ƒ104 «وَ قُلْنا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنِى إِسْرائِيلَ اسْكُنُوا الاَْرْضَ فَإِذا جاءَ وَعْدُ الآْخِرَةِ جِئْنا بِكُمْ لَفِيفاً»
 
ترجمه  :
104. و گفتيم از بعد از هلاكت فرعون و قوم او از براى بنى اسرائيل كه ساكن شويد و تصرف كنيد تمام اراضى فرعون را و مملكت مصر را زمانى كه وعده آخرت آمد تمام شما و آن‌ها زنده مى‌شويد و در محشر شما را مى‌آوريم.

تفسير :
(وَ قُلْنا مِنْ بَعْدِهِ) ممكن است مرجع ضمير فرعون باشد؛ يعنى بعد از هلاكت فرعون و ممكن است غرق باشد و اين اقرب است، زيرا بنا بر احتمال اوّل انسب به نظر مى‌آيد ضمير جمع «من بعدهم» (لِبَنِى إِسْرائِيلَ) به توسط وحى الهى به حضرت موسى، و الّا بلا واسطه بنى اسرائيل قابليّت خطاب ندارند و ممكن است مراد از «قول» اراده باشد كه چنين اراده كرديم، چنانچه مى‌فرمايد : (إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ)[1] .
 و در مقام خود گفته‌ايم كه به مجرّد اراده ايجاد مى‌فرمايد و احتياج به كلمه «كن» هم ندارد و مراد از اراده، علم به صلاح است چنانچه حكمت، علم به مصلحت است.
(اسْكُنُوا الاَْرْضَ) با كمال اطمينان كه از چنگال فرعونيان نجات پيدا كرديد، چنانچه مى‌فرمايد: (وَ إِذْ أَنْجَيْناكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذابِ يُقَتِّلُونَ أَبْناءَكُمْ وَ يَسْتَحْيُونَ نِساءَكُمْ)[2]  و مى‌فرمايد: (يا بَنِى إِسْرائِيلَ قَدْ أَنْجَيْناكُمْ  مِنْ عَدُوِّكُمْ)[3] .
 (فَإِذا جاءَ وَعْدُ الآْخِرَةِ) دنيا فانى شود و آخرت برپا گردد روز رستخيز (جِئْنا بِكُمْ لَفِيفاً) «لفّ» به معنى پيچيده شده است و جمع متفرق كه تمام جنّ و انس و ملك در يك صحرا جمع مى‌شوند و هر يك به جزاى خود مى‌رسند.

_________________________________________________________________________________________

[1] .  جز اين نيست امر پروردگار همين كه اراده فرمود وجود شيئى را اينكه بگويد از براى آن شىء: باش پس مى‌باشد. سوره يس: آيه 82.
[2] .  و ياد كن هنگامى را كه شما را از فرعونيان نجات داديم كه شما را سخت شكنجه مى‌كردند، پسرانتان را مى‌كشتند و زنانتان را زنده باقى مى‌گذاشتند. سوره اعراف :آيه 141.
[3] .  اى بنى اسرائيل! به تحقيق كه شما را نجات بخشيديم از دشمن شما فرعون و فرعونيان.سوره طه: آيه 80.

نوشتن دیدگاه