشد كه مُحْسَنات عقليه و مُقْبَحات آن را درك كنند و هم
انبيا فرستاد كه راه سعادت و شقاوت را به آنها نشان دهند و سلب اختيار از آنها
نفرمود تا خوب و بد، مؤن و كافر، مطيع و عاصى، سعيد و شقى از هم امتياز پيدا كنند.
[داخل شدن در رحمت در صورت اطاعت از خداوند]
«وَ لكِنْ يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِى رَحْمَتِهِ» كسانى كه به اختيار، طريقؤ حقه را گرفتند
و راه سعادت را پيمودند و در تحت اطاعت و فرمان الهى داخل شدند آنها را مشمول
رحمت خود فرموده و سعادت دنيا و آخرت را نصيب آنها قرار داده و بهشت را
خصيصؤ آنها نموده. «وَ الظّالِمُونَ» و كسانى كه به خود ظلم كردند نه اعتنا به
محسنات عقليه كردند كه گفتند: النَاسُ يَسْتَسْهِلُونَ الذَمَّ فِي قَضَاءِ الْوتر[2] و نه به فرامين
الهى و دستورات انبيا توجه كردند و خود را تابع قواى شهويه و غضبيه و وهميه نمودند.
«ما لَهُمْ مِنْ وَلِىٍّ وَ لا نَصِيرٍ» دوستى ندارند كه آنها را پناه دهد و ناصرى ندارند
كه به آنها كمك دهد.
* * *
[1] . ترجمه ديگر: و اگر خدا مىخواست، قطعاً آنان را امّتى يگانه مىگردانيد، ليكن هر كه را بخواهد،
به رحمت خويش در مىآورد و ستمگران نه يارى دارند و نه ياورى.
[2] . مردم در انجام دادن امور ناچيز و به نظر آنان جزئى، مذمت را تحمل مىكنند و آسان مىشمارند؛ يعنى وقتى به آنان تذكر داده مىشود؛ مثلاً مىگويند: زياد مهم نيست! بى خيالش! و تعابيرى از اين دست.
آیه 8 «وَ لَوْ شاءَ اللّهُ لَجَعَلَهُمْ..»
- بازدید: 1003