خانواده

آیه می فرماید در راستای رسیدن به حیات طیب ، زن ومرد مطرح نیست ، زیرا زن و مرد بودن مربوط به بدن هاست اصل انسان و حقیقت انسان نه زن است و نه مرد و بزرگانی مثل حضرت آیت الله جوادی آملی در کتاب محققانه « زن در آئینه جلال و جمال » تا حدی که شرایط اجازه می داده این موضوع را روشن کرده اند و اساساً در فلسفه اسلامی این بحث مشهور است که به طور کلی بدن ابزار روح است و در حقیقت روح دخالتی ندارد.(48) با توجه به این نکته مثلا اگر شما بخواهید کوه نوردی کنید حال یکی کت پوشیده و دیگری اورکت ، اما هر دو به قله رسیدند آیا می توان گفت اورکت مهم تر بود در رسیدن به قله یا کت؟ می بینید که فرقی نمی کند چون هر دو نفر که یکی کت پوشیده یکی اورکت هر دو به قله رسیدند لباس برای این بود که بتوانیم از آسیب های مسیر حفظ شویم ولی لباس هیچ وقت در ارزیابی هدف نقش ندارد حالا اگر زن و مرد طبق آیه فوق هر دو می توانند به مقصد الهی خود که همان حیات طیب است برسند آیا می توان گفت زن مهم تر است یا مرد؟ دقیقاً موضوع تفاوت زن و مرد نیز به همین شکل است که انسان ها از نظر بدن و جسم دو نوع و از نظر حقیقت و هدف یکی هستند و لذا بسیار سطحی نگری است که ارزش این دو نوع انسان را به جهت تفاوت بدن، متفاوت بدانیم. آری تفاوت بدن وظایف متفاوتی را برای هر کدام پیش می آورد ، ولی برای هدفی یکسان.
دو نوع لباس است که هر لباسی اقتضاء خود را دارد ولی چه ربطی به ارزش صاحب لباس دارد. بنده این مطلب را نمی خواهم بگویم که از نظر نوع کارها زن ومرد باید یکسان باشند و باید با آن ها یک نوع برخورد کرد، آنقدر رابطه بین روحیات و بدن تنگاتنگ است که شما می دانید که هر بدنی روحیات خاص خود را می آورد، حتی اگر انسان قسمتی از بدن خودش را از دست بدهد در رابطه با آن قسمت روحیه اش عوض می شود، مادرهایی که مجبور می شوند طی عمل جراحی رحم شان را در آورند دچار تغییراتی می شوند از آن جمله که می گویند تا حدی احساساتمان نسبت به کودکان تغییر می کند. یا بارها تجربه شده با سکته قلبی و تغییر حالت قلب حتی پس از گذشتن از مرحله حاد بیماری احساسات انسان تغییر می کند البته شدت و ضعف این تغییرات به جاهای دیگر مربوط می شود. به هر حال احساساتی که یک زن دارد به جهت بدن مادری و احساساتی که یک مرد دارد به جهت بدن پدری جای خودش قابل توجه است اما هیچ کدام یک از این حرف ها اصل موضوع را منتفی نمی کند که بدن ابزار روح است و در حقیت انسان دخالت ندارد هر چند روح بدون تأثیر از بدن نیست برای همین به ما توصیه می شود مواظب سلامت و بهداشت بدن هایتان باشید همان طوری که می گویند بدن هایتان را گرفتار غذاهای زیاد نکنید چون اقتضای بدن پرخور طوری است که دیگر روح نمی تواند در آن شرایط آزادانه به مسیر روحانی خود ادامه دهد و مسیر لقمانی خود را طی می کند. به قول مولوی :
از برای لقمه ای این خوار ، خوار
از کف لقمان برون آرید خار
می گوید یک لقمه اضافه تمام درهای آسمان را به رویم بست این خار را از قلب لقمان وجود من در آورید. عین این مشکل از آن طرف هم هست که اگر آقایان و خانم ها بیش از حد به بدنشان بی محلی کنند و آن را ضعیف نمایند روحشان را گرفتار می کنند و صفای روحیشان را از دست می دهند در عینی که نمی خواهیم منکر احوالت روح در رابطه با بدن باشیم اما می خواهیم یک اصل منطقی را نگذاریم از دست برود که ارزش هر انسان به هدفش است اگر هدف او پست باشد آن انسان پست است اگر هدف او متعالی باشد آن انسان متعالی است حالا اگر هدف زن و مرد یکسان و متعالی بود پس معلوم می شود آن دو یک ارزش دارند. در این راستا کسی مهم تر است که به این هدف متعالی نزدیک تر است، چه زن باشد، چه مرد. آیا دیگر جای این سوال می ماند که زن مهم تر است یا مرد؟ یا این سوال نشانه غفلت از معارف عالیه قرآنی است؟ قرآن می فرماید هدف زن و مرد حیات طیب است و فرقی هم بین آن ها نیست. حال با توجه به این که دروغ بستن به خدا و پیامبر موجب بطلان روزه می شود اگر در ماه رمضان کسی بگوید: خدا زن ها را بیشتر از مردها اهمیت داده یا مردها را بیشتر از زن ها بها داده است روزه او باطل است چون به خدا و پیامبر دروغ بسته است. حتی اگر به زبان نگوید ولی در قلبش چنین تصوری داشته باشد یقینا این قلب نمی تواند سیر و سلوک کاملی بکند قلبی که گرفتار باطل است سلوک الی الله برایش ممکن نیست.
آیه می فرماید برای رسیدن به حیات طیب ابزارها فرق می کنند ابزار زن با ابزار مرد از نظر بدن فرق می کند، به همین جهت گاهی وظایفی که به عهده زنان است با نظر به ابزاری می باشد که مخصوص به آن ها است ولی وظایفی هم به عهده آنان است که هیچ ربطی به زن بودن آن ها ندارد و نظر به انسانیت آن هاست. در باره مردها هم همین طور است. حالا کدام مهم هستند؟ این یک روح شیطانی و ضد قرآنی است که مردی فکر کند زن پایین تر از خودش است یا زنی فکر کند خودش بالاتر از مرد است. بدن مرد اقتضای خاصی دارد که مثلا جهاد ابتدایی برای او موجب می شود ولی برای زن نه. یا مسئولیت پیغمبری که همراه است با جهاد و انبوه کارهای اجرایی اقتضا می کند که پیامبر مرد باشد ولی همان خدایی که پیامبران را از جنس مردان انتخاب فرمود، روشن کرد « ان اکرمکم عندالله اتقیکم» در نزد خدا گرامی ترین شما متقی ترین شما است. ملاک ارزش گذاری قرب به خدا است قرب به خدا که زن ومرد ندارد.
حضرت زکریا (علیه السّلام) وقتی وارد محراب حضرت مریم سلام عليها می شدند « وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا »(49) نزد آن حضرت رزق های خاصی دیدند که با غذاهای معمولی متفاوت بود ، پرسیدند ای مریم این ها از کجا برای تو می آید؟ « قالت هو من عندالله ، ان الله یرزق من یشاء بغیر حساب » گفت از طرف خداست ، خداوند هر که را بخواهد بدون حساب و اسباب های عادی رزق می دهد. این جا بود که حضرت زکریا علیه السلام متذکر شدند چرا برای پیدا کردن فرزند به عوامل فوق عوامل عادی متوسل نشوند و لذا « قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ » (50) گفت خدایا ! حالا که اینقدر کار از تو می آید که این زن تنها را به این مقامات رساندی، یک سلب پاک هم به من بده، چرا که تو به تقاضاهای بندگانت توجه داری، خدا هم وقتی اطمینان آنچنانی را در حضرت زکریا نسبت به الطاف الهی دید، فرمود : « إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ اسْمُهُ يَحْيَى »(51) تو را به تولد یحیی مژده می دهم. وقتی آن پیامبر خدا با روبه رو شدن با حضرت مریم متوجه شدند آن حضرت چه مقاماتی به دست آورده متذکر شدند که می توانند بالاتر از این ها به خداوند نظر کنند و از او مارواء اسباب عادی و از قدرت « لدنّی » او تقاضای فرزند نمایند.
در نگاه قرآنی با توجه به آیه ی فوق ، متوجه می شویم حتی در مقایسه یک پیامبر و یک زن الهی ، قرآن مقام آن زن را بالاتر نشان می دهد که حتی از جهتی راهنمای آن پیامبر باشد، اینجاست که اگر کسی در مقایسه نسبت به حقیقت زن و مرد یکی پایین تر از دیگری بداند نگاه قرآنی ندارد. عزیزان متوجه باشید اگر اعتقادتان غیر قرآنی شد به همان اندازه در سلوک معنوی متوقف می شوید زیرا قلب در آن صورت نورانیتش کامل نیست. پس طبق آیات قرآن چون مقصد زن ومرد هر دو متعالی است پس هر دو می توانند به مقاصد متعالی برسند زیرا حقیقت هر دو از نظر قرآن یکسان است. ممکن است برای رسیدن به مقصد ابزارهایشان فرق کند ولی در سیر به سوی مقصد هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. به تعبیر عمان سامانی:
همتی باید قدم در راه زن
صاحب آن خواه مرد و خواه زن
غیرتی باید به مقصد رهنورد
خانه پرداز جهان چه زن ، چه مرد
شرط راه آمد نمودن قطع راه
بر سر رهرو چه معجر(52) چه کلاه

- پینوشتها -

 48 به کتاب «ده نکته از معرفت نفس »نویسنده رجوع شود.
49 سوره آل عمران ، آیه 37
50 سوره آل عمران ، آیه 38
51 سوره مریم ، آیه 7
52 روسری

نوشتن دیدگاه