پرسش:
الف -اینکه گاهی به ذهن خطور می کند که روزی هیچ چیز وجود نخواهد داشت جز خدا ، و تصورمان اینست که مثلا اگر بتوانیم در آ ن روز با چشم نگاه کنیم ، چیزی جز خدا را نمی بینیم ، از کجا ناشی می شود؟
پاسخ:
الف: امام صادق علیه السلام فرموده است:
" کلما میزتموه بادق معانیه فهو مصنوع لکم مردود الیکم"[i] هر چه را در مورد خداوند با دقیق‏ترین معانی آن تمیز دهید، آن مصنوع شماست و بسوی خود شما برمی‏گردد و آن هرگز خداوند نیست.
در مورد سؤال شماباید گفته شود: اگر قرار است جز خداوند هیچکس نباشد، پس ما هم نخواهیم بود تا خدای را ملاحظه کنیم. و ثانیا دیدن فیزیکی و رؤیت، شرائطی فیزیکی می‏طلبد که در مورد حضرت حق منتفی است مثلا باید جهت داشته باشد، ضخیم باشد و این صفات مادی در سوی خداوند بی معنا هستند. و بالاخره در رؤیت حق ما کجای خدا را خواهیم دید؟ آیا همه خداوند را؟ یا جزء آن را؟ اگر همه او را ببینیم محدود است و اگر جزء او را ببینیم مرکب است و هر دو معنا در مورد خداوند بی مصداق می‏باشد.
ب: خطورات ذهنی مبتنی بر عواملی هستند که همه آن عوامل مولد درستی و صحت نیستند، بعضی از آن عوامل تولید اشتباه می‏کنند و بعضی القاء خطاء  می‏کنند. در فرهنگ دینی القائات شیطانی را وسوسه و القائات و خطورات رحمانی را الهام می‏نامند. عوامل محیطی آموزشی، تربیتی و حتی وراثتی و شخصیتی انسان در نقش بستن خطورات ذهنی مؤثر می‏افتند.
ج: اصولا همه استعدادهای شگرف بشر و از جمله این استعداد، شگفت‏آمیزترین  موهبات الهی هستند .کارکرد عملیاتی ذهنی و پیچیدگی آن بحثی بسیار مهم در شناخت شناسی و فلسفه و روانشناسی با شیوه‏های گوناگون آن می‏باشد. نقطه تمایز بشر و حیوانات در همین امر نهفته است، البته ما ذهن را امری مادی نمی‏دانیم و در عین حال این استعداد می‏تواند مانند تمام استعدادهای دیگر مورد سوء استفاده واقع شود، و اگر در مسیر درست خود مورد بهره‏برداری قرار گیرد یکی از بزرگترین تجهیزات بشری برای فهم و تجزیه و تحلیل وقایع و کسب معرفت و دانش و ... می‏باشد.
________________________________________
[i]بحار الانوار، ج69، ص 293 ح23، باب37