126   «وَ للّه‏ِِ ما فِى السَّمواتِ وَ ما فِى الْأَرْضِ وَ كانَ اللّه‏ُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ مُحِيطاً»
ترجمه :
126. و از براى خداست آنچه در آسمان‏ها و زمين است و خداوند به هر چيزى احاطه دارد به احاطه قيّوميّت.
تفسير :
[در اختصاص ملكيت تمام عوالم عِلْوى و سُفلى به خدا]
«وَ للّه‏ِِ» لام اختصاص است ، كه تمام مختص به خداست و غير او مالك شى‏ء نيست، حتى مالك نفس خود. و دعوى مالكيت كه من مالك فلان هستم توهّم صرف است، اين ملكيت عرضى جعلى موقتى است، در واقع عاريه است، امروز به دست تو فردا به دست ديگرى.
اين جان عاريت كه به حافظ سپرده دوست
روزى رخش ببينم و تسليم وى كنم
«ما فِى السَّمواتِ وَ ما فِى الْأَرْضِ»، تعبير به«ما» دون « من » براى شمول ذوى العقول و غير ذوى العقول است.
و مراد از « سماوات » عوالم علوى است از مجردات ؛ عالم عقول و نفوس و ماديات ، كرات جويه و ملائكه و عالم دنيا و آخرت.
و مراد از « ارض » عالم سفلى است از جن و انس و اجسام، جمادات، نباتات، حيوانات و عناصر و غير اين‏ها .
«وَ كانَ اللّه‏ُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ» « شى‏ء » به معنى « ما بِشَيءٍ وجودُه »[1] تمام ماهيات ممكنة الوجود را شامل است .
«مُحِيطاً» نه به احاطه ظرف به مظروف، بلكه احاطه قدرت و علم و قيموميت ؛ « داخل في الأشياء لا بالممازجة و خارج عن الأشياء لا بالمباينة »[2]، «وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»[3].
--------------------------------------------------------------
[1] .  آنچه وجودش به سبب شى‏ء است. براى توضيح بيشتر در مورد «شى‏ء» به مطلب زير توجه كنيد : « شى‏ء » در فلسفه به مفهوم «چيز» و مساوى با وجود و موجود است. شى‏ء به معنى وجود ، عام ‏تر از آن است كه بالفعل يا بالقوه باشد و شامل واجب ، ممكن و ممتنع مى‏ شود و نيز اطلاق آن بر موجود، شامل موجودات عينى و ذهنى مى‏ گردد. او با لفظ شى‏ء را بر موجود اطلاق مى‏ كنند و تساوى شى‏ء و موجود را مى ‏پذيرند. همچنين فيلسوفان تفاوتى ميان مفهوم شى‏ء و موجود قائل نيستند هرچند در ماهيت آن‏ها ديدگاه‏ هاى گوناگونى هست. ر . ك : دائرة المعارف تشيع : ج10  شفاء ـ ظهير فاريابى، مدخل « شى‏ء » ، ص228 .
[2] .  خداوند داخل در هر چيزى است ، نه به گونه‏اى كه با آن مخلوط شده باشد ، و جدا از هر چيزى است ، نه به گونه ‏اى كه دو چيز از هم جدا بوده و با هم فاصله داشته باشند. اشاره ‏اى است به سخن امام على عليه ‏السلام در خطبه اول نهج البلاغه كه فرموده ‏اند : « مع كل شيء لا بمقارنة وغير كل شيء لا بمزايلة ».
[3] .  و ما نزديك ‏تريم به سوى او از رگ گردن. سوره ق: آيه 16.

نوشتن دیدگاه