خانواده

از جمله ايرادهايى كه بر حجاب گرفته‏اند اين است كه حجاب موجب سلب حق آزادى، كه يك حق طبيعى بشرى است مى‏گردد و نوعى توهين به حيثيت انسانى زن به شمار مى‏رود. مى‏گويند: احترام به حيثيت و شرف انسانى، يكى از مواد اعلاميه حقوق بشر است، هر انسانى شريف و آزاد است، مرد باشد يا زن، سفيد باشد يا سياه، تابع هر كشور يا مذهبى باشد. مجبور ساختن زن به اينكه حجاب داشته باشد بى‏اعتنايى به حق آزادى او و اهانت به حيثيت انسانى اوست و به عبارت ديگر، عزت و كرامت انسانى و حق آزادى زن، و هم چنين حكم موافق عقل و شرع ايجاب مى‏كند كه اين امر از بين برود و هيچ‏كس بدون علّت نبايد اسير و زندانى گردد، و ظلم به هيچ شكل و به هيچ بهانه نبايد واقع شود.
پاسخ: فرق است ميان زندانى كردن زن در خانه و بين موظف دانستن او به اينكه وقتى مى‏خواهد با مرد بيگانه مواجه شود پوشيده باشد. در اسلام محبوس ساختن و اسير كردن زن وجود ندارد. حجاب در اسلام وظيفه‏اى است بر عهده زن كه در معاشرت و برخورد با مرد بايد كيفيت خاصى را در پوشش مراعات كند. اين وظيفه نه از ناحيه مرد بر او تحميل شده است، نه چيزى است كه با حيثيت و كرامت او منافات داشته باشد و يا تجاوز به حقوق طبيعى او كه خداوند برايش خلق كرده است محسوب شود.
اگر رعايت پاره‏اى مصالح اجتماعى، زن يا مرد را مقيد سازد كه در معاشرت، روش خاصى را اتخاذ كنند و طورى راه بروند كه آرامش ديگران را بر هم نزنند و تعادل اخلاقى را از بين نبرند، چنين مطلبى را نمى‏توان زندانى كردن يا بردگى ناميد و آن را منافى حيثيت انسانى و اصل آزادى فرد دانست.
در كشورهاى متمدن جهان در حال حاضر چنين محدوديتهايى براى مرد وجود دارد. اگر مردى برهنه يا در لباس خواب از خانه خارج شود پليس ممانعت كرده، به عنوان اينكه اين عمل بر خلاف حيثيت اجتماع است او را جلب مى‏كند. هنگامى كه مصالح اخلاقى و اجتماعى، افراد اجتماع را ملزم كند كه در معاشرت اسلوب خاصى را رعايت كنند؛ مثلا با لباس كامل بيرون بيايند، چنين چيزى نه بردگى نام دارد و نه زندان، و نه ضد آزادى و حيثيت انسانى است و نه ظلم و ضد عقل به شمار مى‏رود.
بر عكس پوشيده بودن زن، در همان حدودى كه اسلام تعيين كرده است، موجب كرامت و احترام بيشتر اوست؛ زيرا او را از تعرض افراد جلف و فاقد اخلاق مصون مى‏دارد. شرافت زن اقتضا مى‏كند كه هنگامى كه از خانه بيرون مى‏رود متين و با وقار باشد، در طرز رفتار و لباس پوشيدنش هيچ‏گونه عمدى كه باعث تحريك و تهييج شود به كار نبرد، عملاً مرد را به سوى خود دعوت نكند، زبان دار لباس نپوشد، زبان دار راه نرود، زبان دار و معنى دار به سخن خود آهنگ ندهد.
آيا حيثيت زن ايجاب مى‏كند كه اين چنين باشد؟ آيا اگر ساده و آرام بيايد و برود، حواس پرت كن نباشد و نگاههاى شهوت آلود مردان را به سوى خود جلب نكند، برخلاف مصالح اجتماع يا برخلاف اصل آزادى فرد است؟
آرى! اگر كسى بگويد  زن را بايد در خانه حبس و در را به رويش بست و به هيچ وجه اجازه بيرون رفتن از خانه به او نداد، البته اين با آزادى طبيعى و حيثيت انسانى  و حقوق خدادادى زن منافات دارد. چنين چيزى در حجاب‏هاى غير اسلام بوده ولى در اسلام نبوده و نيست.
اگر از فقها سؤال شود كه آيا صرف بيرون رفتن زن از خانه حرام است؟ جواب مى‏دهند: نه. اگر بپرسيم آيا خريد كردن زن ولو اينكه فروشنده مرد باشد حرام است؟ يعنى نفس عمل خريد و فروش زن اگر طرف معامله مرد باشد حرام است؟ پاسخ مى‏دهند: حرام نيست.
آيا شركت كردن زن در مجالس و اجتماعات ممنوع است؟ باز هم جواب منفى است، چنانكه در مساجد و مجالس مذهبى و پاى منبرها شركت مى‏كنند و كسى نگفته است كه صرف شركت زن‏ها در جاهايى‏كه مرد هم وجود دارد حرام است. كسى نگفته تحصيل زن، فن آورى و هنرآموزى و بالاخره تكميل استعدادهايى كه خداوند در
وجود او نهاده است حرام است.
در اين ارتباط تنها دو مسأله وجود دارد؛ يكى اينكه بايد پوشيده باشد و بيرون رفتن به صورت خودنمايى و تحريك‏آميز نباشد. و ديگر اينكه مصلحت خانوادگى ايجاب مى‏كند كه خارج شدن زن از خانه توأم با جلب رضايت شوهر و مصلحت‏انديشى او باشد. البته مرد هم بايد در حدود مصالح خانوادگى نظر بدهد نه بيشتر، ولى در مسائلى كه مربوط به مصالح خانواده نيست دخالت مرد مورد ندارد.[1]
-----------------------------------------------------------------
[1] ـ مسأله حجاب، استاد مطهرى: ص 88ـ84.

نوشتن دیدگاه