326: آيا امام زمان عليه السلام در عصر غيبت در سرداب خانه خود مخفى و غايب شده است؟
اهل سنت به جهت استهزاى عقايد شيعه مى گويند: شيعه قائل است كه مهدى موعود بعد از تولدش در سردابى مخفى شد و غيبت خود را از آنجا شروع كرده و تاكنون نيز در آن سرداب به سر مى برد و ظهورش ‍ نيز از همان سرداب خواهد بود. لذا شيعيان هر روز از صبح تا غروب در آن سرداب به انتظار ظهورش ‍ مى نشينند و اشك ماتم مى ريزند.(1)
پاسخ:
اولا: سرداب عبارت است از طبقه پايين ساختمان خانه كه در مناطق گرمسير به جهت حفاظت از گرماى شديد مى سازند، و اين نوع ساختمان در غالب خانه هاى عراق مشاهده مى شود و سامرا نيز از آن مستثنى نبوده است. امام هادى عليه السلام در خانه خود به جهت آسايش اهل بيتش و محافظت از گرما چنين سردابى را ساخته بودند كه بعد از شهادتش به ارث منتقل به امام عسكرى عليه السلام شد.
مطابق تاريخ، حضرت مهدى عليه السلام از زمان ولادت از ديدگان مردم خصوصا حكام مخفى بود و بعد از شهادت پدرش بر جسد او نماز گزارد و رسما غيبت خود را از آن خانه آغاز نمود. و از آنجا كه سكونت حضرت و ساير اعضاى خانواده در آن سرداب بوده است لذا مكان غيبت را به آن سرداب مقدس نسبت مى دهند. اين سرداب براى شيعيان اهل بيت عليهم السلام از آن جهت مقدس شمرده شده است كه امام زمان و پدرش و جدش عليه السلام در آن سرداب به سر برده و عبادت به جاى آورده اند و از همان مكان نيز حضرت مهدى عليه السلام غايب شده است. نسبت غيبت حضرت به سرداب همانند نسبت غيبت به تمام خانه و هر مكانى است كه امام زمان در آن ديده شده و زندگى كرده است. و اين نهايت جهل و نادانى است كه كسى به شيعه نسبت دهد كه آنان معتقدند كه امام زمان عليه السلام در سرداب خانه خود غايب شده و تا هنگام خروج در آن باقى است!! زيرا مطابق روايات فراوان امام زمان عليه السلام در سرزمين هاى مختلف بر مواليان خود وارد مى شوند و در مناطق مختلف گردش مى كنند.
حضرت در موسم هاى دينى همچون حج حاضر شده و اقامه شعائر دينى مى نمايند و گواه بر زنده ها و مرده ها خواهند بود. لذا بهترين تعبيرى كه مى توان درباره سرداب مقدس و زيارت مردم از آنجا داشت اين است كه حضرت مكان خاصى ندارند لذا شيعيان در محل هاى اختصاصى آن حضرت همچون مسجد سهله و مسجد جمكران و... دور هم جمع مى شوند و به ياد آن حضرت ندبه كرده و از او درخواست ظهورش را مى نمايند. و در حقيقت سرداب مقدس از آن جهت كه شروع غيبت آنجا بوده جنبه رمزى داشته، در آنجا شيعيان گرد هم جمع مى شوند و از خداوند طلب خروج او را مى نمايند.
علامه امينى رحمة الله عليه مى فرمايد: ((... شيعه اعتقاد ندارد كه غيبت امام در سرداب است و خودشان او را در سرداب مخفى كرده اند و از همان جا نيز ظهور خواهد كرد بلكه اعتقاد شيعه - كه با احاديث تاءييد شده - آن است كه او از مكه معظمه مقابل خانه خدا ظهور خواهد كرد. هرگز قائل نشده كه سرداب مقدس آن نور را در خود مخفى كرده است بلكه آن سرداب خانه امامان در سامرا بوده است. و اين مساءله اى همگانى در خانه هاى عراق است كه به جهت حفاظت از گرما مى سازند. اين سرداب به طور خصوص از آن جهت شرف پيدا نموده كه به سه نفر از امامان دين منسوب است، خانه اى كه داوند متعال اذن داده كه ارتفاع معنوى يافته و در آن اسم و ذكر خدا برده شود)).(2)
ثانيا: عقيده هر مذهب يا دينى را مى توان از لابلاى كتاب هاى علماى آن مذهب يا دين يافت. با مراجعه به كتاب هاى علماى شيعه قبل از ولادت امام مهدى عليه السلام تا اين زمان كه در دسترس همه است پى خواهيم برد كه هيچ يك از آنان حتى نزد عوام از آنها چنين اعتقادى وجود ندارد كه دشمنان شيعه به آن نسبت مى دهند.
327: مكان حضرت مهدى عليه السلام در عصر غيبت كبرا كجا است؟
از روايات بسيارى استفاده مى شود كه امام زمان عليه السلام نه تنها در سرداب مقدس مخفى نيست بلكه هيچ مكان معينى ندارد.
امام زمان عليه السلام در خطاب خود به ابراهيم بن مهزيار فرمود: ((پدرم مرا وصيت كرده كه در سرزمين هاى مخفى و دور سكنى گزينم تا امرم از مردم مخفى بماند و محلم از كيدهاى اهل ضلالت و ارتداد و از حوادث امت هاى گمراه محفوظ بماند. لذا اين سفارش، مرا به تپه هاى بلند كشانده است)).(3)
آرى مطابق برخى از روايات مكان خاصى براى حضرت وجود دارد كه تنها خواص از شيعيانش از آن اطلاع دارند.
اسحاق بن عمار از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه فرمود:للقائم غيبتان: احداهما قصيرة و الاخرى طويلة، الغيبة الاولى لا يعلم بمكانه فيها الا خاصة شيعته و الاخرى لا يعلم بمكانه فيها الا خاصة مواليه (4)؛ ((براى قائم دو غيبت است: يكى كوتاه و ديگرى طولانى، در غيبت كوتاه كسى غير از خواص از شيعيانش از مكان او اطلاع ندارند و در غيبت طولانى نيز تنها خواص از دوستدارانش از مكان او آگاهند.))
328: آيا امام زمان عليه السلام از سرداب مقدس ظهور خواهند كرد؟
از جمله نسبت هاى ناروايى كه به شيعه داده شده اين است كه آنان معتقدند امام مهدى عليه السلام در آخرالزمان از سرداب سامرا خروج خواهد كرد. ولى با مراجعه به كتاب هاى حديثى و كلامى شيعه پى خواهيم برد كه اين نسبت كذب و دروغ است. بلكه شيعه معتقد است كه آن حضرت همانند جدش رسول خدا صلى الله عليه و آله از مكه مكرمه ظهور خواهند نمود.
فضل بن شاذان به سند خود از امام صادق عليه السلام و او از امير المومنين عليه السلام در حديثى طولانى نقل كرده كه فرمود:هو التاسع من ولدك يا حسين! يظهر بين الركنين... (5)؛ ((او نهمين از فرزندان توست اى حسين! كه بين ركن و مقام ظهور خواهد كرد.))
شيخ صدوق نيز به سند خود از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه فرمود:القائم منا منصور بالرعب، مويد بالنصر... فعند ذلك خروج قائمنا. فاذا خرج اسند ظهره الى الكعبة و اجتمع اليه ثلاثمائة و ثلاثه عشر رجلا... (6)؛ ((قائم از ما كسى است كه به رعب و ترس يارى شده، و به نصرت تاءييد مى شود... در آن هنگام است خروج قائم ما. پس هنگامى كه خروج كند بر كعبه تكيه زند در آن هنگام سيصد و سيزده نفر دور او جمع مى شوند...)) .
---------------------------
1-سير اعلام النبلاء، ج 13، ص 119؛ تاريخ ابن خلدون، ج 1، ص 199، فصل 27؛ المهدية فى الاسلام، ص 129 و 130؛ الصراع بين الاسلام و الوثنية، ص 42.
2-الغدير، ج 3، ص 308 و 309.
3-بحارالانوار، ج 99، ص 108.
4-كافى، ج 1، ص 340، ح 19.
5-معجم الاحاديث االامام المهدى عليه السلام، ج 3، ص 23، ح 578.
6-كمال الدين، ص 331، ح 16؛ اعلام الورى، ج 2، ص 292.
-----------------------
علي اصغر رضواني

نوشتن دیدگاه