اسبان در طول خندق بر زمين سم مى كوبيدند. سه هفته گذشته بود... همراه با پيامبر سه هزار نيرو بود. امّا گذشت سه هفته ى سرشار از بيم و هراس، براى آزمودن اراده ى انسان كفايت مى كند. شبانگاهان كه تيرگى بر همه جا خيمه زد، رشته هايى شبح گونه در همه سو جارى گشتند: مؤمنانِ آزموده شده، به لرزشى سخت دچار گشته بودند. «ابن قشير» كه مردى دورو بود، به آواى بلند گفت:
- محمّد به ما گنج هاى «كسرا» و «قيصر» را وعده مى دهد، در حالى كه امروز هيچ يك از ما حتّى براى رفتن به آفتابه خانه امنيّت ندارد.
هفته ى چهارم نيز سرآمد. جز رفت و آمد تيرها، رويدادى ديگر در ميان نبود. باد همچنان به شدّت مى وزيد و خيمه ها را مى دريد، ظرف ها را و اژگون مى ساخت، و شعله ها را خاموش مى كرد. با پيامبر، تنها نهصد نفر مانده بودند كه خداوند قلب هاشان را با تقوا آزموده بود.
در شبى به سياهى سُرمه، پيامبر دستانش را به سوى آسمان گرفت و از او پيروزى را تمنّا كرد:
- بار خدايا، اى فروفرستنده ى قرآن و اى در حسابرسى، شتابان! اين احزاب را در هم بشكن. خدايا! نابودشان ساز و ما را بر آنان پيروزگردان و بنيادشان را بلرزان. بار الها! شرّشان را از ما دور دار و به شكستشان كشان؛ كه جز تو كسى آنان را به شكست نمى كشانَد.
ستاره اى در آسمان درخشيدن گرفت. باد، خشمگين و ديوانه وار، در ميان قبايل افتاد.
پيامبر «حذيفه» را فراخواند:
- روانه شو و ميان آنان نفوذ كن. بنگر چه مى كنند و هيچ مگو تا نزد من بازگردى.
حذيفه از خندق برگذشت و در ميان خيمه هايى كه باد آن ها را از هم دريده بود، جارى گشت. تاريكى همه جا را فراگرفته بود. او مى كوشيد تا خود را به خيمه ى ابوسفيان برسانَد؛ همان جا كه تارهاى عنكبوت تنيده مى شدند.
حذيفه، خويشتن را در زاويه اى تاريك پنهان ساخت و جايى ميان دو مرد كه به ابوسفيان خيره شده بودند، نشست. «صخر بن حرب»، با نگرانى گفت:
- اى قريشيان! بايد هر كس همكِناران خود را بپايد. جاسوس ها و خبرچينان را مراقب باشيد.
حذيفه دست همكِناران خود را گرفت و ندا داد:
- كيستى؟ - «معاويه» فرزند ابوسفيان.
- و تو؟ - «عمرو بن عاص».
صداها فروخفتند و چنان وانمود شد كه حذيفه يكى از همانان است. ابو سفيان بانگ برآورد:
- اى گروه قريش! شما نيامده ايد تا در سرزمينى اقامت كنيد كه كف پا و ساق شتران ما را فرسوده است. اينك، «بنى قريظه» پيمان خود را شكسته اند و مى بينيد كه اين باد سرسخت با ما چه مى كند: نه ظرفى برجا مى گذارد، نه شعله اى را مهلت مى دهد، و نه سرپناهى براى ما به جا مى نهد. من از اين ديار مى روم؛ شما نيز روانه شويد.
آسمان از صاعقه ها در هم شكافت. بارانى سيل زا فرودآمد. باد سرسختانه وزيدن گرفت. خيمه ها از هم پاشيدند و هراس در دل ها گسترش يافت.
«طلحة بن خويلد» پنداشت- وشايد هم ديد- كه اشباحى از خندق برمى گذرند. با هراس فرياد برآورد:
- محمّد با ياران خود به سوى شما راه مى گشايد. خود را نجات دهيد! خود را نجات دهيد!
سپاه احزاب از هم گسيخت. بادهاى سخت و نيز لشكريانى كه به چشم آنان نمى آمدند، اين سپاه را از هم دريدند. صبحگاهان كه سر زد، همه چيز در آن سوى ديگر خندق، آرام گرفته بود.
پيامبر، «حذيفه» را براى خبرگيرى گسيل داشت. اكنون، همه چيز نشانگر شكستى سخت بود: خيمه هاى از هم دريده و پاشيده در اين سو و آن سو، پُشته هاى كاه، اجاق هاى خاموش، ظرف هاى واژگون، خاكسترهاى گسترده بر زمينِ پُر گِل و لاى... و حذيفه بازگشت تا شادمانى را مژده دهد.
سى روز در محاصره و هراس و اضطراب به سرآمد. سرانجام، پيامبر فرمان داد كه مسلمانان به خانه هاى خود بازگردند.
«بنى قريظه» در حصارهاى خود به خويش مى پيچيدند و چشم به راه سرنوشتى بودند كه انتظار آنان را مى كشيد؛ كه پس از هر خيانتى، انتقامى است.
اينك، افعى ها به لانه ى خود پناه برده و با نگرانى، زبان هاشان را بيرون آورده بودند. لحظه ى قصاص نزديك شد. پيامبر بانگ برآورد:
- هر كه شنو است و فرمانبَر، نماز عصر را جز نزد «بنى قريظه» نخواهد خواند.
آنگاه، پيامبر پرچم را به اهتزاز درآورد و به دست على سپرد:
- طلايه دار لشكر باش و پيشاپيش ما به سوى بنى قريظه رو.
على گام در راه نهاد، در حالى كه پرچم بر فراز سرش در حركت بود. هنگامى كه به قلعه نزديك شد، پرچم را نيرومندانه در زمين استوار كرد. آن مسخ شدگانِ بوزينه و خوك دريافتند كه هنگامه، هنگامه ى جنگ است و بس.
على مى شنيد كه از آن سوى قلعه، سيل دشنام به سوى پيامبر امّى روان است. با خشم فرياد زد:
- اكنون شمشير ميان ما و شما داورى مى كند.
محاصره ى قلعه بيست روز به درازا انجاميد. تبادل تير و نيزه همچنان ادامه داشت. از فراز ديوارهاى قلعه، دشنام بر پيامبر و يارانش مى باريد.
پيامبر ندا برآورد:
- اى برادران بوزينه! به راستى كه خداوند خوارتان كرده و عذاب را بر شما فروفرستاده است. على نخستين هجوم سخت را آغاز كرد. آنگاه، پرچم سفيد برفراز قلعه برافراشته شد كه اعلان تسليمى بى قيد و شرط بود.
«سعد» ندا برآورد و همه به حكم او راضى گشتند:
- هنگامِ آن رسيده است كه در راه خدا، سعد از سرزنش هيچ سرزنشگرى نهراسد.
سعد با تورات آنان آشنا بود؛ تورات تحريف شده اى كه ايشان ساخته بودند تا مرگ و نيستى را بر بشر تحميل كنند. او مى دانست كه در سِفْرِ «تثنيه» سخن از باد زردى است كه هيچ چيز را باقى نمى گذارد و مهلت نمى دهد:
- «هرگاه براى جنگيدن به شهرى روى مى آورى، نخست مردمش را به صلح فراخوان! اگر صلح را پذيرفتند و دروازه ها را به رويت گشودند، همه ى ساكنان آن جا از آنِ تو و بنده ات به شمار مى روند. امّا اگر تسليم نگشتند و با تو جنگيدند، آنان را محاصره كن و هرگاه پروردگارت تو را پيروز ساخت، همه ى مردان را از شمشير بگذران. زنان و كودكان و چهارپايان و هرچه در شهر است نيز دستاورد پيروزى و غنيمتى است كه پروردگارت به تو ارزانى كرده است.» و اين بود حكم تورات كه سعد به آنان چشانيد، همان گونه كه ايشان، امّت هاى ديگر را از آن مى چشاندند.
بدينسان، سرهاى خيانت و نيرنگ بر زمين افتادند. از آن جمله، «حىّ بن اخطب»، طرّاح جنگ و نيستى، نيز هلاك گشت. آنگاه، «سامرى» به «خيبر» گريخت تا همچنان گوساله اى را جز خدا معبود گرداند.

نوشتن دیدگاه