ابراهيم امام، رهبر نهضت عباسيان در وصاياى خويش به ابومسلم ‏مى ‏گويد: نسبت ‏به هركس كه شك كردى و در كار هركس كه شبهه نمودى‏او را به قتل برسان. اگر توانستى در خراسان يك نفر عرب زبان هم‏ باقى نگذارى، چنين كن. (20)
«يافعى‏» درباره ابومسلم مى ‏گويد: او حجاج زمان خود گرديد و درراه استقرار حكومت عباسيان مردم بى ‏شمارى را كشت. (21)
شهيد مطهرى نيز مى ‏نويسد: البته ابومسلم سردار خيلى لايقى است،به مفهوم سياسى، ولى فوق العاده آدم بدى بوده; يعنى يك آدمى ‏بوده كه اساسا بويى از انسانيت نبرده بوده است. ابومسلم نظيرحجاج بن يوسف است... ابومسلم را مى‏ گويند: ششصد هزار نفر آدم‏ كشته. به اندك بهانه‏ اى همان دوست‏ بسيار صميمى خودش را مى ‏كشت وهيچ اين حرفها سرش نمى ‏شد كه اين ايرانى است ‏يا عرب كه بگوييم ‏تعصب ملى در او بوده است. (22)
بنابراين امام صادق(ع) نمى ‏توانست‏به ابو مسلم جواب مثبت‏ بدهد واو را يار و همراه خويش بداند. هدف امام صادق(ع) اجراى حق وعدالت و رعايت ‏حقوق الهى و انسانى بود. آن حضرت خواستار حكومتى ‏همچون جد بزرگوارش، امام على(ع) بود كه در آن، جايگاهى براى‏اين گونه جنايتكاران نبود.
آن‏چه در تحليل و بررسى عدم پاسخ گويى امام صادق(ع) به پيشنهادخلافت گفته شد، براساس شرايط و موقعيت ‏هاى اجتماعى آن روز بود.
اما افزون برآن‏ها سخنان امام صادق(ع) است كه از راه علم امامت‏ خويش، از وقوع اين تحولات خبرداده بود. آن حضرت مى‏ دانسته كه ‏خلافت ‏به «سفاح‏» عباسى مى ‏رسد. در اين زمينه روايات متعددى‏ وجود دارد. در يكى از آن‏ها آمده است: عبدالله محض مى ‏گويد: پسر م‏همان مهدى است. او از مردم مى‏ خواهد كه براى سقوط خلافت اموى با او بيعت كنند. امام صادق(ع) فرمود: فرزندت مهدى نيست. سپس امام ‏بادست‏ خود به‏ پشت ابوالعباس سفاح زد و فرمود: اين و برادرانش به‏ خلافت‏ خواهند رسيد. (23)
در روايت ديگرى آمده است: ابوجعفر منصور از امام صادق(ع) سؤال‏كرد: آيا خلافت‏ به من مى‏ رسد؟ حضرت فرمود: «نعم اقوله حقا»بلى. آنچه مى ‏گويم به حقيقت‏ خواهد پيوست. (24)

- پاورقی -

20- سيره پيشوايان، ص 388.
21- همان.
22- سيرى در سيره ائمه اطهار(ع)، ص 122.
23- بحارالانوار، ج‏47، ص 278.
24- همان، ص 120.

نوشتن دیدگاه