بدان ايّدك اللّه تعالى كه نزديك ارض مقدّس نجف، از طرف شرق به فاصله سه هزار ذراع، تقريباً مكانى است كه در آن در قديم بنايى داشته، گويا شبيه به ميل كه آن را قائم و عَلَم مى ناميدند. وجه تسميه آن به اين اسم معلوم نيست، و محتمل است كه، نشانه فرسخ بوده، چه از آن جا تا شهر كوفه همين مقدار مسافت دارد، و چون جنازه حضرت امير المؤمنين(عليه السلام)را در شب حركت دادند كه در تربت پاك نجف دفن كنند، عبورشان به آن بنا افتاد. آن ميل به جهت تعظيم و احترام حضرت، چون ركوع كنندگان منحنى و كج شد، پس آن را حنّانه ناميدند و گاهى «قائم مايل» مى گويند، و اين يك جهت شرافت اين محلّ است. و جهت ديگر آن كه چون سر مبارك حضرت امام حسين(عليه السلام) را از كربلا به كوفه مى بردند، شب در اين موضع گذاشتند، و از اين جهت نماز و دعا و زيارت در آن جا مقرّر شده و عامّه زوّار از فيض اين محل محروم، به جهت نادانى و تنبيه نكردن دانايان ايشان را، و به جهت قلّت تردّد و ندانستن بزرگى و مقام آن، اين محل شريف مهجور و متروك و خراب مانده، و حال آن كه منزل اوّل سر مبارك حضرت ابى عبد اللّه الحسين(عليه السلام)است، بلكه بنا بر احتمالى كه بعض علما داده اند، مدفن آن، يعنى مدفن بعضى از اجزاى شريفه سر است، كه جرأت بر ذكر آن نيست.
و شيخ محمّد بن المشهدى در مزار كبير گفته: فقد جاء في الأثر أنَّ رأس الحسين(عليه السلام)هناك; در خبر آمده، كه سر مبارك امام حسين(عليه السلام) آن جا است، و علاّمه مجلسى(رحمه الله) در بحار احتمال داده كه، اصل نسخه وُضِعَ هناك  بوده; يعنى سر مقدّس در آن جا گذاشته شده. و بالجمله مسجدى با اين شرافت اگر در بلاد بعيده بود دوستان و مواليان كه از شوق و محبّت، هر ساله آلاف و الوف در راه آن حضرت صرف مى كنند، به قدر مقدور در تعظيم وتبجيل آن مى كوشيدند، و در بنا و عمارت و زينت آن، و عبادت و اعمال در آن، مجهود ] و تلاش [ خود را صرف مى نمودند و نمى گذاشتند كه با اين حال بماند، كه فعلاً نه مطاف زوّار و نه مورد صرف وجوه برّيه و نه معبد طالبين خير است. قبور بسيارى در قرب همين مسجد شريف، با بناهاى عاليه و قباب رفيعه و شموع معلّقه است، و اين مسجد چنين خراب و ويران و بى خادم، و گويا روشنايى و چراغ را تا كنون در شب به خود نديده، تا روز جزا در نزد مالك يوم الدّين، چه شكايت ها كند و از مصدر جلال حضرت جبّار منتقم، چه حكم در آيد.

نوشتن دیدگاه