انتخاب خلفا پس از درگذشت رسول اکرم(ص) به يک منوال نبود، بلکه هر يک از خلفاي سه‏گانه به گونه خاصي انتخاب شدند. مثلاً ابوبکر از طريق انصار، که گروه زيادي از آنان در سقيفه بني‏ساعده گرد آمده‏بودند انتخاب شد و سپس بيعت مهاجران به جبر يا اختيار به آن ضميمه گرديد. عمر از طرف شخص ابوبکر براي پيشوايي برگزيده شد و عثمان از طريق شوراي 6 نفري که اعضاي آن را خليفه دوم تعيين کرده‏بود انتخاب شد.
اين گوناگوني در خلافت و شيوه آن انتخاب آن گواه آن است که خلافت امري انتخابي نبود و درباره گزينش امام بوسيله مردم دستوري از پيامبر گرامي(ص) نرسيده بود و گر نه معني نداشت که پس از درگذشت رسول اکرم(ص) خلفاي وي به طرق مختلف، که هيچ يک به ديگري شباهت نداشت، انتخاب شوند و دستور پيامبر ناديده گرفته شود و همه مردم مهر خاموشي بر لب نهند و بر روش گزينش اعتراض نکنند.
اين تفاوت گواه آن است که مقام امامت و رهبري در اسلام، يک منصب انتصابي از جانب خداست.
چگونگي به خلافت رسيدن عمر:
وصيت ابوبکر در مورد خلافت عمر: از آنجا که در گزينش ابوبکر براي خلافت، عمر کوشش بسيار کرد ابوبکر هم نمک‏نشناسي نکرد و در بستر بيماري و در حاليکه آخرين لحظات زندگي را مي‏گذراند، عثمان را احضار کرد و به او دستور داد که چنين بنويسد:
«اين عهدنامه ابوبکر است به مسلمانان در آخرين لحظه زندگي دنيا و نخستين مرحله آخرت، در آن ساعتي که مؤمن به کار و انديشه و نيکوکاري و کافر در حال تسليم است».( الأمامه و السياسة، ج 1، ص 18)
سخن خليفه به اينجا رسيد بيهوش شد. عثمان به گمان اينکه خليفه پيش از اتمام وصيت درگذشته است، عهدنامه را از پيش خود به آخر رسانيد و چنين نوشت: «پس از خود، زاده خطّاب را جانشين خود قرار داد».
چيزي نگذشت که خليفه به هوش آمد و عثمان آنچه را به جاي او نوشته بود خواند. ابوبکر از عثمان پرسيد که چگونه وصيّت ما را چنين نوشتي؟ وي گفت: مي‏دانستم که به غير او نظر نداري.
اگر اين جريان صحنه‏سازي هم باشد، باز مي‏توان گفت که عثمان نيز در گزينش عمر بي‏تأثير نبود و به سان يک ديپلمات کارکشته نقش خود را به خوبي ايفا کرد. سالها بعد، وقت آن رسيد که عمر حقشناسي کند و عثمان را پس از خود برگزيند و حق نمک را ادا کرد. و بدين ترتيب عمر به مسند خلافت نشست.
-----------------------------------------
سوال کننده : شهیده محمدی
منبع : www.alsoal.ir

نوشتن دیدگاه