معاويه و حكومت سلطنتى‏
بايد دانست كه خلافت در بينش اسلامى پديده‏اى موروثى نبود. امّاكسانى كه در عهد عثمان، راه خلافت را براى خود هموار كرده بودندمى‏خواستند آن را موروثى كنند. روزى در مجلسى كه جمع بسيارى ازبنى‏اميّه در آن گرد آمده وامام على‏عليه السلام و عثمان نيز در آن حاضر بودند،ابو سفيان سر كرده مخالفانى كه جنگهاى خونبارى براى جلوگيرى ازانتشار اسلام بر پا كرده بود، نيز در اين مجلس شركت جُست. او اينك‏شيخ بنى اميّه بود و در نزد آنان مردى محترم به شمار مى‏رفت. بنى‏اميه نيزدر آن روز تنها حزب حاكم بر دستگاهها و نهادهاى سياسى حكومت‏اسلامى محسوب مى‏شدند. ابو سفيان كه ديگر بينايى خود را از دست داده‏بود، با عصايى كه در دست داشت راه خويش را پيدا مى‏كرد. او در آن‏هنگام احساس كرده بود كه عمرش سر آمده و بزودى مرگ وى را در كام‏خود فرو خواهد برد. چون نشست از يكى از حاضران پرسيد: آيا در اين‏مجلس كسى غير از فرزندان اميّه حضور دارد؟ مرد پاسخ داد: در اين‏مجلس غريبه‏اى نيست.
ابو سفيان وقتى از اين بابت مطمئن شد، خطاب به حاضران گفت:
حكومت را مانند توپ بين خود دست به دست بگردانيد. پس سوگندبه‏كسى‏كه ابوسفيان به‏او سوگند مى‏خورد نه‏بهشتى وجود دارد ونه دوزخى. همه حاضران به او گوش فرا داشتند و سخنانش را به گوش سپردند. درآن مجلس كسى جز امير مؤمنان على‏عليه السلام بر او اعتراض نكرد. اميرمؤمنان‏او را به خاطر آشكار داشتن كفرش مورد نكوهش قرار داد. امّا ابو سفيان‏زبان به پوزش گشود و گفت: من گناهى ندارم بلكه فريب سخن مردى راخوردم كه گفت در اين مجلس غريبه‏اى حضور ندارد و گرنه از عاقبت‏انديشى به دور بود كه من آشكارا چنين سخنانى بگويم.
اين مجلس به پايان رسيد و آن جمع پراكنده شدند. امّا با اين وجود اين‏مجلس تأثير بزرگى در آينده اوضاع سياسى مسلمانان گذارد.
آرى سخنان ابو سفيان از توطئه‏اى قديمى پرده برداشت و نخست‏حزب حاكم اموى و سپس هر كس كه خواهان دستيابى به قدرت بودومى‏خواست به خاطر كينه‏ها و دشمنيهاى گذشته، نهادهاى اسلامى را ازميان ببرد، بدان جامه تحقيق پوشاند.
هدف از موروثى كردن خلافت، تسلّط بر حكومت بود تا پس از آن‏بتوانند هر كار كه خواستند، انجام دهند.
ابو سفيان و ديگر همفكرانش، در اين راه هر مشكلى را آسان و هرزشتى را زيبا جلوه مى‏دادند چرا كه آنان به بهشت و دوزخى باور نداشتندو به پيامبرصلى الله عليه وآله و جانشين او بى اعتنا بودند. هيچ باك نداشتند اگر آرمان‏مقدّس و شريفى لكه دار و آلوده مى‏شد و يا از فردى خوشنام به بدى يادمى‏شد. زيرا فرا روى آنان آينده‏اى بود كه استفاده از هر وسيله‏اى را درجهت رسيدن بدان، براى ايشان توجيه مى‏كرد و حتى وسايلى كه براى نيل‏به اين هدف به كار گرفته مى‏شد مقدّس و محترم به شمار مى‏آمد. اين طرزانديشه كاملاً شبيه تفكّر جاهلانه‏اى بود كه از مغزهاى خالى و پوشالى‏آنان تراويده بود. هنگامى كه با رويدادهايى كه از اواخر روزگار خلافت‏عثمان تا به روى كار آمدن دولت عبّاسيان همراه شويم، در خواهيم يافت‏كه بهترين و صحيح ترين تفسير براى روشن كردن روند اين رويدادهاهمان سخن ابوسفيان و اعتقاد وى و پيروان اوست.
جنگهايى كه در عصر خلافت امام على به وقوع پيوست و حرمتهايى‏كه در دوران حكومت معاويه ناديده گرفته شد و حمله‏هايى كه درروزگار حكومت يزيد روى داد و نبردها و جنگهاى ديگرى كه در دوران‏حكومت ساير خلفاى اموى صورت پذيرفت، همه و همه بر مبناى همين‏اصل و براى تحقّق بخشيدن به اين نقشه قديمى و كهنه به اجرا در آمد.
حزب اموى جز به غارت اموال و تشكيل سلطنت و به بندگى گرفتن‏تمام مردم، آن هم به هر وسيله نمى‏انديشيد. بنابر اين هر كس بخواهدرخدادهاى سياسى را در اين برهه طولانى از اين حقيقت آشكار (سخن‏ابو سفيان) جدا كند در حقيقت معلول را از علّت و مسبّب را از سبب‏خويش جدا كرده است.
--------------------------------------
آية الله سيد محمد تقى مدرسى

نوشتن دیدگاه