پرسش:
کسی که می خواهد گناه نکند ولی هر بار که توبه می کند مجددا به آن گناه روی می آورد، راه چاره چیست؟ آیا مورد بخشش الهی قرار می گیرد؟
پاسخ:
جواب[1]:
چنان چه از گناهی که مرتکب شده¬اید حقیقتاً توبه کنید و استغفار نمایید ان شاءالله مورد عفو خداوند متعال قرار می‌گیرید و البته انسان باید کمال مراقبت را به خرج دهد که آنتوبه را نشکند و بر تعهد خود در پیشگاه خدا نسبت ‏به ترک آینده باقی بماند و بهتعبیر دیگر، اگر بعد از توبه از گناه هنوز انگیزه‏های آن در اعماق دل و جان او باقیمانده، باید با آن به مبارزه برخیزد و جهاد با نفس را جزء برنامه خویش قرار دهد و بهاین ترتیب هم در صف تائبان باشد و هم در صف مجاهدان.
و مهم آن است که توبه کننده چه دستوراتی راباید به کار بندد که به گناه گذشته بازگشت نکند، برای این امر رعایت اموری لازماست:
1- جدا شدن از محیط گناه و عدم شرکت در مجالس معصیت، چرا که توبه کار در آغازامر آسیب پذیر است و مانند بیماری است که تازه از بستر برخاسته، و اگر با پای خودبه مناطق آلوده به میکرب‌های بیماری‌زا برود، احتمال آلودگی مجدد او به بیماری فراوان است، همچون معتادی است که ترک اعتیاد به مواد مخدر نموده ولی هرگاه به مناطق آلودهبرگردد، به سرعت آلوده می‏شود.
2- باید در دوستان و معاشران خود تجدید نظر کند، هرگاه در گذشته کسانی بوده‏اند که او را تشویق به گناه می‏کردند، از آنها شدیداً فاصله گیرد.
3- هر زمان وسوسه‏ها و انگیزه‏های آن گناه در او پیدا می‏شود، به ذکر خدا روی آورد، چرا که: ذکر خدا مایه آرامش دلها است: « الا بِذِکرِ اللَّهِ تَطمَئنُّ الْقُلُوب‏»[2]
4- همواره در باره آثار زیانبار گناهی که آن را ترک گفته بیندیشد و آن آثار رانصب‏العین خود قرار دهد، مبادا بر اثر غفلت از آن و فراموش کردن اثرات مرگبار آن گناه، بار دیگر انگیزه‏ها در او رشد کند، و وسوسه‏ها از هر سو به قلب او هجوم آورد.
5- در داستان‌های پیشینیان و کسانی که بر اثر گناهان مختلف گرفتار مصائب دردناکی شدند، بیندیشد و سرگذشت آنها را از نظر بگذراند، حتی در حالات انبیاء و پیامبران معصومی که گاه گرفتار لغزش ترک اولی شدند، مطالعه کند، مثلاً، ببیند که چه امری سببشد آدم(ع) با آن مقام والایش از بهشت رانده شود، یا حضرت یونس(ع) مورد خشم قرار گیرد، و به زندان شکم ماهی فرستاده شود یا بر اثر چه عواملی یعقوب(ع)، پیامبر بزرگ خدا، به دردجان‌فرسای فراق فرزند سال‌ها گرفتار آید.
مطالعه ‏این ‏امور بی‏شک وسوسه‏های گناه ‏را کم ‏می‏کند، و به‏ توبه دوام‏ و ثباتمی‏بخشد.
6- به عقوبت‌ها و مجازات‌هایی که بر یکایک گناهان، وعده داده شده بیندیشد، و ایناحتمال را از نظر دور ندارد که تکرار گناه بعد از توبه ممکن است مجازات شدیدتریداشته باشد.
و نیز به الطاف و عنایات الهیه که در انتظار توبه‏کاران است و شامل حال او شده است توجه کند و دائماً به خود تلقین نماید بکوش، این عنایات و الطاف را حفظ کن، و این مقام والایی که خداوند نصیب تو کرده است به آسانی از دست مده!
7 -باید وقت شبانه‌روزی خود را با برنامه‏های صحیح پرکند، برنامه تلاش برایزندگی آبرومند، برنامه عبادت و بندگی خدا و برنامه سرگرمی‏های سالم; زیرا بی‏کاری وخالی ماندن اوقات از برنامه، بلای عظیمی است که زمینه را برای وسوسه‏های بازگشت بهگناه فراهم می‏سازد.
از دانشمندی پرسیدند که تفسیر حدیث التائب حبیب الله (توبه کننده دوست خداست) چیست؟[3]گفت: منظور کسی است که مصداق این آیه شریفه باشد: «التَّئبُونَ الْعَبِدُونَ الحَْمِدُونَ السئحُونَ الرَّکعُونَ السجِدُونَ الاَمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنکرِ وَ الحَْفِظونَ لحُِدُودِ اللَّهِ  وَ بَشرِ الْمُؤْمِنِینَ‏»[4](مؤمنان) توبه کنندگان، عبادتکاران، حمد خدا گویان، سیاحت کنندگان (که پیوسته در میان کانون‌های اطاعت خدا رفت و آمد دارند) رکوع کنندگان، ساجدان، آمران به معروف، نهی کنندگان از منکر و حافظان حدود الهی (هستند) و بشارت ده (این چنین) مؤمنان را!
برای آگاهی بیشتر می‌توانید به دو مقاله زیر مراجعه نمایید:
1-گناهکاری و اصرار بر معاصی و عدم پشیمانی از آن.
2- توبه
________________________________________
[1]-این جواب با استفاده از کتاب: اخلاق در قرآن، ج 1 اثر آیت الله مکارم شیرازیتهیه شده است.
[2]-سوره ‏رعد،آیه ‏28.
[3]-محجة البیضاء، جلد7، صحفه‏187
[4]-سوره توبه، آیه‏112.
منبع: پایگاه حوزه