از سعيد بن مسب نقل شده كه عمر بن خطاب ميگفت: ديه براى عاقله است و زن از ديه شوهرش چيزى ارث نميبرد تا آنكه ضحاك بن سفيان باو خبر داد كه پيامبر صلى الله عليه و آله باو نوشت كه زن اشيم ضبابى را از ديه شوهرش ارث بدهد پس عمر برگشت بقول ضحاك.

و در لفظ ديگر:
كه عمر بن خطاب گفت: من ديه را نميبينم مگر براى عصبه فاميل پدرى براى آنكه پرداخت از او ميكنند، پس آيا كسى از شما شنيده از رسول خدا صلى الله عليه و آله در اين باره چيزى را. پس ضحاك كلابى از عامل و فرماندار رسول خدا صلى الله عليه و آله بر اعراب بود گفت: رسول خدا صلى الله عليه و آله بر من نوشت كه زن اشيم ضبابى را ارث بدهم از ديه شوهرش، پس عمر بن خطاب اين قول را گرفت.
امينى" روح الله روحه" گويد: خليفه غافل بود از يكى سه تا يا از تمام آنها،
آيه كريمه از قران و آن قول خداى تعالى: " فديه مسلمه الى اهله " و زوجه از اهل است بتصريح قول خداى تعالى: " لننجينه و اهله الا امراته " هر آينه البته تو را و اهلت را نجات ميدهيم مگر زن تو را، سوره عنكوبت آيه 32. و قول خداى تعالى: " انا منجوك و اهلك الا امراتك " عنكبوت آيه 330 بدرستيكه ما تو را واهلت را نجات دهنده ايم مگر زنت را.و قول خداى تعالى " فانجيناه و اهله الا امراته " پس نجات داديم او را و اهلش را مگر همسرش را و استثناء در اين مقامات دلالت ميكند بر دخول او ازآنچه از آن خارج شده است و همگان ميدانند كه استثناء بدون ترديد متصل است چنانچه ابن حجر در فتح البارى تصريح بان نموده است.
و قول خداى تعالى: از زليخا همسر عزيز مصر: " ما جزاء من اراد باهلك سواء چيست كيفر آنكه نسبت باهل تو سوء قصد كند.
و قول خداى تعالى: " اذ قال موسى لاهله انى آنست نارا "سوره نمل آيه 8 هنگاميكه موسى باهلش گفت من آتشى پيدا كردم.
و قول خداى تعالى: " فلما قضى موسى الاجل و سارباهله آنس من جانب الطور نارا قال لاهله امكتوا انى آنست نارا " قصص 9 پس چون مدت و قرار داد موسى با شعيب بسر رسيد و با اهلش براه افتاد آتشى از طرف كوه طور مشاهده كرد باهلش گفت توقف كنيد كه من آتشى پيداكردم. و نبود با آنحضرت عليه السلام مگر همسرش و او آبستن بود يا او چند لحظه جلوتر زائيده بود.
2-" سنت پيامبر" و آن اينستكه رسول خدا صلى الله عليه و آله بحاكمش بر اعراب ضحاك بن سفيان نوشته است كه بزن اشيم ضبابى از ديه شوهرش ارث بده.
3- لغت عرب و بزرگترين چيزيكه استفاده از آن ميشود استقراء آنست بر اطلاق اهل بر زوجه آيات كريمه ياد شده پس از آن مكاتبه و نوشته رسول خدا صلى الله عليه و آله بعاملش و آنچه كه ازآنحضرت صلى الله عليه و آله بعاملش وآنچه كه از آنحضرت صلى الله عليه و آله آمده كه آنحضرت بمتاهل وزن داد دو بهره داد و به مجرد و عرب ها يك بهره و صفوان بن عمرو گويد: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بمن دو بهره داد و براى من اهل و همسر بود و عماررا طلبيد و باو يك بهره داد.
و محمد بن حسن فتوا ميدهد درباره كسيكه وصيت كرد براى اهل فلان كه قاعده استدعا ميكند محصور بودن وصيت به زنهاى او لكن او ترك قاعده نموده و آنرا تعميم داده بر هر كس كه در تحت سرپرستى او بوده است.
و ابوبكر گويد: اهل ناميست كه بر همسر اطلاق ميشود و بر تمام كسانيكه شامل ميشود بر او منزل او" يعنى هر كس كه در خانه او و زير پوشش اوست".
خداوند تعالى ميفرمايد: " انا منجوك و اهلك الا امراتك " بدرستيكه ما نجات دهنده هستيم تو را و اهلت را مگر زنت را.
و در كتب لغت: آهل آنستكه برايش همسر و عيال باشد" و سار باهله" يعنى رفت با زنش و اولادش، و اهل الرجل و تاهل: يعنى ازدواج و زناشوئى كرد، و تاهل: زناشوئى و تزويج است و در دعاء آمده آهلك الله فى الجنه ايها لا: يعنى خدا تو را در بهشت همسر و عيالى بدهد، و هر آينه اگر رجوع بكتب لغات كنى اطمينان و اعتمادت باين بيشتر ميشود. هر گاه اين را شناختى و دانستى پس بر تو نرود كه اطلاق اهل بر زن بقرينه اضافه آن برجل منافى وجود معانى ديگرى آن نيست كه در آن استعمال شود بقرينه هاى معين يا صارفه ايكه از معناى اهل منصرف كند پس اهل مرد فاميل او خويشان نزديك اوست، و از آنست قول خداى تعالى: "فابعثوا حكما من اهله و حكما من اهلها " پس برانگيزند حاكمى از خويشان مرد و حكمى از خويشان زن.
و اهل امر واليان امرند و اهل خانه سكنه آنست و اهل مذهب كسانى هستند كه معتقد بانند و از آنست سخن خداى تعالى در قصه نوح:" اذ نادى من قبل فاستجبنا له فنجينا و اهله من الكرب العظيم" وقتيكه از پيش ندا كرد پس ما او را اجابت كرده و نجاتش داديم با اهلش از اندوه بزرگ.

خلاصه كلام:
اينكه موضوع اهل هر جا كه براى او صله اى از يكى از نواحى باشد بسبب اضافه باو پس قرائن موجوده پيچيده بان مقصود را تعيين ميكند چنانچه در آيه تطهير است. پس مراد بان محمد و على و فاطمه و حسن و حسين صلوات الله عليهم اجمعين است و آنها مجتمع شدند در زير عبا پس رسول صلى الله عليه و آله دعا كرد پروردگارش كه بانها عطاء ملوكانه بخشد و ايشانرا اهل بيت خود ناميد پس نازل شد قول خداى تعالى:" انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا" جز اين نيست كه خدا ميخواهد هر آينه به برد از شما اهل بيت پليدى را و پاك نمايد شما را
 پاك كردنى، حتى اينكه ام سلمه" همسر خوب پيامبر ص" اجازه خواست در اينكه داخل شود با ايشان پس اذن دهد باو بعد از نزول آيه و پيامبر صلى الله عليه و آله او را خوش آمد گفت از دخول او در مفاد آيه كريمه و باو فرمود: " انك على خير " بدرستيكه توبر نيكى و خوبى هستى. اشاره به منحصر و مقصور بودن اين عطيه و بخشش بايشان و تفصيل اين جمله در كتب صحاح و مسانيد ياد شده است.

نوشتن دیدگاه