حسين على پور
در بحث امكان تشرّف به حضور امام(عليه السلام) در غيبت كبرى، علماى زيادى نظريه داده اند، لكن ما به جهت اختصار ديدگاه بعضى از بزرگان علماى شيعه را از نظر خوانندگان محترم مى گذرانيم:
1 ـ مرحوم سيد مرتضى(قدس سره) مى فرمايد:
«إنّا غير قاطعين على أنّ الإمام(عليه السلام) لا يصل إليه أحد ولايلقاه بشر، فهذا أمر غير معلوم ولا سبيل إلى القطع عليه(1); ما قطع نداريم كه در زمان غيبت، كسى امام(عليه السلام)را زيارت نكند. زيرا موضوع عدم تشرّف به حضور حضرت، روشن نيست و راهى نيست كه انسان به آن قطع پيدا كند».
در اين مورد چنين ايراد شده كه اگر سبب غيبت و استتار حضرت، ترس و خوف از ستمگران است، پس بايد حضرت براى دوستان و شيعيان خودشان كه خوفى از ناحيه آنان براى حضرتش نيست، ظاهر باشد.
مرحوم سيد مرتضى(قدس سره) در ضمن جواب هايى كه از اين ايراد داده است، مى فرمايد:
«إنّه غير ممتنع أن يكون الإمام(عليه السلام) يظهر لبعض أوليائه ممّن لايخشى من جهته شيئاً من أسباب الخوف، فإنّ هذا ممّا لا يمكن القطع على ارتفاعه وامتناعه و إنّما يعلم كلّ واحد من شيعته حال نفسه ولاسبيل له إلى العلم بحال غيره(2); هيچ مانعى ندارد كه امام(عليه السلام) براى بعضى از دوستان خود كه ترسى از جانب آنان نباشد، ظاهر شود. زيرا امكان چنين زيارتى، چيزى نيست كه بتوان قطع و يقين به امتناع آن پيدا كرد و هر كدام از شيعيان، به حال خود آگاه است و كسى را راهى به سوى آگاهى از حال ديگران نيست». يعنى ممكن است افراد به زيارت حضرت موفق شوند و ما ندانيم.
2 ـ شيخ طوسى(قدس سره) در اين مورد مى فرمايد:
«الأعداء وإن حالوا بينه و بين الظهور على وجه التصرّف و التدبير، فلم يحولوا بينه و بين لقاء من شاء من أوليائه على سبيل الاختصاص(3); گر چه دشمنان ـ اسلام ـ مانع ظهور و تصرّف و تدبير امام زمان(عليه السلام)شده اند، لكن نتوانستند مانع شوند از اين كه بعضى از دوستان آن حضرت به طور اختصاصى شرفياب حضور آن جناب گردند».
در سخنى ديگر، اين عالم فرزانه جهان اسلام و تشيّع مى فرمايد:
«لايجب القطع على استتاره عن جميع أوليائه(4); بر معتقدين به امامت آن حضرت، واجب نيست كه اعتقاد داشته باشند آن بزرگوار از تمام دوستانش پنهان و مخفى است».
همچنين در مسأله غيبت، شيخ طوسى(رحمه الله) مى فرمايد:
«نحن نجوز أن يصل إليه كثير من أوليائه والقائلون بإمامته(5); ما جايز مى دانيم كه بسيارى از دوستان و شيعيان ـ حضرت مهدى(عليه السلام) ـ در غيبت كبرى به وى دسترسى پيدا كنند».
و نيز در همان رساله غيبت فرموده است:
«لا نقطع على استتاره عن جميع أوليائه، بل يجوز أن يبرز لأكثرهم ولايعلم كلّ إنسان إلاّحال نفسه(6); ما يقين نداريم كه امام زمان(عليه السلام) از تمام دوستان خود پنهان باشد، بلكه ممكن است براى بسيارى از آنان ظاهر شود و هر كس به حال خودش آگاه است نه ديگران (تا ملاقات را نسبت به همه نفى كند)»
3 ـ سيد بن طاووس خطاب به فرزندش مى فرمايد:
«والطريق مفتوحة إلى إمامك(عليه السلام) لمن يريد اللّه جلّ شأنه عنايته به و تمام إحسانه إليه(7); راه به سوى امام زمان تو، براى كسى كه مورد عنايت و احسان خداوند قرار گيرد، باز است».
همچنين در فرمايش ديگرى مى فرمايد:
«وإذ كان(عليه السلام) غير ظاهر الآن لجميع شيعته فلا يمتنع أن يكون جماعة منهم يلقونه وينتفعون بمقاله وفعاله ويكتمونه كما جرى الأمر في جماعة من الأنبياء و الأوصياء والملوك حيث غابوا عن كثير من الاُمّة لمصالح دينيّة أو دنيويّة أوجبت ذلك(8); اكنون كه حضرت مهدى(عليه السلام)براى تمام شيعيان ظاهر نمى باشد، مانعى نيست كه گروهى از شيعيان با حضرت ملاقات نمايند و از گفتار و كردار وى بهره مند گردند، و اين مطلب را پنهان بدارند; چنانكه اين جريان درباره گروهى از پيامبران و اوصيايشان و حتّى بعضى از سلاطين واقع شده است كه به جهت مصالح دينى يا دنيوى از بسيارى از مردم پنهان مى شدند».
4 ـ آخوند خراسانى صاحب «كفاية الأصول» در بحث اجماع مى فرمايد:
«وإن احتمل تشرّف بعض الأوحدي بخدمته ومعرفته أحيان(9); گر چه محتمل است كه بعضى از فرزانگانِ يگانه، به خدمت آن حضرت شرفياب گردند و حضرتش را بشناسند».
5 ـ محقق نائينى نيز در همان بحث مى فرمايد:
«نعم، قد يتّفق في زمان الغيبة للأوحدي التشرّف بخدمته وأخذ الحكم منه(عليه السلام)(10); گاهى ممكن است بعضى از بزرگان شايسته، شرفياب خدمت حضرت شوند و حكم خدا را نيز از وى بگيرند».
6 ـ آية اللّه العظمى گلپايگانى در جواب سؤالى كه از ايشان در مورد امكان تشرف به حضور حضرت بقية اللّه(عليه السلام)شده است، آن را ممكن دانسته كه متن سؤال و جواب را ذكر مى كنيم:
سؤال: چه كار بايد كرد تا امام زمان(عليه السلام) را ملاقات كرد؟
جواب: به طور كلى براى تشرّف به حضور ايشان نمى توان راهى را كه همه كس به آن برسند ارائه داد مگر عدّه معدودى (كه به ملاقات آن حضرت نائل مى شوند; ديگران) از اين فيض عظيم به نحوى كه آن حضرت را بشناسند محروم هستند. مع ذلك عمل به تكاليف شرعيّه و جلب رضايت و خشنودى آن حضرت و بعضى اعمال مثل چهل شب به مسجد سهله رفتن بسا موجب تشرف بعضى از اشخاصى كه مصلحت باشد، خواهد بود(11).
بنابر اين، با توجه به نمونه هايى از ديدگاه هاى بزرگان شيعه و ستارگان آسمان فقه و فقاهت، روشن مى شود كه موضوع ارتباط و تشرّف به خدمت امام زمان(عليه السلام)امرى ممكن است.
اكنون براى اثبات اين مطلب به چند نمونه از شواهد متقن تاريخى، چه در گذشته و چه در حال، كه حاكى از وقوع تشرّفات متعدّد خدمت حضرت است، اشاره مى كنيم
قبل از ذكر اين حكايات متواتره ـ كه با سندهاى معتبر در كتاب هاى مشهور آمده است و بعضى از آن ها مربوط به سال هاى اخير مى باشد ـ تذكّر اين نكته لازم است كه تداوم و استمرار اين گونه قضايا از آغاز غيبت كبرى تاكنون براى گروهى از علما و عده اى از بندگان صالح خدا كه از هر جهت مورد وثوق و اطمينان بودند، بر ارزش و اعتبار آن مى افزايد و موجب اطمينان نسبت به وقوع آن مى شود.
---------------------------------------
(1) تنزيه الأنبياء، ص 230; بحارالانوار، ج 53، ص 323.
(2) تنزيه الأنبياء، ص 234.
(3) تلخيص الشافى، ج 2، ص 221.
(4) تلخيص الشافى، ج 4، ص 222.
(5) كلمات المحققين، ص 533.
(6) جنّة المأوى مطبوع با بحارالانوار، ج 53، ص 323.
(7) كشف المحجّة، ص 153.
(8) الطرائف، ص 185.
(9) كفاية الاُصول، ج 2، بحث اجماع.
(10) فوائد الاُصول، ج 2، بحث اجماع.
(11) عنايات حضرت مهدى موعود(عليه السلام)، ص 18، در نقل مطالب بزرگان از كتاب مذكور استفاده كرديم.
-----------------------------------------------
www.m-mahdi.com
