خانواده

وقتی از نقش روابط جدیدی که در برخورد با فرهنگ غرب، در زندگی ما وارد شد غفلت کردیم، نسبت به مشکلات جدید، ساده لوحانه برخورد می کنیم، گمان می کنیم گران فروشی کاسبان ایرانی در سدة اخیر، پدیده ای است شخصی و گذرا، یا گمان می کنیم طلاق های میلیونی در خانواده های ایرانی صرفاً به جهت غفلت از رعایت حقوق خانوادگی و نبودن قانون حمایت از زنان است. غافل از این که در فرهنگ مدرن، عهدِ انسان با خدا و اعتقاد به قیامت – که زندگی خاصی را به همراه می آورد – فراموش شده و دیگر فضای زندگی متذکر خدا و قیامت نیست، تا حقوق خانوادگی معنی حقیقی خود را داشته باشد.
باید متوجه شد یورش بزرگی از طریق فرهنگ غربی به فرهنگ اسلامی شده است. ما به کمک فرهنگ اسلامی در برابر حملة مغول، همه با هم برادرانه به مقابله برخاستیم و نه تنها از بین نرفتیم، بلکه با اتحاد هرچه بیشتر، هویت اسلامی خود را تقویت کردیم. ولی در مقابل حملة فرهنگ غرب، هم آن برادری و هم اسلام عزیز را فراموش کردیم و به جای مقابله با آن فرهنگ، دانسته یا ندانسته به استقبالش رفتیم و لذا روز به روز فرهنگ دشمن بیشتر نفوذ کرد و ما را از خطرات دشمنی اش غافل نمود و ما نیز آن را همراهی کردیم، دنیا و دنیاداری محور وهدف زندگیمان شد و دین ودینداری و حیات ابدی به حاشیة زندگی رفت و در نتیجه از بزرگ ترین نعمت خدا در زمین یعنی «خانوادة توحیدی » محروم شدیم، و هنوز هم متوجه نیستیم این محرومیت، محرومیت از اساس زندگی است و گمان می کنیم با ادامة یک دین داریِ نیم بند می توانیم از بحرانی که در نظام خانواده به وجود آمده در امان باشیم. وضعیت ما در حال حاضر آن چنان نیست که بتوانیم در مقابل خطری که خانواده را تهدید می کند ایستادگی کنیم؛ چرا که از یک طرف بحران فوق العاده بزرگ است به طوری که خود جهان غرب را به کلی ریشه کن خواهد کرد، و از طرف دیگر هنوز ما از زمینه های دینی خود به نحوه شایسته در این شرایط بحرانی استفاده نکرده ایم. نجات از این خطر نیاز به کاری بزرگ دارد، بسیار بزرگ تر از آن چه در دفاع هشت ساله انجام دادیم.
طبق آمارها در دنیای مدرن، گسستگی خانواده ها دیگر یک مشکل اجتماعی نیست، بلکه یک «بحران » است. در آمریکا سال 1988 بر اساس آمار گزارش شده، از هر سه ازدواج، بیش از یکی به طلاق انجامید. در تحقیق دیگری توسط مارتین و بامپاس، دو سوم ازدواج ها در آمریکا در سال 1989 به طلاق انجامید. در سال 1980، 40% کودکان سوئدی از مادران بی شوهر زاده شدند. در فرانسه در سال های 1982، 1986 شمار این کودکان تا 50% افزایش داشته است. در آمریکا در سال 1989 یک میلیون کودک از مادرانی متولد شده اند که هرگز ازدواج نکرده اند. در سال 1985 در فرانسه 27% مردان 40-30 ساله و 26% زنان 34-30 ساله تنها زندگی می کنند»(98)این آمارها نمونة بسیار مختصری از وضع گسستگی خانواده در جهان غرب است. «نیمی از ازدواج ها در اتریش به طلاق منجر می شود و زندگی متوسط اتریشی ها به طور متوسط 5/9 سال دوام دارد ، که البته در کشور آمریکا، وضع بسیار از این هم بدتر است.»(99)
«از 1960 تا 1990 تولدهای نامشروع در آمریکا 400% افزایش یافته است. در ابتدای قرن 21 از هر دو کودک آمریکایی یکی نامشروع به دنیا می آید، 80 % مادرانی که این فرزندان را به دنیا می آورند گرفتار فقر می شوند. در آمریکا روزانه 1300 کودک نامشروع به دنیا می آید و 1100 کودک دیگر سقط می شوند».(100)
به گزارش ایرنا؛ در آمریکا نسبت به سالهای گذشته تعداد کودکان متولد شده از زوج های ازدواج نکرده، شش برابر شده، به طوری که تقریباً از هر سه کودک متولد شده یکی حرام زاده است...(101)
اگر علت این گسستگی در خانواده را عمیقاً بررسی کنیم و ابعاد آن را هم خوب بشناسیم ، آن وقت است که گسستگی خانواده را به عنوان یک پدیدة جدی برای آیندة کشور ما باید مورد توجه قرار داد و در راه نجات کشور از چنین آینده ای به جد بکوشیم و نیز سعی خواهیم کرد در برخورد با این پدیده ، از سطحی نگری پرهیز نموده و عمیقاً مسئله را ریشه یابی نماییم و از خود بپرسیم، به راستی چه رابطه ای بین فرهنگ غرب وگسست خانواده وجود دارد که هرجا این فرهنگ حاضر شد؛ اولین نتیجة تخریبی آن گسست خانواده است.
به گفته ی « دیوید اچ اولسون » استاد علوم اجتماعی در دانشگاه مینوستا و از جلمه صاحبنظران حوزة خانواده در آمریکا « شواهد، بیانگر آن است که هر چه جوامع غربی تر می شوند، بر میزان طلاق در آن ها افزوده می شود. بیست سال پیش پدیدة طلاق به ندرت در ژاپن اتفاق می افتاد، پنج سال پیش پدیدة طلاق در چین پدیدة غیر محسوسی بود، اما در همین مدتِ کوتاه آمار طلاق و شکل گیری پدیدة هم خانگی بدون ازدواج در پکن به نحو فزاینده ای افزایش یافته... »
اولسون در ادامة سخنان خود می گوید: « متأسفانه حدود بیست سال پیش در آمریکا زوجین علیه نظام ارزشی والدین و جامعه شان دست به اعتراضاتی گسترده زدند، نتیجه اش تجویزی برای زندگی جدید شد. یعنی هم خانگی بدون ازدواج که در آن زوجین نیازی به زندگی مشترک در خود احساس نمی کنند و چون بخشی از مسائل ازدواج به روابط جنسی باز می گردد، و شرایط امروزی به نحوی است که دیگر افراد نیاز به چنین انتظاری در زندگی مشترک ندارند و می توانند به سهولت در جامعه خود را ارضاء نمایند و از این رو با ارضای خود خارج از زندگی مشترک، تعهدی نسبت به مقولة ازدواج هم ندارند، اساساً بی قید و بندی جنسی و عرف شدن هم خانگی بدون ازدواج ، مردم را بسیار منفعت جو و بی توجه به ارزش های روابط خانوادگی ساخته است.»
می گوید : « با روی کار آوردن زنان به کار بیرون خانه، پس از ساعات کار و بازگشت همسرانشان به منزل، روابط صمیمی گذشته جای خود را به روابطی سست و متزلزل داد... »
در ادامه می گوید: « آنچه بیش از همه چیز جامعه را به سوی طلاق سوق می دهد، استرس و شتاب زدگی در زندگی جدید است. همه چیز در این زندگی به قدری شتاب گرفته که شتاب در کارها، به نیاز یکایک افراد تبدیل شده، مردم باید با یکدیگر مبارزه نمایند تا وقتی، برای تنهایی بیابند و خلوتی بدون دردسر داشته باشند (102) .»
عزیزان عنایت داشته باشند اگر روند غرب گرایی جوامع اسلامی تغییر نکند، فرهنگ غرب با تمام لوازم خود جای خود را در جامعه باز خواهد کرد. لذا درآینده با نوعی از زندگی رو به رو خواهیم شد که می خواسته ایم ازآن فرار کنیم ) 103) و چون جامعة آمریکا صورت تمام نمای فرهنگ غرب است، توجه به وضع موجود آن جامعه، آینة خوبی است برای نمایش آیندة سایر جوامعی که به طور جدی با مساله بحران خانواده برخورد نکرده اند.
آقای دکتر جمیز سی دابستون در رابطه با بحران خانواده در آمریکا می گوید: خانواده هایی که با زوج های ازدواج نکرده اداره می شود رشد 72% یافته و هم چنین تعداد خانواده هایی که به وسیلة یک مادر مجرد یا پدر مجرد اداره می شوند با رشدی 25 و 62% رو به روست و برعکس؛ تعداد خانواده های هسته ای مرسوم به کمتر از 25% کل خانواده ها کاهش یافته است. امروزه 33% نوزادان به مادران ازدواج نکرده تعلق دارند، در حالی که آمار مشابه در سال 1940 میلادی فقط 5/3% بود. هم خانگی یک زن – مرد بدون ازدواج رسمی – در دوره ای 38 ساله از 1960 تا 1998 رشد 1000 % داشته. هم چنین تعداد خانواده های مربوط به هم جنس بازان سر به فلک گذارده است. از دیگر سو، ما با رشد فزایندة تعداد زنان ازدواج نکرده در دهه های سوم وچهارم زندگی آن ها رو به رو هستیم که تمایل دارند فرزندان خود را به تنهایی به دنیا بیاورند و تربیت کنند(104).»
وی در ادامه می گوید:« خانوادة سنتی، مؤثرترین محیط برای گسترش تعالیم دین بوده، اکثر مؤمنین در کودکی متدین شده اند و این انتخاب دین تحت تأثیر و راهنمایی والدین آن ها صورت گرفت و با نابودی این نهاد؛ به هر ترتیب ایمان و اعتقادِ نسل ها به مخاطر ه می افتد(105).»
در ادامه می گوید:« یکی از پژوهشگران افکار عمومی به نام جورج بارنا معتقد است اگر یک دختر یا پسر تا سن 14 سالگی با دین مسیح آشنا نگردد، تنها 4% احتمال دارد در سنین 14 تا 18 سالگی به مسیحیت ایمان آورد و احتمال گرایش این فرد در بقیة عمر تنها 6% است. این آمارها نکته ای را روشن می کند که خانواده در تبلیغ و گسترش مذهب نقش اساسی دارد.»
همچنان که عرض شد فاجعة بزرگ برای جامعة ما آن است که یا این پدیده را نادیده بگیریم و یا در برخورد با آن گرفتار سطحی نگری شویم و عمیقاً مساله را ریشه یابی نکنیم.

  - پینوشتها -

98 - دکتر شکوه نوابی نژاد، فصل نامه کتاب نقد، شماره 17.
99 - روزنامه کیهان
100 - نشریه سیاحت غرب، مرکز پژوهش های سازمان صدا و سیما شماره 7.
101 - روزنامه کیهان 5/2/85
102 - برای بررسی موضوع ماهیت تمامیت خواهی فرهنگ غرب ، به کتاب «فرهنگ مدرنیته و توهم » رجوع فرمایید.
103 - به گزارش شبکه تلویزیونی العربیه آمارهای وزارت دادگستری عربستان نشان می دهد در مدت یک سال میزان طلاق 104به 24000 مورد رسیده که این میزان ،24% از مجموعه ازدواج ها محسوب می شود.(روزنامه کیهان 3/10/1385)
105 - مجله سیاحت غرب ، شماره 30 دی ماه 83

نوشتن دیدگاه