خانواده

چند موضوع است که با هویتی جدید در دنیای مدرن ظاهر شده و باید بر اساس شرایط جدید نگاه ما نسبت به آن موضوعات بازخوانی شود، یکی از آن‏ها پدیده‏ی تکنیک است و دیگری «زن». ماشین به عنوان یک پدیده جدید قوانین جدیدی را با خود به همراه آورده و کمتر از صد سال تمام چهره‏ی زمین را عوض کرده است که در جای خود باید بحث شود و نباید گفت تکنیک جدید همان تکنیک قدیم است که کمی پیچیده‏تر شده است، نخیر؛ هویت تکنیک جدید چیز دیگری است و اهداف خاصی را در بشر می‏پروراند که قبلاً به تصور بشر نمی‏رسید و لذا نوع انتخاب و زندگی جدید بشر جدید یک نوع انتخاب و زندگی دیگری است.(37) زن هم در شرایط امروز با هویتی به صحنه آمده که نمی‏توان گفت این زن‏ها با این هویت ادامه هویت مادران ما هستند، منتها یک کمی آزادتر شده‏اند، بلکه باید با تعریفی دیگر با آن‏ها برخورد کرد تا جامعه از نقش آن‏ها استفاده کند وگرنه با تعریفی که غرب از زنان مطرح کرده زنان ما که از هویت گذشته خود مانده‏اند، به هويت و قالبی غربی وارد می‏شوند و از هویت سومی که نه برگشت به گذشته است و نه در غالب غربی فرو رفتن، باز می‏مانند. برای استفاده جامعه از نقش زن در دوران جدید یک اسلام ناب نیاز است، با این برداشت‏های ساده از اسلام مشکل حل نمی‏شود – که از بحث این جلسه خارج است –. وقتی نهادهای قبلی که زن هویت خود را در آن نهادها می‏یافت، به هم ریخته و دیگر آن خانه‏ای که زنان در آن نان می‏پختند و شیر گاو و گوسفند می‏دوشیدند و کره و ماست خانه را تهیه می‏کردند و با فضولات گاو و گوسفند سوخت زمستان را انبار می‏کردند، همه به هم ریخت، ما اصرار داریم زنان در خانه چه کار کنند؟ بستری که زن در عین وظیفه همسری برای مرد و وظیفه‏ی مادری برای کودکان، به عنوان یک عضو فعال اقتصادی در تلاش بود، حالا به هم ریخته، حال باید فکر کرد چگونه باید بازسازی و تعریف شود؟ نمی‏توان هم چنان ناظر حادثه بود و فکری برای بازخوانی شخصیت‏ها نکرد، و بیش از همه زنان باید هویت خود را دریابند و خود را به عنوان عضوی مفید و فعال بازخوانی کنند و گمان نکنند اگر بعضی بارهای زندگی قبلی از دوش آن‏ها برداشته شده تعریف قبلی برای آن‏ها می‏ماند. ما در حال حاضر اجتماع را جدا از زن نمی‏دانیم. و با همه مقدماتی که عرض شد در شرایط جدید زنان پا به پای مردان نسبت به انسان‏ها وظیفه‏ای دارند که باید انجام دهند. و این در حالی است که در بعضی موارد بعضی از وظایف زنان از خانه به اجتماع آمده است و کار را برای روان زنان سخت نموده و خطر آسیب پذیری را برای بعضی شدت بخشیده که إن شاالله باید در ادامه‏ی بحث به این موضوعات پرداخته شود.
سؤال: در حین بحث یک جا می‏فرمایید آنچه حضرت می‏فرمایند در رابطه با حذر کردن مردان از مشاوره با زنان مربوط به زنان خاصی است که به تعبیر شما زنان حجله نشین هستند، ولی در بعضی از قسمت‏های بحث که حضرت می‏فرمایند: کارهای سنگین‏تر از توان زنان بر آنان تحمیل نکن زیرا که آن‏ها چون گل بهاری لطیف هستند، موضوع را به همه زنان تعمیم می‏دهید و در آخر موضوعی را طرح می‏کنید بر این که زنان و مردان در شرایط حاضر باید در تعریف زن بازخوانی کنند و حضور زنان در اجتماع را در حال حاضر چیز طبیعی می‏دانید. چگونه این نکات را با هم دیگر جمع کنیم؟
جواب: هم چنان که بحمدالله متوجه شده‏اید موضوع همان طور است که فرمودید، آری ما باید سه شخصیت از زن را در این بحث در نظر بگیریم و بنا به شواهدی که در حین بحث عرض کردم آنجایی که بحث عدم مشاوره با زنان است را یا به اموری خاص نسبت داد – مثل امور حکومت و اداره کشور- و یا به زنان خاص که روحیه سطحی نگری بر آن‏ها حاکم است، که با توجه به ادامه سخن حضرت كه می‏فرمایند آن‏ها سست رأی‏اند و در تصمیم‏گیری ناتوان هستند، موضوع مربوط به زنان خاص می‏شود، زیرا این طور نیست که زنان در اموری که مربوط به خودشان است سست رأی باشند و یا در تصمیم‏گیری از خود ناتوانی نشان دهند. شخصیت دومی که از زن در سخن حضرت مطرح است. جنبه مثبت شخصیت زن است که چون از سیاق سخن حضرت بر‏می‏آید که به عموم زنان تعلق دارد، ما هم آن را به عموم زنان تعمیم دادیم که همان روحیه لطیف و حساس آن‏ها می‏باشد. و اما در مورد وجه سومی که در مورد زنان بحث شد موضوع شرایط جدید و فرهنگ مدرن است که ما چه بخواهیم و چه نخواهیم باید نسبت به آن بی‏تفاوت نباشیم و فکر می‏کنم اگر با اصولی که حضرت مطرح فرمودند مبنی بر حضور بیشتر زنان در خانه و لطیف بودن روحیه آن‏ها بتوان موضوع را با حفظ اسلام ناب در بستر صحیحی قرار داد.

  - پینوشتها -

37 - به کتاب «مدرنیته» و «توهم» رجوع فرمایید.

نوشتن دیدگاه