بدون شبهه روان آدمى استعداد آنرا دارد كه حقايق معلومات در آن منعكس گردد، اما حجابهائى مانع از درك و اتصال بمنبع خروشان حقيقت ميگردد، كه از آن منبع در عرف شرع به لوح تعبير ميشود. روان انسان در مقابل حقايقى كه در لوح نقش بسته، مانند دو آينه كه روياروى هم قرار گيرند. حال همان حجاب پرده اى است در ميان اين دو آينه. گاهى همين پرده با استدلال و فرا گرفتن كه آنرا اعتبار واستبصار (كه مخصوص دانشمندان است) برطرف شده و واقع درك ميشود. و گاهى با هجوم بر قلب چنانكه اشارت رفت.
در قسمى كه در قلب انسان القاء ميشود، اگر از القاء كننده اطلاعى حاصل نشد، يعنى ملكى كه آن را در قلب مى اندازد، ديده نشد، آنرا الهام، ونفث در روع [ قلب.] ميگويند. چنانچه در حديث وارد شده «إذا أراد الله بعبد خيرأ نكت في قلبه نكتة من نور» [ مجمع البحرين ماده نكت.]- وقتيكه خداى متعال خيرى را براى بنده اى اراده فرمايد نكته اى از نور در قلب او قرار ميدهد. گفتگو با ملك اگر شنيدن با گوش باشد از مختصات ائمه هداة و اوليائى [ مانند سلمان كه در حديث است سلمان محدث بود.] است كه از انوار آنها اقتباس مى كنند؟ و اگر ملك مشاهده شد آنرا وحى مينامند.
در كتاب بصائر الدرجات، بسند خويش از امام صادق (ع) نقل كرده است: «كان على سلام الله عليه محدثا قال قلت له فما له آية المحدث؟ قال ياتيه ملك فينكت في قلبه كيت و كيت» فرمود: على اميرالمؤمنين (ع) محدث بود گفت پرسيدم نشانه ى محدث چيست؟ فرمود فرشته مى آيد و در قلبش نقش مى كند چنين و چنان. و نيز روايت ديگر از آن حضرت (ع) وارد شده است كه فرمود: ان عليأ (ع) كان يوم بني قريظة و بني النضير كان جبرئيل عن يمينه و ميكائيل عن يساره يحدثانه در روز جنگ بنى قريظه و بنى نضير جبرئيل از طرف راست و ميكائيل از طرف چپ با او صحبت ميكردند- و نيز باين مطلب در زيارت ششم اشاره شده: «السلام على من أيده الله بجبرئيل و أعانه بميكائيل و ازلفه في الدارين و حباه بكل ماتقربه العين» درود بر كسى كه خداوند متعال او را با جبرئيل و ميكائيل تأييد و اعانت فرمود، و او را در دنيا و آخرت منزلت عظيمى عطا فرموده و آنچه كه موجب روشنى چشم است به او مرحمت كرده- و نيز در بصائر الدرجات بسند صحيح از امام صادق از پدر بزرگوارش (ع) نقل كرده: «قال كان رسول الله (ص) يملى على على فنام نومة و نعس نعسة فلما رجع نظر إلى الكتاب فمد يده قال من أملى هذا عليك عال أنت قال لابل بجبرييل» وقتيكه رسول الله (ص) بر حضرت على (ع) املاء ميفرمودند مقدار مختصرى خوابيدند و پس از بيدارى، به كتاب نگاه فرمودند و سپس فرمودند: چه كسى اين را بر تو املا كرد حضرت على(ع) در جواب فرمودند شما، حضرت فرمودند نه بلكه جبرئيل  و البته ائمه (ع) بنابر آنچه از روايات بدست ميآيد با روح القدس كه بالاتر از جبرئيل و ميكائيل است اتصال دارند و در كافى به باب علم ائمه(ع) مراجعه شود. پس بنابراين فرق ميان استدلال والهام آنست كه اولى بمقدمه حاصل ميشود و دومى بدون مقدمه و وسيله ى اختيارى واقع و حقيقت درك ميشود. و فرق ميان الهام و وحى آنست كه در وحى ملكى كه حقيقت را ميرساند مشاهده ميشود و مستقيما وحى از او دريافت ميگردد واما در الهام، ملكى مشهود نيست. و مراد از الهام، در اين خطبه ى شريفه عبارت از دريافتهاى خاصى است كه خود وجود مقدس صدّيقه طاهره (ع) احساس ميفرمود نه مطلق الهام، زيرا آن طاهره ى مطهره در مقام انشاء شكر است و در تعريف شكر هم گفته شد كه سپاسى است در مقابل نعمتهائى كه بسپاسگزار رسيده باشد پس لازمه ى انشاء شكر، آنست كه دريافتها و الهاماتى مخصوص حضرتش بوده و چون مقام خطابه بوده و اقتضاء شرح بيشتر را نداشته باشاره كفايت فرموده و براى اثبات اين مطلب به دو حديث اكتفاء مى كنيم:
1- حمادبن عثمان روايت كرده است از حضرت صادق (ع) شنيدم ميفرمود: «يقول يظهر الزنادقة في سنة ثمان وعشرين مأة وذلك اني نظرت في مصحف فاطمة (ع) قال. قلت: وما مصحف فاطمة؟ قال إن الله لما قبض نبيه (ص) دخل على فاطمة من الحزن مالا يعلمه إلا الله عزوجل فأرسل إليها ملكا يسلي غمها و يحدثها فشكت ذلك إلى أميرالمؤمنين (ع) فقال لها إذا احسست بذلك و سمعت الصوت فولي لي ما علمته بذلك فجعل أميرالمؤمنين يكتب كل ما يسمع حتى اثبت ذلك مصحفا قال. ثم قال: أما أنه ليس فيه شي ء من الحلال والحرام لكن فيه علم...» در سال 128 زنديقان ظهور خواهند نمود و اين خبر را از آنجا دريافتم كه نگاه در مصحف فاطمه (ع) نمودم.
حماد گويد من گفتم مصحف فاطمه (ع) كدام است؟ فرمود وقتى كه خداى متعال پيغمبرش را قبض روح نمود فاطمه را آنچنان غم و اندوه فرا گرفت كه فقط آنرا خداى متعال ميدانست. خداى متعال ملكى را فرستاد تا اندوه و غصه اش را تسليت دهد رعب اين حال را باميرالمؤمنين(ع) شكايت فرمود. حضرت فرمود: هر وقت احساس آمدن ملك و شنيدن صدا را نمودى مرا آگاه كن. فاطمه (ع) نيز حضرت را آگاه ساخت حضرت آنچه كه از فاطمه (ع) مى شنيد مى نوشت تا يك مصحف كامل شد. سپس حضرت صادق (ع) فرمود: معلوم باشد كه در آن مصحف از احكام الهى چيزى نيست، اما در آن اخبار حوادثى است كه اتفاق خواهد افتاد. 2- در كافى از حضرت باقر (ع) نقل مى كند: «لما ولدت فاطمة أوحى الله الى ملك فانطلق به لسان محمد صلى الله عليه وآله فسماه فاطمة ثم قال إني فطمتك بالعلم وفطمتك من الطمث». ثم قال ابوجعفر: والله لقد فطمها ألله بالعلم وعن الطمث في الميثاق» وقتى كه فاطمه (ع) متولد شد خدا بفرشته اى وحى كرد و او زبان رسول (ص) را جارى ساخت و فاطمه را بنام فاطمه نام نهاد. سپس رسول اكرم (ص) فرمود: من ترا مخصوص بدانش نمودم و از خون عادت ترا بازداشتم سپس ابوجعفر فرمود بخدا سوگند در وقت اخذ ميثاق فاطمه مخصوص بدانش و از پليديها پاك بود.
با در دست داشتن اين روايات بخوبى ميتوان پى برد كه شكر در مقابل نعمتهاى خاصى بوده كه بخود صديقه طاهره رسيده است.

نوشتن دیدگاه