نام مؤ لف : خاتم المحدثين حاج شيخ عباس قمى (ره )
مقدمه مؤ لّف
الحمد لله رب العالمين و الصلاة والسلام على محمد و آله الطاهرين .
و بعد چنين گويد اين فقير بى بضاعت و متمسك به احاديث اهل بيت رسالت عليهم السلام عباس بن محمد رضا القمى - ختم الله له بالحسنى و السعادة - كه عقل و نقل حكم مى كند شخصى كه عزم سفرى نمود بايست زاد و توشه اى براى سفر خود مهيا كند به قدرى كه در آن سفر بكار است ، آن وقت سفر كند پس بنابراين سفر آخرت كه ما را در پيش است و به هيچ وجه چاره و گزيرى از آن نيست به زاد و توشه سزاوارتر است ؛ چنانكه روايت شده وقتى حضرت ابوذر غفارى رضى الله عنه به مكه معظمه مشرف شده نزد در كعبه ايستاد و به مردمى كه براى حج از اطراف عالم آمده بودند و در مسجد الحرام جمع گشته بودند فرمود:
ايها الناس منم جندب بن سكن غفارى ، منم خير خواه شما و مهربان بر شما، به سوى من آييد و به مردمى كه دور او جمع شدند فرمود: اى مردم هر گاه يكى از شما اراده كند به سفرى برود هر آينه از زاد و توشه براى خود به حدى كه در آن سفر لازم دارد بردارد و چاره اى از آن ندارد، پس هر گاه چنين است ، سفر آخرت سزاوارتر است به زاد و توشه براى آن ، پس مردى برخاست و گفت : پس ما را راهنمايى كن اى ابوذر. فرمود: حج حجة لعظائم الاءمور، و صم يوما لزجرة النشور و صل ركعتين فى سواد الليل لوحشة القبور. الخبر(1)
و حضرت امام حسن مجتبى (ع) در موقع ارتحال خود به جنادة بن ابى اميه فرمود: استعد لسفرك و حصل زادك قبل حلول اءجلك يعنى : مهياى سفر آخرت شو و توشه آن سفر را پيش از رسيدن اجل تحصيل نما بلكه چون سفرت آخرت سفرى است بعيد و هولناك و منزلهاى سخت و عقبات شديده و جاهاى دشوار دارد محتاج است به زاد و توشه بسيارى كه بايد آنى از آن غفلت ننمود و شب و روز در فكر آن بود. چنانكه روايت شده كه حضرت اميرالمؤ منين (ع) در هر شب هنگامى كه مردم به خوابگاه خود مى رفتند صداى نازنينش به حدى بلند مى شد كه صداى آن حضرت را تمام اهل مسجد و كسانى كه همسايه مسجد بودند مى شنيدند و مى فرمود: تجهزوا رحمكم الله فقد نودى فيكم بالرحيل ؛ يعنى آماده شويد و اسباب سفر خود را مهيا كنيد، خدا شما را رحمت كند، همانا منادى مرگ نداى ((الرحيل )) در ميان شما بلند كرده پس توقف خود را در دنيا و بيرون از دنيا در حالى كه با خود زاد و توشه اى از اعمال صالحه داريد كم كنيد به درستى كه در جلو شما گردنه هاى ناهموارى است يعنى جاهاى بسيار دشوار و منزلهاى هولناك است كه بايد از آنها عبور كنيد و چاره اى هم نداريد.
اينك ما به بعضى از آن عقبه هاى سخت و منزلهاى هولناك اشاره مى كنيم و بعضى از چيزها كه براى سختى ، و هول آن محل سودمند است بطور اختصار در ضمن چند فصل ذكر مى كنيم ؛ و اگر حق تعالى مرا توفيق داد و مهلتى در اجل حاصل شد شايد انشاء الله كتابى مفصل در اين باب تصنيف كنم و اگر چه در اين زمان اشخاصى را نمى بينم كه از روى جد و حقيقت طالب اين نحو مطالب باشند و به همين ملاحظه اين مختصر را نيز با حال افسردگى و كم رغبتى نوشتم و از حق تعالى تاءييد و توفيق خود را مسئلت مى نمايم ؛ انه قريب مجيب .
______________________________________________________
1- ((الخصال )) شيخ صدوق ، 1/40، حديث 26.