اين خطبه را با واقع نگرى و مطالعه در روايات ديگر و گوشه هاى تاريخ بايد از حد يك سخنرانى حماسه اى و يا اظهار مصيبت و شكايت از اينكه اوضاع عادى كه در عصر حيات پيامبر (ص) بوده و از دست رفته است خارج كرد، و حتى نه به عنوان اعتراض بسياست مالى و اقتصادى دولت انتخابى كه بر اساس شورى شكل يافته، و نيز نه بعنوان موضوع شخص، يعنى درخواست مساحتى از زمين كه ذخيره ى اقتصادى يك خانواده است و يا نزاع مادى در سرزمين محدود باسم فدك و يا دستيابى بسرزمين غله خيز تلقى كرد؟ بلكه فدك، رمز قيام تاريخى است كه از حدود حجاز گذشته و پايه ريزى حكومت جهانى مى باشد. فدك، انقلابى است براى برانداختن اساس حكومت و نهادن سنگ زيربنائى است كه تاريخ بعدى را تشكيل خواهد داد. فدك، انقلاب بر عليه سياست دولت وقت و براى برگرداندن خلافت عظماى الهى و اصلاح ملتى است كه با ناديده گرفتن همه ى زحمات و خون دلها ميخواهد بجاهليت نخست برگردد. و اگر در طى خطبه صحبتى از مطالبه ميراث و يا نحله (پيشكشى) بميان آمده مربوط به آن مقدارى است كه مرتبط بزعامت كبرى و حكومت جهانى ميشود؟ و بعبارت واضح تر صحبت اسلام و كفر، ايمان و نفاق، و مسئله ى نص و شورى است.
براى تصديق مراتب فوق كافى است كه قبل از مطالعه ى خطبه و شرح آن، بطور اختصار سيرى در مضامين قطعه اى از آن بنمائيم تا روشن شود كه قسمت عمده ى خطبه معرفى وجود مقدس اميرالمؤمنين (ع) و يادآورى فداكاريها و جان فشانيها و مقاومتهائى است كه على (ع) در ايجاد اسلام و دوران ضعف آن، بعمل آورده، و مشخص نمودن حق مسلم اهل بيت عليهم السلام واينكه چگونه جاهليت!! در لباس اسلام برگشت. و چگونه مسلمانان سعادت خود را از دست ميدهند و كارى باين عظمت را بدست نااهل ميسپارند و فتنه بزرگى كه گرفتار آن گشتند بوجود مى آورند. در معرفى پسر عم بزرگوارش چنين مى فرمايد:
«هرگاه آتشى آتشى از جنگ را برمى افروختند خدا آنرا خاموش ميساخت، و اگر شيطان صفت ها شاخى بلند ميكردند يا از ناحيه ى مشركان دهانى باز ميشد برادرش را در پيش رو مى انداخت و وى هم تا گوش دشمن را نمى ماليد و شعله ى آتش را با شمشير آبدارش خاموش نمى كرد برنمى گشت. در برادرى با رسول اكرم (ص) رنج پذير، در امر خدا كوشا، نزديك به رسول الله، سرورى از اولياى خدا، آماده براى دفاع خالص بود، واما شما در فراخناى زندگى در كمال آرامش دنبال خوش گذرانى بوديد، و در انتظار شكست ما جوياى اخبار بوديد و از جنگ عقب نشينى مى كرديد». و نيز اين موضوع بسيار روشن از مذاكراتى كه با زنهاى مهاجر و انصار كه بعيادتش آمده بودند انجام داده پيدا است كه انشاءالله در جاى خود به تفصيل بيان خواهد شد.

نوشتن دیدگاه