پادشاه محمد شاه خدابنده (1) پس از اين كه متوجه شد مذاهب چهارگانه پس از مذهب تشيع قرار مى‏ گيرند، به تشيع گرويد. او فهميد كه در زمان پيامبر صلى ‏الله‏ عليه ‏و‏ آله هيچ ‏يك از صاحبان جهان، مذهب اهل‏ سنت را نداشته ‏اند و پس از اين كه به گفت‏ و گوى ميان علامه حلى قدس ‏سره (2) و برخى علماى اين مذاهب، گوش فرا داد، به تشيع گرويد.
پادشاه محمد خدابنده در سال 707 قمرى بر تخت پادشاهى ايران نشست و در سال 716 قمرى چشم از دنيا فروبست.
احمد زينى دحلان، مفتى شافعى‏ هاى مكه مكرمه مى‏ گويد:
محمد شاه با رافضى‏ ها رابطه برقرار كرد و اعتقادات او رفته ‏رفته باطل گرديد. ذكر شيخين را از خطبه حذف و نام دوازده امام را جاى‏ گزين آنها نمود و بر روى مسكوكات نام پيشوايان را حك كرد. (3)
علامه مجلسى رحمه‏ الله مى‏ گويد:
علت شيعه‏ شدن پادشاه محمد اين بود كه او بر همسر خويش خشم‏گين شد و سه مرتبه به او خطاب كرد كه تو را طلاق دادم ولى پس از آن پشيمان شد و از علما خواست تا چاره ‏اى براى حل اين مسأله پيدا كنند. ولى آنها در جواب گفتند: «چاره ‏اى وجود ندارد.» به آنها گفت: «در هر مسأله ‏اى اختلاف‏ نظر داريد. آيا فقط در اين يكى اختلافى نيست؟» گفتند: «اختلافى وجود ندارد.» در اين هنگام يكى از وزيران به محمد شاه گفت: «دانش‏مندى در شهر حله به‏ سر مى‏ برد كه به باطل ‏بودن اين مسأله معتقد است.» نامه‏ اى برايش نوشت و براى او فرستاد. علماى سنى از اين امر ناراحت شدند و با اعتراض به پادشاه گفتند: «او تابع مذهب غلطى است و خرد كامل ندارد. در شأن پادشاه نيست كه اين چنين فردى را به دربار احضار كند.» پادشاه گفت: «بگذاريد حاضر شود تا حقيقت را دريابيم.» علامه حلى حاضر شد. پادشاه قبل از آن به دنبال تمامى دانش‏مندان چهار مذهب اهل ‏سنت فرستاده و آنها را براى برپايى اين مجلس احضار كرده  بود.
 علامه حلى وارد مجلس شد و نعلين خود را در آورد و در دست گرفت و همراه خود برد و سلام داد و كنار پادشاه نشست. علماى سنى پس از ملاحظه اين عمل گفتند: «آيا به پادشاه عرض نكرديم كه شيعيان عقل ضعيفى دارند؟» پادشاه گفت: «از او سؤال كنيد، دليل اين كارش چيست؟» آنها به علامه گفتند: «چرا براى پادشاه سجده نكردى و آداب دربار را رعايت ننمودى؟» علامه حلى گفت: «پيامبر صلى ‏الله‏ عليه ‏و ‏آله با همه عظمت به او سلام مى‏ كردند. خداوند مى ‏فرمايد: هنگامى كه داخل خانه ‏اى شديد، بر خويشتن سلام كنيد؛ سلام و تحيتى از سوى خداوند پر بركت و پاكيزه. (4) در اين مسأله  ميان ما و شما اختلافى نيست به ‏جز اين كه ما سجده براى غيرخدا را جايز نمى ‏داريم.»
به او گفتند: «چرا كنار پادشاه نشستى؟»
گفت: «جايى جز آن  نبود.»
علامه به عربى صحبت مى‏ كرد و صحبت‏ ها براى پادشاه ترجمه مى‏ شد.
به او گفتند: «براى چه نعلينت را با خود وارد مجلس كردى؟
اين سزاوار افراد عاقل بلكه حتى در شأن انسان عادى نيست.»
علامه گفت: «ترسيدم حنفى‏ ها او را به سرقت ببرند، همان‏ گونه كه ابوحنيفه نعلين پيامبر صلى‏ الله‏ عليه ‏و ‏آله را ربود!»
حنفى‏ ها فرياد زدند: «خير اين درست نيست. كى ابوحنيفه در زمان پيامبر بوده؛ او صد سال پس از رحلت ايشان به دنيا آمد!»
علامه گفت: «فراموش كردم شايد سارق شافعى بوده.»
شافعى‏ ها فرياد زدند: «شافعى در روز وفات ابوحنيفه متولد شد و چهار سال در شكم مادرش بود و از آن خارج نمى‏ شد تا رعايت احترام ابوحنيفه را داشته باشد و پس از وفات ابوحنيفه به دنيا آمد و زندگى او دويست سال پس از رحلت پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و ‏آله بود.»
علامه حلى گفت: «شايد مالك بود!» مالكى ‏ها فرياد زدند و مانند شافعى‏ ها جواب دادند.
علامه حلى گفت: «شايد احمد بن‏ حنبل بوده!»
حنبلى‏ ها نيز معترضانه جوابى را براى دفاع ابراز كردند.
سپس علامه رو به پادشاه كرد و گفت: «اى پادشاه! اكنون با اطلاع شديد كه هيچ ‏كدام از پيشوايان اين مذاهب در زمان پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و ‏آله و يا صحابه نبودند و اين اندكى از بدعت‏ هاى آنان است. آنها اين چهار نفر را از ميان مجتهدان خود انتخاب كردند و پيشواى مذهب قرار دادند و به فتواهاى آنها عمل مى‏ كنند و به ديگر مجتهدان اجازه نمى ‏دهند تا خلاف اين چهار نفر فتوا دهند، حتى اگر فرد مفتى درمقام فتوا از آنها بهتر باشد.»
پادشاه گفت: «هيچ‏ كدام از آنها در زمان رسول صلى‏ الله ‏عليه ‏و‏ آله و صحابه نبودند؟»
همگى گفتند: «خير.»
علامه حلى گفت: «ما شيعيان پيروان اميرالمؤمنين عليه‏ السلام هستيم كه ايشان به منزله شخص پيامبر صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله است (5) وعلاوه بر آن، برادر، پسرعمو و جانشين نيز براى پيامبر به ‏شمارمى‏ آيد. به هر حال طلاق دادن شما باطل است؛ زيرا شرايط مطلوب را ندارد؛ از جمله وجود دو نفر مرد عادل.
آيا جناب پادشاه دو نفرعادل صيغه طلاق را جارى فرمودند؟» پادشاه گفت: «خير».
بدين‏ شكل علامه حلى قدس‏ سره اين مسأله را براى پادشاه حل كرد. وى پس از آن شروع به بحث با علماى اهل ‏سنت نمود و همه را با دلايل و براهين خود مغلوب كرد. (6)
پس از اين صحنه، پادشاه به تشيع گرويد و از سر و جان شيفته اين مذهب شد. به همين دليل، عده‏ اى را در سرتاسر شهرها فرستاد تا خطبه ‏هايى را در شأن پيشوايان معصوم ايراد كنند و دستور داد تا خطبه‏ ها، در مساجد و معبدها نوشته شود.
علامه بزرگوار و پژوهش ‏گر، سيد جعفر بحرالعلوم مى‏ گويد:
پادشاه امر كرد تا علماى شيعه امامى احضار شوند. علامه جمال ‏الدين و فرزندش فخرالمحققين حاضر شدند. علامه هنگام حضور، دو كتابى را كه خود نوشته بود به‏ نام نهج‏ الحق و كشف الصدق و منهاج ‏الكرامه به پادشاه هديه كرد و در اثر همين امر، شيعيان و علماى آنان مشمول لطف كامل پادشاه قرار گرفتند. سلطان امر كرد، قاضى قضات، نظام ‏الدين عبدالملك كه بهترين دانش‏مند عصر خود بود، با علامه حلى قدس‏ سره مباحثه كند. پادشاه مجلس عظيمى مهيا كرد و در آن علماى بسيارى را احضار نمود. علامه با تمام آنها به مناظره و مباحثه نشست و با ادله عقلى و حجت‏ هاى نقلى، باطل‏ بودن مذهب آنها را ثابت كرد و حقانيت مذهب تشيع دوازده امامى را به اثبات رسانيد. همه مات و مبهوت و خاموش گرديدند و توان پاسخ ‏گويى نداشتند؛ گويى زبان آنها بسته شده بود. در پايان با استناد و استفاده از كتاب نهج ‏الحق و كشف‏ الصدق بر آن چه بيان كرد، تأكيد نمود. پادشاه، وزيران، سربازان و عده زيادى از علما و بزرگان، با ملاحظه اين بحث و مناظره، به مذهب حق اهل‏ بيت عليهم‏ السلام گرويدند و دستور دادند تا خطبه‏ ها و مسكوكات به‏ نام پيشوايان معصوم مزين گرديد.
در مجلس پادشاه، علماى مذاهب اهل ‏سنت بى‏ شمارى حضور داشتند؛ ازجمله: مولوى قطب ‏الدين شيرازى و عمر نويسنده قزوينى و احمد بن محمد كشى و سيد ركن ‏الدين موصلى.
علامه حلى قدس ‏سره پس از پايان‏ يافتن مناظره، خطبه ‏اى شيوا و رسا ايراد كرد كه در آن خداوند را ستايش كرد و بر پيامبر و دودمانش درود فرستاد.
در اين هنگام سيد ركن ‏الدين گفت: «آيا دليلى براى جواز صلوات فرستادن بر غير پيامبران در اختياردارى؟»
علامه حلى گفت : «آنها كه هرگاه مصيبتى بر ايشان مى‏ رسد، مى ‏گويند ما از آن خدايم و به سوى او بازمى‏ گرديم.» (7)
ركن ‏الدين گفت: «چه مصيبتى بر على و فرزندانش وارد شده كه صلوات بر آنها را جايز ساخته؟»
علامه حلى برخى از مصيبت ‏ها را ذكر كرد. سپس گفت: «و چه مصيبتى از اين بزرگ ‏تر كه يكى همانند شما، مدعى است كه از نسل آنها به ‏شمار مى‏ آيد ولى به مذهب مخالف آنها گرويده؟»
اين گفتار مورد تحسين حاضران قرار گرفت و صداى خنده از مجلس بلند شد. در اين لحظه يكى از حاضران به همين مناسبت شعرى سرود:
كسى كه از تبار علوى ولى پيرو ناصبى‏ ها باشد، زاده پدر خويش نيست و خوى و طبع سگ از او بالاتر است؛ زيرا اين سگ از طبع پدرى خويش برخوردار است. (8)

************************************************************
1. محمدشاه پسر ارغون‏ خان پسر اباخان پسر هلاكوخان پسر تولى‏ خان پسر چنگيز معروف است.
2. از بزرگان شيعه امامى به ‏شمار مى ‏آيد. او حسن پسر يوسف بن ‏على بن‏ مطهر حلى، نزد شيعيان به علامه حلى مشهور است.
3. الفتوحات الإسلامية، ج 2، ص 81، چ مصر، 1354.
4. «فَإِذا دَخَلْتُمْ بُيُوتا فَسَلِّمُوا عَلى أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللّه‏ِ مُبارَكَةً» سوره نور، آيه61
5. خداوند در روز مباهله پيشواى ما را به منزله جان پيامبر قرار داد. خداوند در سوره آل‏ عمران، آيه 61 مى ‏فرمايد: «هرگاه بعد از علم و دانشى كه درباره مسيح به تو رسيده باز كسانى با تو به احتجاج و ستيز برخيزند و به آنها بگو: بيايد ما فرزندان خود را و شما هم فرزندان خود را، ما زنان خويش را و شما هم زنان خود را و ما از نفوس خود دعوت كنيم، شما هم از خود دعوت كنيد تا آن كه مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغ‏ گويان قرار دهيم.»
6. همان‏ طور كه در اين كتاب آمده، احاديث تصريح كرده ‏اند كه حضرت على عليه ‏السلام وصى رسول خداست. ناگفته نماند مصادر حديث‏ ها تماما از كتاب‏ هاى اهل ‏سنت است.
7. «الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ» سوره بقره، آيه 156
8. اذا كـان العلوى تـابع ناصبيا  لمذهبه فما هـو من أبيـه   وكان الكلب خيرا منه طبعاً  لأن الكلب طبع أبيه فيه

نوشتن دیدگاه