6   « يُجادِلُونَكَ فِى الْحَقِّ بَعْدَ ما تَبَيَّنَ كَأَنَّما يُساقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنْظُرُونَ»
ترجمه :
6. همين فريق مؤنين كه كراهت داشتند از خروج پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله با آن حضرت مجادله مى‏كردند با اينكه خروج آن حضرت بر طبق حق بوده و به امر الهى بوده بعد از اينكه بر آن‏ها مبين بود كه حضرتش بدون دستور خداوند خروج نمى‏فرمايد ، كأنّه آن‏ها را مى‏كَشَند رو به مرگ و آن‏ها مرگ را بالعيان مشاهده مى‏كنند.
[ شباهت ماجراى بدر به ماجراى موسى و قومش در جنگ با عمالقه ]
توضيح كلام اينكه قضيه بدر عيناً شباهت دارد به قضيه موسى و قومش در جنگ با عمالقه كه شرحش گذشت[1] كه قوم موسى گفتند: «إِنّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها» و گفتند: «فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّكَ فَقاتِلا إِنّا هاهُنا قاعِدُونَ»[2] ابتدا اصحاب رسول اللّه‏ اصلاً كراهت داشتند در خروج از مدينه به واسطه خوف قتل و جهاد و بعد از اينكه فرمود اين خروج به امر پروردگار است و به حق است خارج شدند و احتمال مى‏دادند كه برخورد كنند به قافله و عشيره ابى سفيان كه از شام با امتعه [= كالاى] بسيار مى‏آمدند و غنيمت زيادى به دست بياورند، پس از آنكه از اين مأيوس شدند و ديدند كه موضوع جهاد است و عسكر مشركين بسيار و مسلّح هستند و عده اين‏ها، كه فقط 313 نفر، آن‏ها هم بدون اسلحه [هستند ]مرگ را معاينه كردند كه ما يك لقمه مشركين هستيم با اينكه اصحاب طالوت هم 313 نفر بيش نبودند و با جالوت و جنود آن با آن قوه و قدرت و كثرت جمعيت آن‏ها جنگيدند و فاتح شدند: «كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّه‏ِ»[3] و اين جهاد هم به امر الهى است و خداوند هم وعده نصرت داده مع ذلك «يُجادِلُونَكَ فِى الْحَقِّ» و تقاضاى رجوع به مدينه و ترك جهاد نمودند و اصرار بر اين امر داشتند كه معناى مجادله است.
«بَعْدَ ما تَبَيَّنَ»، كه پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهكارى بدون وحى و فرمان الهى نمى‏كند. «كَأَنَّما يُساقُونَ إِلَى الْمَوْتِ»، مثل اينكه آن حضرت آن‏ها را سوق مى‏دهد رو به مرگ «وَهُمْ يَنْظُرُونَ» و مرگ را مشاهده مى‏كردند و غافل از اينكه بر فرض حضرت اجازه مى‏دادند و برمى‏گشتند به مدينه جرئت مشركين بيشتر مى‏شد و وارد مدينه مى‏شدند و آن‏ها را مى‏كشتند.
تنبيه:
يكى از اعتراضات يهود و نصارا به دين مقدس اسلام اين است كه اين دين به ضرب شمشير و قلدرى پيش رفت كرده و ما در كلم الطيب[4] جواب‏هاى زيادى از اين اعتراض داده‏ايم:
اولاً ، جهاد در امم سابقه بسيار بوده حتى در امت موسى و يكى از اركان دين است.
و ثانياً ، بعد از اينكه اين‏ها قابل هدايت نبودند و عضو فاسد شدند براى اينكه سرايت به سايرين نكند بايد قطع كرد.
و ثالثاً ، اغلب مجاهدات حضرت دفاعى بوده ابتدايى نبوده و لذا معاهدات آن‏ها را مى‏پذيرفت و در موضوع جهاد اگر كفار فرار مى‏كردند يا امان مى‏طلبيدند يا اسلحه حرب را رها مى‏كردند متعرض آن‏ها نمى‏شدند و اگر پناه مى‏آوردند آن‏ها را پناه مى‏داد : «وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجارَكَ فَأَجِرْهُ حَتّى يَسْمَعَ كَلامَ اللّه‏ِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ»[5]، و از اين جهت در مورد فتح مكه با اين همه ظلم‏ها كه مشركين به آن حضرت روا داشتند و اين همه كشتارها كه نسبت به مسلمين كردند حضرت صلى‏الله‏عليه‏و‏آله همه آن‏ها را عفو نمود و فرمود : «أنتم الطلقاء»[6] الى غير ذلك.
---------------------------------------------------------
[1] .  ر . ك : همين تفسير ، ج6 ، ص283 ـ 289 .
[2] .  محققاً ما داخل نخواهيم شد هرگز مادامى كه آن‏ها در آنجا هستند. تو با خداى خود برويد و بجنگيد كه ما همين جا مى‏نشينيم. سوره مائده: آيه 24.
[3] .  بسا گروهى اندك كه بر گروهى بسيار ، به اذن خدا پيروز شدند . سوره بقره: آيه 249.
[4] .  الكلم الطيب: ص253 ـ 256 .
[5] .  و اگر فردى از مشركين از شما طلب امان كرد او را پناه ده كه مى‏خواهد بيايد و ادله حقانيت اسلام را درك كند و آيات شريفه قرآن را استماع كند اگر حق براى او كشف شد ايمان آورد و اگر حق را درك نكرد از روى جهالت نه عناد و عصبيت ، او را به مأمن خود و قبيله خود برسانيد. سوره توبه: آيه 6 .
[6] .  شما آزاد شدگانيد. قرب الاسناد: ص384، و بحار الأنوار: ج97، ص59.

نوشتن دیدگاه