در هشتم شوال 1344ق، قبرستان مقدس بقیع در شهر مدینه، به دست پیروان گروه وهابیت، به ویرانه‏ ای تبدیل شد. ویران ‏سازی قبرهایی که پله‏ های آسمان بود، ریشه در افکار منحرف و دور از اسلام داشت؛ افکاری که با برداشت‏ های سطحی و جدا از معارف اهل‏ بیت علیهم‏السلام همراه بود و آثار ناپاک آن، همچنان دامن پاک جامعه اسلام را لکه ‏دار کرده است.

بنیان فرقه وهابیت
آیین وهابیت توسط محمدبن عبدالوهاب پایه گذاری گردید. محمدبن عبدالوهاب از آغاز کودکی سخنانی درباره توحید، توسل، زیارت قبور و... به زبان می ‏آورد. وی پس از سفر به مدینه و بصره و آشنایی با افکار ابن تَیْمِیّه در اظهار عقاید خود راسخ ‏تر گردید. تا اینکه، این آیین انحرافی را پدید آورد. با تشکیل حکومت وهابی آل سعود، وهابیان به هر شهری که وارد می‏شدند آثار و بناهای تاریخی و مذهبی آن شهر را خراب می‏کردند. وهابیان برای بار نخست در سال 1221 بخشی از بناهای قبرستان بقیع را ویران کردند و سپس با تسلط خود بر حجاز در شوال 1344 کلیه بناهای مذهبی را ویران و اشیاء قیمتی آن را به تاراج بردند.

آشنایی با برخی عقاید وهابیان
پیروان فرقه وهابیت، به نظر «ابن تیمیه» مبنی بر اختصاص عبادت به آنچه اسلام در قرآن و سنت مقرر داشته، اکتفا نکردند بلکه امور عادی را نیز خارج از حوزه اسلام می‏دانستند، به همین مناسبت، دخانیات را حرام و کسی را که دود استعمال می‏کرد مشرک می‏دانستند. وهابی‏ها به دعوت اکتفا نکردند بلکه با مخالفان خود به جنگ می‏پرداختند و معتقد بودند که این جنگ، علیه بدعت‏هاست. وهابیون پس از تسخیر هر شهری، ضریح‏ها و قبرهای شخصیت‏های مذهبی آن شهر را ویران می‏کردند. پاره ‏ای از اروپایی‏ها به آنان لقب ویران کنندگان معابد دادند. آنان چون بر حجاز دست یافتند تمام قبور صحابه را با خاک یکسان کردند. آنان به ظواهر اسلام معتقد بودند و توجه به غیر از ظاهر اسلام را کفر و ارتداد می‏دانستند.

چگونگی تخریب بقیع
ایوب صبری پاشا، تخریب قبور بقیع را چنین نگارش می‏کند:
«آل سعود پس از محاصره طولانی شهر مدینه و پیدا شدن آثار تسلیم مردم شهر، شروطی را برای آنان تعیین کرد که برخی از آنان چنین است: 1. پذیرش آیین وهابیت و پرستش خداوند بر اساس احکام. 2. تخریب قبور و بارگاه و مقابری که در داخل مدینه است. 3. ترک آیین نیاکان خود و گرویدن به آیین وهابیت و عمل به احکام آن. 4. هدر رفتن جان و مال مسلمانان در صورت عدم پذیرش آیین وهابیت. آل ‏سعود پس از پذیرش این شروط از سوی مردم، تخریب گنبد و بارگاه قبور را به عهده خود مردم گذاشتند و مردم به دلیل محاصره شدید اقتصادی و سختی‏های فراوانی که متحمل شده بودند، مجبور به تخریب بقیع شدند.

توسل به بزرگان دین
مهم‏ترین و بزرگ‏ترین اشکالی که وهابیان به مسلمانان وارد دانسته و با تمام توان به مبارزه با آن برخاستند، مسئله توسل و زیارت معصومان به خصوص پیامبر گرامی اسلام صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله می ‏باشد. وهابیان معتقدند که نمی‏توان به مرده تَقرّب و توسل جست، از این‏رو هر گونه حیات و علم و آگاهی را حتی از پیامبر اکرم صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏آله نفی می‏کنند. اما در احادیث بسیاری چه از نظر شیعه و چه از نظر اهل سنت آورده شده است که پیامبر و حتی امامان علیهم ‏السلام ، سخن کسانی که به آنها از دور و نزدیک سلام می‏دهند، می‏شنوند و به آنها پاسخ می‏گویند و حتی اعمال امت بر آنها عرضه می‏شود.

توسل در اسلام
از آیات قرآن این گونه استفاده می‏شود که وسیله قرار دادن انسان صالح در پیشگاه خدا و طلب چیزی از خداوند به خاطر او به هیچ وجه ممنوع نیست و با توحید منافاتی ندارد. در آیه 64 سوره نساء می‏خوانیم:«اگر آنها هنگامی که به خویشتن ستم کردند (و مرتکب گناهی شدند) به سراغ تو می‏ آمدند و از خداوند طلب عفو و بخشش می‏کردند و تو نیز برای آن‏ها طلب عفو می‏کردی، خدا را توبه‏ پذیر و مهربان می ‏یافتند». همچنین در آیه 97 سوره یوسف می‏خوانیم که: «برادران یوسف از پدر تقاضا کردند که در پیشگاه خداوند برای آنها طلب اسغفار کند و یعقوب نیز پذیرفت». در آیه 114 سوره توبه نیز موضوع استغفار ابراهیم در مورد پدرش آمده که تأثیر دعای پیامبران را درباره دیگران تأیید می‏کند. در روایات بسیاری نیز بر این مسئله تأکید شده است.

دو نکته درباره توسل
منظور از توسل این نیست که کسی خواسته ‏اش را از خود معصوم بخواهد بلکه معصوم را واسطه میان خود و خداوند قرار می‏دهد تا حاجاتش برآورده شود. همچنین از نظر یک مسلمان، پیامبران و صالحان پس از مرگ، حیات برزخی دارند؛ حیاتی وسیع‏ تر از عالم دنیا، همانطور که در قرآن در مورد شهدا می‏خوانیم: «آنها را مرده نپندارید بلکه آنان زنده‏ اند». با توجه به این نکته‏ ها، می‏توان هنگام مواجهه با مشکلات از افرادی که نزد خداوند جایگاه والایی دارند، به عنوان واسطه‏ ای در راه رسیدن به اهداف خویش کمک بگیریم.

دو جبهه ‏گیری
دو گروه درباره توسل جستن در اشتباهند: گروه اول کسانی که برای پیامبر و امامان قدرت بالذات و دستگاهی مستقل در مقابل خدا قائلند که این یک نوع شرک و بت ‏پرستی است. گروه دوم نیز کسانی هستند که معتقدند معصومان علیهم ‏السلام از اسرار غیب آگاهند و می‏توانند به نفع خود چیزی را انتخاب کرده و از آنچه به زیانشان است، بپرهیزند. اما قرآن می‏فرماید: «ای پیامبر بگو من از غیب و اسرار نهان آگاه نیستم؛ زیرا اگر از اسرار نهان آگاهی داشتم منافع فراوانی را برای خودم فراهم می‏ساختم و هیچ‏گونه زیانی به من نمی‏رسید». از این‏رو، آگاهی پیامبران و امامان علیهم‏ السلام از دنیای غیب، تنها با اجازه خداوند و اطلاع ‏رسانی از سوی او ممکن است و متوسل حقیقی، با شناخت از این مسائل، از معصومان به عنوان واسطه ‏هایی آبرومند به هنگام حاجت‏ خواهی، بهره می‏ برد.
-----------------------------------------------
پدید آورنده: فاطمه سادات باقی ‏پور

نوشتن دیدگاه