اداره و رهبرى عادلانه جوامع بشرى كه آرزو و خواست هميشه انسان ها بوده و هست، از چنان اهميّتى برخوردار است كه قرآن كريم، آخرين پيام آسمانى، انگيزه بعثت پيامبران و نزول وحى را قيام به قسط و برپايى عدالت اجتماعى در جوامع انسانى بيان مى كند، چنانكه مى فرمايد:
(لَقَدْ أرْسَلنا رُسُلنا بِالْبَيّـِناتِ وَأنزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَالْمِيزانَ لِيَقوُمَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ)(1)
«ما فرستادگانمان را با دلايل روشن فرستاديم و با آنان كتاب و معيار شناخت حق از باطل را نازل كرديم تا مردم براى اقامه عدالت و قسط بپاخيزند»
با اين حال، هنوز اين وعده الهى و اين آرزوى انسان ها محقق نشده و بشرِ تشنه عدالت و قسط، طعمِ شيرين و گواراى آن را نچشيده است. بشر، هنوز در انتظار سپيده دمى به سر مى برد كه بانگ عدالت خواهىِ آخرين ذخيره خدا در زمين، يعنى حضرت مهدى(عليه السلام) را بشنود. آن وقت است كه انسان هاى ستمديده جهان با قلب هايى آكنده از عشق و علاقه به همه خوبى ها و با چشمانى پر از اشك شوق، از سويداى قلبشان و از سراسر وجودشان، خروش يا مهدى سر مى دهند و پروانه وار بر گرد وجود آن جناب مى چرخند.
از آنجا كه نوميدى و يأس از اصلاحات واقعى در جوامع بشرى توسط حكّام قدرتمند و خود سر جهان روز به روز رو به افزايش است، بايد گفت كه اعتقاد مسلمانان به خصوص تربيت يافتگان مكتب انسان ساز اهل بيت(عليهم السلام)، درباره مصلح حقيقى جهان حضرت مهدى(عليه السلام) كه برخاسته از آيات قرآن كريم و فرمايشات پيامبر عظيم الشأن اسلام و ائمه معصومين(عليهم السلام) است، ارج و جلوه اى ديگر يافته و از يك عقيده مذهبى به صورت يك آرمان و آرزوى عمومى براى مردم ستمديده جهان در آمده است.
اميد آن است كه اين وعده حتمى الهى و اين خواست درونى انسان ها با غلبه دين حق بر باطل كه قرآن كريم نويد آن را داده است(2) با دست توانمند آخرين ذخيره و حجّت خدا تحقق يابد و بشر در پرتو حكومتِ عادلانه حضرت مهدى(عليه السلام)راه سعادت را بپيمايد و به كمال مطلوب نايل گردد.
اينك به روايتى كه از پيامبر اسلام نقل شده و بيانگر اين حقيقت است، اشاره مى كنيم:
ابن عباس مى گويد كه پيامبر فرمود:
«خلفا و اوصياى بعد از من كه حجت خدا بر خلق هستند، دوازده نفرند. اولين آنها برادرم و آخرينشان فرزندم مى باشد».
عرض شد يا رسول اللّه! برادر شما كيست؟
فرمود: على بن ابي طالب.
بار ديگر عرض شد: فرزند شما كيست؟
فرمود:
«مهدى، همان كسى كه زمين را از قسط و عدل پر مى كند، همچنان كه از جور و ظلم پر شده باشد».
سپس فرمودند:
«سوگند به خدايى كه مرا به حق فرستاد و بشارت دهنده قرار داد، اگر از عُمرِ دنيا جز يك روز باقى نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانى مى گرداند تا فرزندم مهدى خروج نمايد. سپس روح خدا، عيسى، از آسمان فرود مى آيد و در نماز به آن حضرت اقتدا مى كند. زمين به نور وجود او (حضرت مهدى(عليه السلام)) روشن مى گردد، و پرتو حكومت و سلطنت وى سراسر گيتى را فرا مى گيرد»(3).
از مضمون اين حديث و احاديث فراوان ديگر كه مؤيّد آن است چند نكته استفاده مى شود:
1 ـ خلفا و جانشينان پيامبر دوازده نفرند.
2 ـ اولين خليفه پيامبر، حضرت على(عليه السلام) و آخرينشان حضرت مهدى(عليه السلام) است. بديهى است كه اين موضوع، صحّت اعتقادات شيعه اماميّه را كه قائل به امامت ائمه دوازده گانه از اهل بيت پيامبر هستند، ثابت مى كند.
3 ـ حضرت مهدى(عليه السلام) از اولاد و فرزندان پيامبر است.
4 ـ اصل غيبت حضرت مهدى(عليه السلام) از مضمون اين حديث ثابت مى شود.
توضيح مطلب اين كه در حديث آمده است: «لو لم يبق من الدنيا إلاّ يوم واحد لطوّل اللّه ذلك اليوم حتّى يخرج فيه ولدي المهدىّ»
جمله «يخرج» مى رساند كه ابتدا بايد غيبتى باشد تا بعد از آن، خروج محقّق شود. با توجه به مضمون اين جمله، شبهاتى كه بعضى از افراد ناآگاهِ اهل سنّت، در مورد غيبت آن حضرت مطرح مى كنند، رفع مى شود.
5 ـ ظهور آن حضرت پس از غيبتى طولانى، حتمى وغير قابل ترديد است.
6 ـ مضمون اين حديث نمايانگر شخصيّت عظيم و برازنده حضرت مهدى(عليه السلام)است. زيرا اين حديث حاكى از اين است كه آن حضرت علاوه بر آن كه حجّت خدا بر تمام خلق مى باشد، داراى موقعيّتى است كه هيچ كدام از اوليا و حجج الهىِ قبل از ايشان آن را نداشته اند. چرا كه او به عنوان آخرين ذخيره خدا در زمين، توفيق اجراى قوانين اسلام را در سراسر گيتى پيدا مى كند و زمين را در پرتو حكومت دين حق، از عدل و داد پر مى كند و از لوث وجود جائرين و ستمگران پاك مى سازد و با حاكم نمودن دين اسلام، مفاد آيه شريفه «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»(4) تحقّق مى پذيرد.
آرى! اين همان آيه اى است كه خداوند متعال وعده حتمى غلبه دين اسلام بر ساير اديان را داده، و هنوز اين وعده الهى تحقق نيافته است.
در اين جا مناسب است فرمايشى را از امام صادق(عليه السلام) در مورد تأويل اين آيه مباركه متذكّر شويم:
ابو بصير مى گويد: از امام صادق(عليه السلام) پرسيدم: «آيا اين آيه تحقق يافته است؟
امام(عليه السلام) فرمود: «به خدا سوگند! هنوز اين آيه محقق نشده است».
عرض كردم: «جانم به قربانت! كى محقق خواهد شد؟»
حضرت فرمود:
«هنگامى كه قائم(عليه السلام) ـ انشاء اللّه ـ قيام كند. زيرا در هنگام قيام آن حضرت، هيچ كافر و مشركى باقى نمى ماند جز اين كه خروج او را كراهت دارد. )آن حضرت، كافران و مشركان را از بين مى برد (حتى اگر كافر يا مشركى در دل سنگى پنهان شده باشد، آن سنگ، افراد مؤمن را از وجود او با خبر مى سازد و خدا نيز زمينه قتل و نابودى كافران و مشركان را بدين وسيله فراهم مى سازد».(5)
اين جا است كه امام صادق(عليه السلام) آرزوى درك حضور حضرت مهدى(عليه السلام)را نمود، و اين آرزو را در جواب سؤالى كه از آن حضرت در مورد تولّد حضرت قائم(عليه السلام)مى شود، بيان فرمودند:
سئل أبو عبد اللّه(عليه السلام): هل ولد القائم؟
قال: «لا، ولو أدركته لخدمته أيّام حياتي»(6).
از امام صادق(عليه السلام) سؤال شد: «آيا حضرت قائم متولد شده است؟»
فرمودند: «نه، امّا اگر حضرتش را درك كنم در تمام عمر خودم او را خدمت و يارى نمايم». بايد اذعان كنيم كه معرفت و شناخت ما نسبت به ساحت مقدّس امام زمان(عليه السلام) ضعيف است و بايد عاجزانه از خداوند متعال درخواست كنيم كه توفيق شناخت و معرفت كافى نسبت به آن حضرت را به ما عنايت فرمايد. به اين امر مهم در دعاهايى كه از ائمه معصومين(عليهم السلام)وارد شده، توجه شده است:
«اللهمَّ عرّفني حجّتك فإنّك إن لَمْ تُعرّفني حجّتك ضللت عن ديني»(7).
«پروردگارا! حجّت خويش را به من بشناسان. زيرا اگر حجّتت را به من معرفى نكنى در دينم گمراه مى شوم». آرى! شناخت كافى و صحيح حجت خدا از امورى است كه مى تواند راه را براى ظهور آن بزرگوار هموار كرده و زمينه حكومت جهانى اسلام را به رهبرى يگانه منجى عالم، حضرت حجة بن الحسن العسكرى(عليه السلام) فراهم سازد، تا به واسطه هدايت و ارشاد آن حضرت بلاد خدا، آباد و بندگان خدا، احياگردند چنانكه در دعاى عهد مى خوانيم: «واعمر اللّهمَّ به بلادك وأحي به عبادك»(8).
اميدواريم هر چه زودتر آن روز گار پر شكوه فرا رسد.
آمين رب العالمين
پيش درآمد
---------------------------------------
(1) سوره حديد، آيه 25.
(2) (هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالهُدى وَدينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ) سوره توبه، آيه 33
(3) ينابيع المودة، ص 447; الزام الناصب، ج 1، ص 187; غاية المرام، ص 43 ح 692.
(4) سوره توبه، آيه 33. «او كسى است كه پيامبر را با هدايت و دين درست، فرستاد تا آن را بر هر چه دين است پيروز گرداند، هر چند مشركان خوش نداشته باشند».
(5) فقال: واللّه، ما أنزل تأويلها بعد، قلت: جعلّت فداك، و متى ينزل؟ قال: حتّى يقوم القائم إن شاء اللّه، فإذا خرج القائم لم يبق كافر و لا مشرك إلاّ كره خروجه، حتّى لوكان كافر أو مشرك في بطن صخرة لقالت الصّخرة: يا مؤمن، في بطني كافر أو مشرك فاقتله، قال فينحيّه اللّه فيقتله».; بحارالانوار، ج 51، ص 60.
(6) بحارالانوار، ج 51، ص 148.
(7) جمال الاسبوع، سيد بن طاووس، ص 521، به نقل از مكيال المكارم، ج 2، ص 80.
(8) «خداوندا! به وسيله او بلادت را آباد و بندگانت را زنده گردان»; مفاتيح الجنان، دعاى عهد.

نوشتن دیدگاه