امام محمّد باقرعليه السلام پس از 18 سال، رهبرى و ارشاد خلق، در حالى‏كه از عمر مباركش 57 بهار گذشته بود با قلبى آكنده از رضايت وخشنودى‏دعوت حق را لبيك گفت و چشم از جهان فرو بست.
در نخستين روز از ماه رجب سال 114 هجرى، خاندانش گرد بستر اوجمع آمده بودند. زهرى كه از طريق زينى كه بر آن مى‏نشست در بدن وى‏نفوذ كرده بود، هر لحظه بيشتر و بيشتر تأثير خود را آشكار مى‏ساخت دراين حال آن‏حضرت، به فرزند و وصى برومندش امام صادق‏ عليه السلام نگريست‏و بدو فرمود: "شنيدم على بن الحسين مرا از پس ديوار صدا مى‏زندومى‏گويد: محمّد! بيا، بشتاب و گفت: فرزندم! اين شبى است كه بدان‏وعده داده شده، ظرفى كه در آن وضو مى‏گرفت نزديكش بود، پس فرمود: بريزش بريزش. برخى گمان بردند كه او از خمس مى‏گويد.
پس فرمود: فرزندم بريزش. چون آن را ريختيم نا گهان ديديم كه درآن موشى است".
امام باقر به فرزندش امام جعفر بن محمّد وصيّت كرد كه او را در سه‏جامه كفن كند. يكى جامه نوى كه در روزهاى جمعه با آن نمازمى‏خواند، و دوّم جامه‏اى ديگر و سوّم يك پيراهن. او همچنين وصيّت‏كرد كه قبر را براى او بشكافند و افزود: اگر به شما گفته شود كه براى‏رسول خدا لحد گذاشتند، بدانيد كه راست مى‏گويند.
آن‏حضرت وصيّت كرد كه قبرش را به اندازه چهار انگشت بالاتر ازسطح زمين آورند و بر آن آب بپاشيد و از اموالش به قدرى وقف كنند كه‏زنان نوحه‏گر بيست سال در منى نوحه گرى كنند.
چون آن‏حضرت درگذشت، مدينه منوره يكپارچه غرق در شيون‏وماتم شد. از امام صادق‏عليه السلام روايت شده است كه فرمود:
"مردى چندين مايل از مدينه دور بود. او در خواب ديد كه به او گفته‏مى‏شود. برو و بر ابو جعفر (امام باقر) نماز بگزار كه فرشتگان غسلش‏داده‏اند. آن مرد به مدينه آمد و ديد كه ابو جعفر از دنيا رفته است".
پس از آنكه آن‏حضرت را شستشو دادند و كفن كردند، وى را به‏قبرستان بقيع آورده در كنار آرامگاه پدرش، امام زين العابدين‏عليه السلام، و نيزدر جوار قبر عموى پدرش، امام حسن مجتبى‏عليه السلام، به خاك سپردند. (1)
درود خدا بر او باد روزى كه به دنيا آمد و روزى كه مسموم از دنيارفت و آن روز كه زنده برانگيخته خواهد شد.
-------------------------------------------------------
1-در باره وفات و سن آن‏حضرت اختلافاتى وجود دارد و آنچه در اينجا نقل شد بااستناد به برخى از رواياتى است كه در بحار، ج‏46، ص‏120 - 112 ذكر شده است.
---------------------------------------------------
نويسنده: آيت الله سيد محمد تقي مدرسي
مترجم: محمد صادق شريعت