یکی از مناسک حج، قربانی است. حاجیان در این روز، در سرزمین منا حاضر می‌شوند و به پیشگاه حضرت دوست قربانی اهدا می‌کنند، ولی این، صورت کار است و حقیقت قربانی چیز دیگری است. حقیقت قربانی، ذبح خواسته‌های نفس و اعلان آمادگی نسبت به جان‌سپاری در راه مشیت معشوق است. در کتاب‌های عرفانی نیز به قربانی از این زاویه نگاه شده است:
کَبْشْ[1] مَنی[2] را به منا ریز خون
نفس دنی را به فنا کن زبون[3]
(جامی)
* * *
در منای قرب یاران، جان اگر قربان کنند
جز به تیغ مِهر او در پیش او بِسمل[4] مباش[5]
(سنایی غزنوی)
* * *
ذبح منا کنیم ما تا ببریم از او لقا
نیست برای عاشقان، بهتر از این تجارتی[6]
(فیض کاشانی)
* * *
آن عید قربان را بگو وان شمع قرآن را بگو
وان فخر رضوان را بگو مستان سلامت می‌کنند[7]
(مولوی)
* * *
خویش را قربان نماییم از پی قربان عید
کان قصاب عاشقان بس خوب و زیبا می‌کشد[8]
(مولوی)
* * *
خواهی که تو را کعبه کند استقبال
مایی و منی را به منا قربان کن[9]
(مولوی)
* * *
همچو اسماعیل گردن پیش خنجر خوش بنه
در مدد از وی گلو گر می‌کِشد تا می‌کُشد[10]
-----------------------------------------------------------
[1]. کَبش: گوسفند نر شاخ‌دار، قوچ.
[2]. منی: منیت، خودپسندی.
[3]. دیوان جامی، تهران، دفتر میراث مکتوب، 1378، چ 1، ج 1، ص 515.
[4]. بِسمِل: قربانی.
[5]. دیوان سنایی غزنوی، تهران، سنایی، 1380، چ 5، ص 315.
[6]. فیض کاشانی، تهران، سنایی، 1350، چ 1، ص 374.
[7]. کلیات شمس تبریزی، تهران، دوستان، 1384، ‌چ 3، ص 257.
[8]. همان، ص 230.
[9]. همان، ص 603.
[10]. همان، ص 263.
-------------------------------------------
تهیه: سید محمود طاهری
گنجینه :: آذر و دی 1387، شماره 76

نوشتن دیدگاه