109 «وَأَقْسَمُوا بِاللّه‏ِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ جاءَتْهُمْ آيَةٌ لَيُؤمِنُنَّ بِها قُلْ إِنَّمَا الآْیاتُ عِنْدَ اللّه‏ِ وَما يُشْعِرُكُمْ أَنَّها إِذا جاءَتْ لا يُؤمِنُونَ»

ترجمه :
109. و قسم خوردند این مشركین به اسم جلاله جداً و اجتهاداً؛ یعنی قسم محكم از آن قسم‏ های مؤیده كه هر آینه اگر آمد آن‏ها را نشانه و آیتی كه می‏خواهند هر آینه ایمان می ‏آورند به آن آیت. بگو: آیات الهیه به اختیار من نیست فقط نزد خداوند است. و چیست شما را آگاه كند كه آن آیت هم اگر بیاید باز ایمان نخواهید آورد.

تفسیر :
[ در اقسام قَسَم و احكام آن ]
«وَأَقْسَمُوا بِاللّه‏ِ»، قَسَمْ یكی از اموری است كه واجب می‏شود عمل بر طبق آن ، مثل نذر و عهد ، و در مخالفتش كفاره دارد به نص آیه شریفه «فَكَفّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكِینَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلِیكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِیرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِیامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ ذلِكَ كَفّارَةُ أَيْمانِكُمْ»[1].
و در باب ترافع هم اگر مدعی اقامه بيّنه نكرد منكر حق قسم دارد به نص فرمایش نبی صلی‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله :«إنّما أقضی بینكم بالبيّنات و الأیمان»[2].
و صیغه قسم «باللّه‏» ، «تاللّه‏» و «واللّه‏» است. و متعلق قسم باید فعل جایزی باشد ؛ بر فعل حرام و ترك واجب تعلق نمی ‏گیرد. و اگر قسم بر فعل واجبی تعلق گرفت و جوابش مؤید می‏شود و بر مخالفتش دو عقوبت دارد : ترك واجب و مخالفت قسم . مثل مورد آیه كه بر آن‏ها واجب بود ایمان آوردن ، و به قسمْ مؤید شد.
«جَهْدَ أَيْمانِهِمْ» «جهد» و «اجتهاد» جدیت در وفای به قسم است ؛ به اینكه البته و صد البته به این وفا می‏نماییم.
«لَئِنْ جاءَتْهُمْ آيَةٌ»، آیات بسیار و معجزات بی ‏شمار از برای آن‏ها آمد و حجت بر آن‏ها از هر جهت تمام شد لكن برای بهانه‏ گیری و عذر تراشی تقاضای یك معجزات كه مطابق هوس‏ های نفسانیه آن‏ها باشد نمودند ؛ مثل اینكه كوه طلا شود یا از آسمان قطعه ساقط شود یا ملائكه با او باشند ، چنانچه می‏فرماید: «وَقالُوا لَنْ نُؤمِنَ لَكَ حَتّی تَفْجُرَ لَنا مِنَ الأَرْضِ يَنْبُوعاً * أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِیلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الأَنْهارَ خِلالَها تَفْجِیراً * أَوْ تُسْقِطَ السَّماءَ كَما زَعَمْتَ عَلَيْنا كِسَفاً أَوْ تَأْتِىَ بِاللّه‏ِ وَالْمَلائِكَةِ قَبِیلاً * أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقی فِی السَّماءِ وَلَنْ نُؤمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتّی تُنَزِّلَ عَلَيْنا كِتاباً نَقْرَؤهُ قُلْ سُبْحانَ رَبِّی هَلْ كُنْتُ إِلاّ بَشَراً رَسُولاً»[3] .
و مكرر گفته ‏ایم آنچه لازم است اقامه حجت است در معجزه نه ملعبه دست فساق و كفار «لَيُؤمِنُنَّ بِها» با اینكه مسلّما اگر كسی در مقام هدایت باشد به یك معجزه یا یك دلیل قطعی ایمان می‏ آورد و اگر قابلیت نداشته باشد هزارها امثال این معجزات بر او نتیجه ندارد.
«قُلْ إِنَّمَا الآْیاتُ عِنْدَ اللّه‏ِ» فعل الهی است به مقتضای وقت و صلاح به دست نبی جاری می‏شود در تحت اختیار نبی نیست.
«وَما يُشْعِرُكُمْ» ؛ چیست كه شما را بفهماند. چون مؤمنین خیال می‏كردند كه اگر موافق میل مشركین اقامه معجزه شود آن‏ها ایمان می ‏آورند ، ولی خدا می‏داند كه آن‏ها «إِذا جاءَتْ» بر فرض موافق میل آن‏ها اقامه شود «لا يُؤمِنُونَ» عناد و عصبیت و تقلید آبا و هواهای نفسانیه و عادات جاهلیت مانع از ایمان آوردن آن‏هاست.

^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^/^

[1] . پس كفاره او اطعام ده فقیر از آنچه اطعام می‏كند خانواده خود را به مقدار حدّ وسط ، یا ده مسكین را لباس دهید ، یا یك بنده آزاد كنید و اگر متمكن از این‏ها نیستند سه روز روزه بگیرید. این است كفاره قسم‏ های شما اگر قسم یاد كردید. سوره مائدة: آیه 89.
[2] . همانا من در میان شما با بینه ‏ها و قسم‏ها حكم می ‏كنم. كافی : ج7 ، ص414 ، ح1 ؛ التهذیب : ج6 ، ص228 ، ح552 و وسائل الشیعة : ج27، ص232 ، ح1.
[3] . و این اكثر ناس كه كفور هستند در مقابل این قرآن به تو می‏گویند : ما هرگز ایمان به تو نمی ‏آوریم تا اینكه از زمین برای ما چشمه‏ ها بیرون آوری. یا برای تو باغستانی باشد از نخلستان و انگورستان و در خلال آن‏ها نهرهای آب جاری باشد. یا یك قطعه از آسمان بر سرِ ما بیندازی ، یا خدا و ملائكه را به ما نشان دهی قبیله قبیله. یا بیتی [= خانه ‏ای] داشته باشی مملوّ از زخارف دنیوی یا بروی به طرف آسمان. و هرگز به بالا رفتن تو [هم] اطمینان نخواهیم داشت، تا كتابی بر ما نازل كنی كه ما قرائت كنیم. بگو : منزه است پروردگار من ، آیا من جز بشر رسول هستم؟ سوره اسراء: آیات 90 ـ 93.

نوشتن دیدگاه