خَلَقَ السَّمواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَأَلْقى فِى الاَْرْضِ رَواسِىَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ
 
ترجمه :
10. خلق فرمود خداوند آسمان‌ها را بدون ستون كه مشاهده مى‌كنيد آن‌ها را. و القا فرمود در زمين كوه‌هايى اينكه متحرك و متزلزل نكند شما را. و پهن كرد در تمام صفحه زمين از هر جنبنده‌اى. و نازل كرديم از آسمان باران را. پس رويانيديم در زمين از هر گياهى نر و ماده كه با هم تماس گيرند و ثمرات نيك از آن‌ها به دست آيد[1] .
   
تفسير :
]خلقت شگفت‌انگيز آسمان‌ها وزمين[
(خَلَقَ السَّمواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها) تمام اين كرات جويه، شمس، قمر، سيارات، ثَوابِت[2] ، تمام اين كواكب وستارگان كه بسا از شدّتِ بُعد مشاهده نمى‌شوند[3]  وبسا از كره زمين چندين هزار برابر بزرگ‌تر هستند، خداوند به قدرت كامله خود در اين فضا نگاه داشته بدون ستون وپايه، ودر سير هستند يا دور خود مى‌چرخند يا دور كره ديگر. از جمله اين كرات جويه همين كره زمين است وكره آب وخدا مى‌داند كه در هر كراتى چه خلق فرموده وچه اندازه ملائكه در آن‌ها هستند، جل الخالق.
 
]خلقت آفرينش كوه‌ها[
(وَأَلْقى فِى الاَْرْضِ رَواسِىَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ) نظر به اينكه كره زمين مثل يك گويى است روى كره آب[4]  كه سه ربع آن در آب است ويك ربع آن از آب بيرون است[5]  ونظر به اينكه امواج دريا بسيار است ]و[ به واسطه تَمَوّج[6]  هوايى كه محيط به كره آب است ]ايجاد مى‌شوند[. بسا امواجش از كوه‌ها بزرگ‌تر است وموجب تكان دادن كره زمين است وتزلزل آن واين باعث مى‌شد كه ساكنين سطح بالاى زمين زير آب رود ]و[ تمام هلاك شوند. خداوند كوه‌هايى در زمين نصب فرمود كه به منزله لنگر كشتى كه روى آب است باشند، ومانع از تزلزل زمين باشند.
 
]كيفيت وحكمت آفرينش باران[
(وَبَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ) از جميع حيوانات كه داراى حس وحركت اختيارى هستند از وحوش وطيور وسِباع واَنعام وهَوامّ[7]  كه در تمام نقاط   زمين ، صحراها، بيابان‌ها ]و[ مساكن فراوان هستند كه هر نوع از آن‌ها، عدد افراد آن‌ها از ميليون‌ها وملياردها بيشتر است.
(وَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً) نظر به اينكه اين دوابّ[8]  جميعاً كه من جمله آن‌ها انسان است احتياج شديد به آب دارند هم براى شُرب وهم براى مأكولات[9]  از حبوب[10]  وفواكه[11]  وخُضريّات[12]  وادويه كه بايد از زمين روييده شود واحتياج به آب دارد واين سطح بالاى زمين از آب خارج است ، لذا خداوند به توسط أبْخِرَه[13]  دريا تشكيل ابر مى‌دهد وبه توسط رياح[14]  حركت مى‌دهد ]در جهت[ بالاى زمين وباران مى‌بارد ورفع احتياجات آن‌ها مى‌شود.
(فَأَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ) كه از هر گياهى نر وماده قرار داده كه توليد مثل كنند وتعبير به (كَرِيمٍ) براى اين است كه تمام حُسن منظر دارند وخوش طعم ]هستند[ بسيار آن‌ها وفوايد بسيارى در هر يك آن‌هاست.
 
تنبيه :
در كلمه «خَلَقَ» و«ألْقى» و«بَثّ» به طور مفرد فرموده ودر كلمه «أنزلنا» و«أنبتنا» به طور جمع ]و با صيغه[ متكلم مع الغير ]فرمود[ براى اين است كه افعال الهى دو قسم است: يك قسم كه مربوط به اسباب ووسايط[15]  است، آن‌ها را به طور اِفراد[16]  بيان مى‌فرمايد وآن قسم كه مربوط به اسباب ووسائط نيست، به طور جمع.

[1] .  ترجمه ديگر: آسمان‌ها را بى‌هيچ ستونى كه آن را ببينيد خلق كرد ودر زمين كوه‌هاىاستوار بيفكند تا مبادا زمين شما را بجنباند، ودر آن از هرگونه جنبنده‌اى پراكنده گردانيد،واز آسمان آبى فرو فرستاديم واز هر نوع گياه نيكو در آن رويانيديم.
[2] .  ثَوابِت (جمع ثابته): ستارگانى كه ساكن وبى‌حركت هستند وحركت انتقالى ندارند.
[3] .  به تعبير ديگر: از بسيارىِ دورىِ مسافت ديده نمى‌شوند.
[4] .  كره آب : آبى كه زمين را احاطه كرده است.
[5] .  اشاره به ربع مسكون كه بنا به اعتقاد قدما سه چهارم زمين زير آب است وآن يك چهارمرا كه بيرون از آب است، ربع مسكون مى‌ناميدند.
[6] .  تَمَوُّج : موج زدن.
[7] .  وُحوش (جمعِ وحش): جانوران بيابانى؛ طيور : (جمع طائر): هر پرنده كه پر داشته باشدوپرواز كند؛ سباع (جمعِ سَبُعَ): درندگان؛ انعام (جمعِ نَعَم): چهارپايان؛ هوام (جمعِ هامّه) :حَشَرات زهردار وموذى وهمچنين هر جانورى كه زهر داشته باشد مانند مار.
[8] .  دَوابّ (جمع دابّة): چهارپايان.
[9] .  مأكولات جمع (جمع مأكول): خوراكى‌ها.
[10] .  حُبوب (جمع حَبّ): دانه‌ها.
[11] .  فَواكِه (جمع فاكهة): ميوه‌ها.
[12] .  خُضريات: در اصل خُضْرَوات (جمع خُضْرَة): سبزيجات.
[13] .  اَبخره : بخارها.
[14] .  رياح (جمع رِيح): بادها.
[15] .  وسايط (جمعِ واسطه): وسيله‌ها.
[16] .  اِفراد : به صورت مُفرَد آوردن. 

نوشتن دیدگاه