50   « وَلَوْ تَرى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبارَهُمْ وَذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ »
ترجمه :
50. و اگر مشاهده مى‏كردى زمانى كه مى‏گيرند و قبض روح مى‏كنند كسانى را كه كافر شدند ملائكه مى‏زنند صورت آن‏ها و پشت آن‏ها را و بچشيد عذاب سوزنده را.
تفسير :
[قبض هولناك روح منافقين و كفار]
«وَلَوْ تَرى» جزاء آن محذوف است؛ يعنى لَرأيت منظراً عجيباً عظيماً. «إِذْ يَتَوَفَّى»«توفى»؛ قبض به شدّت و قوت است و از اين باب است توفّىِ دين كه دائن از مديون اتخاذ مى‏كند و به اين سبب حضرت ملك الموت را قابض ارواح گفتند.
و نسبت توفى در آيات شريفه گاهى به خداوند داده شده «اللّه‏ُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها»[1] .
گاهى نسبت به ملك الموت داده شده «قُلْ يَتَوَفّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِى وُكِّلَ بِكُمْ»[2].
گاهى به ملائكه، مثل همين آيه و اين‏ها طولى است. قبض ملائكه به امر ملك عزرائيل، حضرت ملك الموت و او مأمور به امر خدا، و ملائكه اعوان او هم ملائكه رحمت و هم ملائكه عذاب هستند.
«الَّذِينَ كَفَرُوا»شامل جميع كفار و كسانى كه در حكم كفار هستند كه بر خلاف دين حق هستند مى‏شود نه خصوص مشركين بدر كه به دست ملائكه كشته شدند چنانچه مفسرين توهم كردند به مناسبت آيات قبل، و شاهد بر اين عموم علاوه بر ظهور نفس اين جمله آيه شريفه «فَكَيْفَ إِذا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبارَهُمْ»[3].
«الْمَلائِكَةُ»؛ ملائكه عذاب كه اعوان ملك الموت هستند به خلاف اهل ايمان كه ملائكه رحمت كه دسته ديگر اعوان ملك الموت هستند قبض روح مى‏كنند.
«يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبارَهُمْ» «ضرب» با تازيانه آتشى. و مراد از «وجوه» مقابل رو است و از «ادبار» عقب سر، چنانچه مى‏فرمايد: «الَّذِينَ طَغَوْا فِى الْبِلادِ* فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسادَ * فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذابٍ»[4].
«وَذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ»؛ يعنى ملائكه به آن‏ها مى‏گويند بچشيد عذاب سوزنده را، در جاى ديگر مى‏فرمايد: «وَلَوْ تَرى إِذِ الظّالِمُونَ فِى غَمَراتِ الْمَوْتِ وَالْمَلائِكَةُ باسِطُوا أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّه‏ِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنْتُمْ عَنْ آياتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ»[5]، و به قرينه صدر اين آيه «وَمَنْ أَظْلَمُ»[6] الآية ، و ذيل آيه مراد از ظالمين كفار هستند نه مطلق ظالم، چنانچه در تفسير آيه بيان كرده‏ايم .
---------------------------------------------------
[1] .  خداوند متعال مى‏گيرد نفوس و جان‏ها را زمان موت آن‏ها. سوره زمر: آيه 42 .
[2] .  به اين منكرين معاد بفرما كه مى‏گيرد شما را به شدت و سختى ملك الموت آن ملكى كه موكل به شما شده. سوره سجده: آيه 11 .
[3] .  پس چگونه زمانى كه ملائكه كه قبض روح مى‏كنند به شدت آن‏ها را بگيرند و با تازيانه آتش بر روى آن‏ها و پشت آن‏ها بزنند. سوره محمّد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: آيه 27 .
[4] .  همانان كه در شهرها سر به طغيان برداشتند و در آن‏ها بسيار تبهكارى كردند تا آنكه پروردگارت بر سر آنان تازيانه عذاب را فرو نواخت. سوره فجر: آيات 11 ـ 13 .
[5] .  و اگر مى‏ديدى آن زمانى كه ظالمين در سكرات و شدايد جان دادن هستند و ملائكه عذاب دست‏ها باز كرده براى قبض روح آن‏ها و بگويند به آن‏ها خود را خارج و بيرون كنيد از كالبد بدن امروز جزا داده خواهيد شد به جزاى خواركننده به واسطه آنچه مى‏گفتيد بر خدا غير از آنچه حق و واقع است و بزرگى مى‏فروختيد به آيات الهى. سوره انعام: آيه 93 .
[6] .  مراد آيه 93 سوره انعام است .

نوشتن دیدگاه