آقاى دكتر سيد عبداللطيف مدعى است از بعضى از آيات قرآن صراحتا مى توان فهميد كه آن حضرت، هم مى خوانده و هم مى نوشته است، از آن جمله آيه 163 از سوره آل عمران است:
لقد من الله على المؤمنين اذ بعث فيهم رسولا من انفسهم يتلوا عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمة و ان كانوا من قبل لفى ضلال مبين.
خداوند بر مؤمنان منت نهاد آنگاه كه پيغمبرى در ميان آنها برانگيخت كه آيات خدا را بر آنها تلاوت مى كند و آنها را پاكيزه مى گرداند و به آنها كتاب و حكمت مىآموزد، و همانا آنها پيش از آن در گمراهى آشكار بودند.
ايشان مى گويند:
(بنا بر تصريح قرآن، نخستين وظيفه پيغمبر آن بود كه قرآن را به پيروانش تعليم دهد و مسلم است كه حداقل شايستگى براى كسى كه بخواهد كتاب يا محتويات كتاب و دانش يك كتاب را به ديگران تعليم دهد، باز هم مطابق تصريح خود قرآن، آن است كه بتواند قلم را به كار بندد يا دست كم آنچه را با قلم نوشته شده بخواند) (1).
اين استدلال، به نظر عجيب مىآيد:
اولا، آنچه مورد اتفاق مسلمين است و مشاراليه مى خواهد خلاف آن را ثابت كند اين است كه رسول اكرم قبل از رسالت نه مى خوانده و نه مى نوشته است. حداكثر اين استدلال اين است كه ايشان در دوره رسالت مى خوانده و مى نوشته اند چنانكه عقيده سيد مرتضى و شعبى و جماعتى ديگر بر اين است. پس مدعاى آقاى دكتر سيد عبداللطيف اثبات نمى شود.
ثانيا، از نظر دوران رسالت نيز اين استدلال ناتمام است. توضيح اينكه در برخى از تعليمات مانند تعليماتى كه به نوآموز مى دهند كه خواندن و نوشتن به او بياموزند، يا در تعليم رياضيات و امثال آن، احتياج به قلم و كاغذ و رسم و تخته سياه و غيره هست و خود معلم بايد عمل كند تا دانش آموز يا دانشجو ياد بگيرد، اما تعليم حكمت و اخلاق و حلال و حرام كه كار پيغمبران است نيازى به قلم و كاغذ و رسم و تخته سياه ندارد.
مشائين از حكما را از آن جهت (مشائين) گفته اند كه معلم در حالى كه راه مى رفت و قدم مى زد به دانشجويان تعليم مى كرد. البته براى شاگردان كه بخواهند ضبط كنند و فراموششان نشود لازم است بنويسند. لذا رسول خدا همواره توصيه مى كرد كه سخنانش را ضبط كنند و بنويسند. مى فرمود: (قيدوا العلم) دانش را دربند كنيد. گفتند: چگونه دربند كنيم؟ فرمود: بنويسيد (2).
مى فرمود:
نضر الله عبدا سمع مقالتى فوعاها و بلغها من لم يسمعها (3).
خداوند خرم كند بنده اى را كه سخن مرا بشنود و ضبط كند و به آن كه نشنيده است ابلاغ نمايد.
در حديث است كه رسول خدا سه نوبت پشت سر هم فرمود: خدايا! جانشينان مرا رحمت كن. گفتند: يا رسول الله جانشينان شما كيانند؟ فرمود: كسانى كه بعد از من مىآيند و گفته مرا و سنت مرا مى گيرند و به مردم ديگر تعليم مى كنند (4).
ايضا مى فرمود:
من حق الولد على الوالد ان يحسن اسمه و ان يعلمه الكتابة و ان يزوجه اذا بلغ (5).
از حقوق فرزند بر پدر اين است كه نام نيك برايش انتخاب كند، نوشتن به او بياموزاند، و وقتى كه بالغ شد همسر برايش انتخاب كند.
قرآن كريم در كمال صراحت مى فرمايد:
يا ايها الذين آمنوا اذا تداينتم بدين الى أجل مسمى فاكتبوه و ليكتب بينكم كاتب بالعدل (6).
اى اهل ايمان! هنگامى كه نسبت به يكديگر تعهداتى براى مدت معينى پيدا مى كنيد آن را بنويسيد. بايد نويسنده اى به درستى و انصاف و عدالت آن را بنويسد.
---------------------------------------------
1-نشريه كانون سر دفتران، نقل از نشريه آموزش و پرورش.
2-بحار (چاپ جديد)، ج 2 / ص 151.
3-كافى، ج 1 / ص 403.
4-بحارالانوار (چاپ جديد)، ج 2 / ص 144.
5-وسائل الشيعه، ج 3 / ص 134.
6-بقره / 282.
-------------------------------------
استاد شهيد مرتضي مطهري  

نوشتن دیدگاه