ارزشهاى اخلاقى مانند راستى ، گذشت ، انصاف ، عزت نفس ، استقامت ، پايدارى و مانند آن مورد احترام همه انسان هاست . پيامبر گرامى اسلام كه براى تعالى اين ارزش ها مبعوث شده بود، مى فرمود: انما بعثت لاتمم مكارم الاخلاق (699). به همين دليل ، براى نهادينه كردن اين ارزشها تمام هم و غم خود را به كار مى بست . اكنون نمونه هايى از توجه پيامبر به ارزش مدارى را بيان مى كنيم .
1. امام صادق (عليه السلام) مى فرمايد: اسيرانى را نزد پيامبر آوردند و حضرت دستور قتل همه آنان جز يك نفر را صادر كرد. آن مرد گفت : چگونه است كه فقط مرا از ميان آنان آزاد كردى ؟ رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: جبرئيل از قول خداوند متعال به من خبر داد پنج خصلت در تو وجود دارد كه خدا و رسول ، آنها را دوست دارند: اول ، غيرت بسيار در مورد خانواده و محارم ؛ دوم ، سخاوت و بخشندگى ؛ سوم ، حسن خلق ؛ چهارم ، راست گويى ؛ پنجم ، شجاعت (700).
2. اميرالمؤمنين على (عليه السلام) مى فرمايد: وقتى اسيران قبيله طى را آوردند، زنى در ميان اسيران به پيامبر عرض كرد: به مردم بگو مزاحم من نشوند و با من خوش رفتارى كنند؛ زيرا من دختر رئيس قبيله هستم و پدرم كسى بود كه به عهد و پيمان ها وفادار مى ماند. اسيران را آزاد و گرسنگان را سير مى كرد. همواره آشكارا سلام مى كرد و هرگز نيازمندى را از خود نمى راند. من دختر حاتم طايى هستم . آنگاه پيامبر فرمود: اين صفاتى كه گفتى ، نشانه هاى مؤمنان حقيقى است . اگر پدر تو مسلمان بود، بر او رحمت مى فرستادم . سپس فرمود: او را رها كنيد و كسى مزاحم او نشود؛ زيرا پدرش ‍ كسى بوده كه مكارم اخلاق را دوست داشت و خدا مكارم اخلاق را دوست دارد(701).
3. نمونه ديگر از توجه پيامبر به ارزش ها، تجليل از شهيد و خانواده شهيد بود. در سال هشتم هجرت در جريان جنگ موته هنگامى كه فرماندهى لشكر به عهده جعفر بن ابيطالب بود، نبرد سختى در برابر دشمن كرد تا آنكه دست راست و چپ او قطع شد. وى در حالى كه زخم هاى بسيار بر بدنش ‍ وارد شده بود، به شهادت رسيد. پيامبر در توصيف مقام او فرمود:
ان الله ابدل جعفرا بيديه جناحين يطير بهما فى الجنه حيث شاء.
خداوند در عوض دو دست جعفر كه قطع شد، دو بال به او عطا كرد كه با آنها در بهشت پرواز مى كند، به هر كجا كه بخواهد.
پس از اين جنگ ، هنگامى كه لشكر اسلام به طرف مدينه مى آمد، رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) همراه مسلمانان به استقبال آنان رفتند و گروهى از كودكان در حالى كه سرود مى خواندند، در ميان آنان بودند. رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) كه سوار بر مركبى بود، فرمود: كودكان را سوار كنيد و فرزند جعفر را به من بدهيد. آنگاه عبدالله بن جعفر را كه پدرش به شهادت رسيده بود، جلو خود سوار كرد. عبدالله مى گويد: رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) به من فرمود من به تو تبريك مى گويم كه پدرت همراه با فرشتگان در آسمان پرواز مى كند(702).

- پینوشتها -

699- ميزان الحكمه ، ج 3، ص 149.
700- بحار الانوار، ج 18، ص 108.
701- محجه البيضاء، ج 4، ص 122.
702- سيره حلبى ، ج 3، صص 68 و 69.

نوشتن دیدگاه