بسم الله الرحمن الرحيم
آثار حسن خلق در ماه رمضان
ايها الناس من حسن منكم فى هذا الشهر خلقه كان له جوازا على الصراط يوم تزل فيه الاقدام
اى گروه مردم! هر كس در اين ماه، خلق خود را نيكو كند، در آن روزى كه گام ها بر پل صراط لغزان است او به آسانى از آن عبور مى كند.
عزيزان! چگونه خود را به عادات حسنه عادت دهيم، ماه رمضان، ماه خودسازى و تمرين بر كارهاى نيك و حسنه است. بياييد در اين ماه، خود را به صفات نيكو عادت دهيم؛ به قرائت قرآن، نماز، نافله، رسيدگى به فقرا و مستمندان كم غذا خوردن، ترك شهوات و محرمات حسن خلق و تواضع و... بسيار مناسب و به جا خواهد بود و بدانيم كه با اين تمرين خواه ناخواه آمادگى پيدا مى كنيم كه براى هميشه و در تمام ماه هاى سال اين چنين باشيم.
يكى از موضوعاتى كه در روايات و گفتار بزرگان، بر آن بسيار تاءكيد شده و همه جا به مناسبت هاى گوناگون سفارش اكيد به آن شده است. حسن خلق است. در بعضى روايات فرموده اند كه كامل ترين مؤ منين از نظر ايمان، كسى است كه اخلاقش از همه نيكوتر باشد. محمدبن مسلم از ابى جعفر عليه السلام چنين نقل مى كند:
قال ان اكمل المؤ منين ايمانا احسنهم خلقا؛ (1).
مؤ من ترين انسان ها، خوش اخلاق ترين آنها است.
در بعضى روايات فرموده اند:
از ابى عبدالله عليه السلام قال: قال رسول الله صلى الله عليه و آله: ان صاحب الخلق الحسن له مثل اجر الصائم القائم؛ (2).
صاحب خلق نيكو، اجر روزه دار، نمازگزار را دارد.
و در بعضى ديگر فرموده اند، كه حسن خلق گناهان را از بين مى برد، همانگونه كه خورشيد يخ را آب مى كند؛ عن ابى عبدالله عليه السلام قال: (3) ان الخلق الحسن يميث الخيطئة كما تميت الشمص الجليد# الميث و الموث: الاذابة، و الجليد هوالماء الجامد من البرد.
و در بعضى روايات سنگين ترين چيز در ميزان، اعمال را حسن خلق مى داند؛ الرضا عليه السلام قال: قال رسول الله صلى الله عليه و آله ما من شى فى الميزان، احسن من حسن الخلق (4).
و در بحارالانوار از قرب الاسناد از جعفر بن محمد از پدرانش چنين آمده است:
قال قال رسول الله: ان احبكم الى و اقربكم منى يوم القيامة مجلسا احسنكم خلقا و اشدكم تواضعا و ان ابعدكم منى يوم القيامة الثرثارون و هم المستكبرون و قال رسول الله صلى الله عليه و آله: اول ما يوضع فى ميزان العبد يوم القيمة حسن خلقه (5).
يعنى رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: نزديكترين شما به من محبوبترين شما در نزد من روز قيامت، خوش اخلاق ترين و متواضع ترين شما است. و دورترين شما به من روز قيامت، مستكبران، هستند بعد حضرت فرمود: اول چيزى كه در روز قيامت در ميزان اعمال بنده مى گذارد، حسن خلق اوست.
و در بحارالانوار، از معانى الاخبار چنين نقل شده:
عن عبن محبوب عن بعض اصحابنا قال: قلت لابى عبدالله عليه السلام: ما حد حسن الخلق؟ قال: تلين جابنك(جانب: الاجنبى) و تطيب كلامك و تلقى اخاك ببشر حسن (6).
راوى سوال مى كند از امام صادق عليه السلام كه حسن خلق را تعريف بفرماييد حضرت فرمود: آن است كه با غريب با ملايمت و نرم خويى رفتار كنى و گفتارت پاكيزه و مردم پسند باشد، و نيز برخوردت با برادر مؤ منت با گشاده رويى باشد.
وقتى انسان به رفتار و اخلاق رسول اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام مراجعه ميكند از برخوردشان با دوست و دشمن، تواضع و فروتنى آنان، رسيدگى به مشكلات مردم، حلم و بردبارى شان، خوش رويى و گشاده رويى شان، گذشت و عذرپذيرى، ايشان و... مطالبى مى بيند كه مات و مبهوت مى ماند. كه خدايا از خدايا اينان هم بشرند؟ يا فرشته اند و آيا ممكن است كه ما هم كه افتخار پيروى آنان را داريم يك صدم يك هزارم، اين گونه اخلاق حسنه را داشته باشيم؟
----------------------------------------------
1-بحارالانوار، ج 71، ص 373
2-همان
3-بحارالانوار، ج 71، ص 375
4-بحارالانوار، ج 71، ص 386
5-همان، ص 385
6-همان، ص 389
------------------------------------------
سيد محمد على جزايرى (آل غفور)