81 «كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ وَ لا تَطْغَوْا فِيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِى وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِى فَقَدْ هَوى»
ترجمه  :
81. تناول كنيد از پاكيزه‌هايى كه روزى شما كرديم از اطعمه و طغيان و سركشى نكنيد در آن پس حلول مى‌كند بر شما غضب من و كسى كه حلول كند بر او غضب من پس به تحقيق نزول كرده در اسفل السافلين و هلاك شده.
 
تفسير :[امر به بهره‌گيرى از خوراكى‌ها واسراف نكردن در آن‌ها]
(كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ) وَلو به مناسبت آيات خطاب به بنى اسرائيل است، لكن حكم عام است شامل جميع افراد مى‌شود، و امر (كُلُوا) براى ترخيص و اباحه است نه امر وجوبى و مولوى. و مراد از (طيّبات) جميع مأكولات است كه موافق با طبع انسانى است از حبوب و فواكه و لحوم (1)  و ساير مأكولات.
(ما رَزَقْناكُمْ) كه خداوند به فضل و كرمش آن‌ها را روزى بندگان خود قرار داده. (وَ لا تَطْغَوْا فِيهِ)؛ از طريق حرام دست نياوريد و اشياى محرّمه را تناول نكنيد و تعدّى و تجاوز به حقوق ديگران نكنيد و اسراف و تبذير نكنيد كه تماماً حرام و موجب طغيان و سركشى مى‌شود كه امروز اغلب ناس مرتكب مى‌شوند، گوشت خوكِ ميته و از طريق كسب حرام و شغل حرام و از راه ظلم و تعدّى دست مى‌آورند كه حضرت ابا عبدالله (علیه السلام) فرمود :
«مُلِئتْ بُطُونُهُم مِنَ الحَرامِ» (2) .
كه نتيجه حرام اين است كه «حسين كُش» مى‌شوند.
(فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِى) و مراد از «غضب الهى» عذاب است نه اينكه حالت غضب بر خدا دست دهد؛ چون محلّ حوادث نيست و تغيير در ساحت قدس او روا نيست، چنانچه در اخبار هم تصريح شده كه از حضرت باقر (علیه السلام) سوال كردند ـ و سائل عمرو بن عُبيد بود ـ از قوله تعالى: (وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِى فَقَدْ هَوى) ما ذَلِکَ الغَضَبُ؟ فقال  (علیه السلام): «هُوَ الْعِقابُ» (3) .
 و در بعض اخبار فرمود :
«غَضَبُ اللهِ عِقابُهُ». سپس فرمود :
«وَ مَنْ ظَنَّ أنّ اللهَ يُغَيِّرُهُ شَيءٌ فَقَدْ كَفَرَ» (4) .
 و در بعض اخبار فرمود :
«مَنْ زَعَمَ أنَّ اللهَ قَدْ زالَ مِنْ شَيءٍ إلَى شَيءٍ فَقَدْ وَصَفَهُ صِفَةَ مَخْلُوقٍ وَ أنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لا يَسْتَفِزُّهُ شَيءٌ فَيُغَيِّرُهُ» (5).  
و مراد از (هَوى) سقوط از عُلُوّ است به طرف اَسفل و اشاره به هلاكت است و به مناسبت اخبار مذكوره سقوط از عُلُوّ ايمان است به كفر.

______________________________________________

  1.  حبوب: غلات. فواكه: ميوه‌ها. لحوم: گوشت‌ها.
  2.  شكم‌هايشان از حرام پر گشته است. بحار الأنوار: ج45، ص8 و العوالم (مجلد امامحسين  7): ص252. در تمام
منابع،«بطونكم» بدل از «بطونهم» آمده است.
  3.  ... آن غضب چيست؟ امام  7 فرمود: آن عذاب ]= شكنجه و جزاى بدى [ است. كافى :ج1، ص110؛ التوحيد: ب26، ص168 و بحار الأنوار: ج4، ب1، ص64.
  4.  خشم خداوند همان عذاب اوست. و هر كه گمان برد كه چيزى سبب تغيير خداوندمى‌گردد، پس در حقيقت، كافر شده است. ارشاد (شيخ مفيد): ج2، ص165؛ متشابه القرآن(ابن شهر آشوب): ج1، ص88؛ كشف الغمّة: ج2، ص126 و بحار الأنوار: ج4،ب1، ص67.
  5.  هر كه گمان كند خداوند هميشه از حالتى به حالت ديگر مى‌شود، در حقيقت، او را چونمخلوق وصف كرده است. زيرا هيچ چيزى ]سبب[ دگرگونى و تغيير خداوند نمى‌شود.كافى : ج1، ص110؛ التوحيد: ب26، ص168 و بحار الأنوار: ج4،ب1، ص64.

نوشتن دیدگاه